Anasayfa / IL / Dış Ticaret

Dış Ticaret

DIŞ TİCARET
 
Genel Durum
 
Doğal kaynaklar açısından yaşadığı kısıtlar nedeniyle İsrail’in ekonomik yapısı petrol ve sanayi ürünlerindeki fiyat hareketlerinden kolayca etkilenmektedir. Nitekim toplam ithalatın %75’ini hammadde ithalatı oluşturmaktadır.
 
1990’lı yılların başına kadar ihracatın artırılması amacıyla teşviklere ağırlık verilmiş ve ithalatın sınırlanması için tarife dışı engeller kullanılmıştır. Ancak 1990 yılında uygulamaya geçirilen bir liberalleştirme programı ile Doğu Asya ve Doğu Avrupa ülkelerinden ithal edilen sanayi malları için istenen izinler kaldırılarak, %8-12 oranında gümrük vergisi uygulaması getirilmiştir.
 
1991 yılından önce İsrail’in dış ticaretinin büyük kısmını yürüttüğü ülkeler Batı Avrupa ülkeleri ve ABD iken, Arap ülkeleri tarafından İsrail’e yönelik olarak uygulanan boykotun kalkması üzerine İsrail ürünleri eski Sovyetler Birliği ve Asya gibi yeni pazarlara da nüfuz etmeye başlamıştır. 1997-1998 yıllarında ortaya çıkan Asya krizinin ardından Asya ülkelerinin (özellikle Hong Kong, Hindistan, Çin, Japonya ve Güney Kore) İsrail’in ihracatındaki payı yeniden artmış, günümüzde %20’ye ulaşmıştır.
 
 
İsrail'in ihracatındaki gerileme genel itibarıyla bütün sektörlere ve bütün ticaret ortağı ülkelere  yansımış, yalnızca elektrikli makine ve aksamları, organik kimyasallar ile diğer kimyasal ürünler ihracatında artış tespit edilmiştir. İhracattaki en büyük oransal düşüşler ise petrol ve petrol ürünleri, metalik olmayan mineral ürünler, tıp ve eczacılık ürünleri ve diğer taşıma ekipmanları sektörlerinde gerçekleşmiştir.
 
İthalattaki durum da, daha ılımlı olsa da, ihracatta yaşanan gerilemeyle paralellik göstermekte olup; petrol ve petrol ürünleri, elektrikli makine ve aksamları, organik kimyasallar, hazır giyim sektörlerinde ithalat artışları, metalik olmayan mineral ürünler, taşıt araçları, telekomünikasyon cihazları, kağıt ve karton ürünleri ile demir ve demir dışı metaller sektörlerinde ithalat azalışları yaşanmıştır. 
 
Ülkenin Dış Ticareti
 
Dış Ticaret
Genel Durum
 
İsrail'de 1990’lı yılların başına kadar ihracatın artırılması amacıyla teşviklere ağırlık verilmiş ve ithalatın sınırlanması için tarife dışı engeller kullanılmıştır. Ancak 1990 yılında uygulamaya geçirilen bir liberalleştirme programı ile Doğu Asya ve Doğu Avrupa ülkelerinden ithal edilen sanayi malları için istenen izinler kaldırılarak, %8-12 oranında gümrük vergisi uygulaması getirilmiştir.
1991 yılından önce İsrail’in dış ticaretinin büyük kısmını yürüttüğü ülkeler Batı Avrupa ülkeleri ve ABD iken, Arap ülkeleri tarafından İsrail’e yönelik olarak uygulanan boykotun kalkması üzerine İsrail ürünleri eski Sovyetler Birliği ve Asya gibi yeni pazarlara da nüfuz etmeye başlamıştır. 1997-1998 yıllarında ortaya çıkan Asya krizinin ardından Asya ülkelerinin (özellikle Hong Kong, Hindistan, Çin, Japonya ve Güney Kore) İsrail’in ihracatındaki payı yeniden artmış, günümüzde %20’ye ulaşmıştır.
Doğal kaynaklar açısından yaşadığı kısıtlar nedeniyle İsrail’in ekonomik yapısı petrol ve sanayi ürünlerindeki fiyat hareketlerinden kolayca etkilenmektedir. ABD ve Avrupa Birliği ekonomilerindeki gelişmeler de israilin dış ticaretini etkileyebilmektedir.Yıllar içerisinde Avrupa Birliği ülkelerinin yaşadığı ekonomik kriz ve Amerika Birleşik Devletleri ekonomisindeki durgunluk İsrail'in ihracatını olumsuz olarak etkilemiş,  İhracattaki toparlanma 2014 yılında 69 milyar dolarla maksimum miktara ulaşarak kendini göstermiştir.Ancak, bu yıldan itibaren ihracatta genel olarak bir düşüş göze çarpmıştır. 2017 yılında ihracat 60,9 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
İthalat ise 2011 yılında 73,5 milyar dolarlık maksimim düzeyden 2015 yılında 62 milyar dolara gerilemiş 2017 yılında ise 69,1 milyar dolara yükselmiştir.
İsrailin dış ticareti çoğu yıllarda açık vermiş 2015 ve 2016 yıllarındaki fazladan sonra 2017 yılında 9 milyar doların üzerinde açık oluşmuştur.
 
Dış Ticaret Göstergeleri (1.000 ABD Dolar)

  İhracat İthalat Denge Hacim
2004 38.620 40.969 -2.350 79.590
2005 42.770 45.032 -2.261 87.803
2006 46.791 47.834 -1.042 94.626
2007 54.091 56.619 -2.528 110.710
2008 61.337 65.170 -3.833 126.507
2009 47.935 47.362 573 95.297
2010 58.413 59.194 -780 117.606
2011 67.796 73.526 -5.730 141.322
2012 63.140 73.112 -9.972 136.252
2013 66.781 71.995 -5.214 138.776
2014 68.965 72.332 -3.367 141.297
2015 64.062 62.067 1.994 126.129
2016 59.888 65.700 5.812 125.588
2017 60,900 69,109 -9,209 130,009

Kaynak: ITC TradeMap (www.trademap.org)
 
İhracatında Başlıca Ürünler
İsrail’in diğer ülkelere ihraç ettiği ürünlerin başında, toplam ihracattan aldığı %24’lük pay ile elmaslar gelmektedir. Tedavi-koruma ilaçları, elektronik entegre devreler,  ve hava taşıtlarının aksam ve parçaları ile telefon  cihazları İsrail’in diğer başlıca ihraç ürünleri arasında yer almaktadır.
 
İhraç Ettiği Başlıca Ürünler (1.000 ABD Dolar)

GTİP ÜRÜN ADI 2015 2016 2017
         
  TOPLAM 64,062,217 60,570,596 60,899,506
'7102 Elmaslar (işlenmiş olsun olmasın, fakat mıhlanmamış veya takılmamış) 17,608,993 15,659,140 14,688,992
'3003 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere karıştırılmış ilaçlar (dozsuz) 2,539,356 2,503,377 3,843,441
'3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 3,764,328 3,864,880 3,171,482
'8542 Elektronik entegre devreler 5,578,568 3,452,510 2,805,536
'8803 88.01 ve 88.02 Pozisyonlarındaki hava taşıtlarının aksam ve parçaları 2,521,623 2,427,018 2,550,016
'8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar 1,589,097 1,597,344 1,697,587
'9018 Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan alet ve cihazlar 1,441,671 1,553,446 1,675,889
'3824 Dökümhane maçalarına veya kalıplarına mahsus müstahzar bağlayıcılar, kimya ve bağlı sanayide kull. diğer kimyasal ür. 2,114,967 985,812 1,347,078
'3808 Haşarat öldürücü, dezenfekte edici, zararlıları yok edici,sürgünleri önleyici, bitkilerin büyümesini düzenleyici ürünler 1,015,214 943,581 1,313,616
'9031 Diğer ölçme veya muayene alet, cihaz ve makinaları; profil projektörleri 708,097 846,766 1,111,811
'3105 Azot, fosfor ve potasyumun ikisini veya üçünü içeren mineral veya kimyasal gübreler 990,967 910,620 957,642
'8443 Baskı yapmaya mahsus makinalar; kopyalama ve faks makinaları; bunların aksam, parça ve aksesuarları 812,089 891,456 931,857
'2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 484,136 819,140 861,236
'8209 Aletler için monte edilmemiş levha, çubuk, uç vb (sermetlerden) 763,580 691,092 778,838
'8471 Otomatik bilgi işlem mak. bunlara ait birimler; manyetik veya optik okuyucular, verileri koda dönüştüren ve işleyen mak. 634,687 618,570 736,671
'9999 #YOK 618,378 1,016,144 705,877
'3920 Plastikten diğer levha, plaka, şerit, film, folye (gözeneksiz) 482,966 484,968 504,632
'8424 Sıvı veya tozları püskürtmeye, dağıtmaya mahsus mekanik cihaz, yangın söndürme cihazları, yangın ve kum püskürtme mak. 377,765 418,481 459,708
'8802 Helikopterler, uçaklar vb; uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge-altı araçları 413,759 217,670 455,839
'8531 Elektrikli ses veya görüntülü işaret cihazları (ziller, sirenler, gösterge tabloları, hırsızlık veya yangın alarmları) 360,635 392,331 453,691
'9030 Osiloskop, spektrum analizörleri vb cihazlar; alfa, beta, gama, X-ışını, kozmik ve diğer ışınları ölçme-bulma cihazları 462,266 378,465 435,975
'3926 Plastikten diğer eşya 397,921 422,278 422,489
'3923 Plastiklerden eşya taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus malzeme, tıpa, kapak, kapsül ve diğer kapama malzemeleri 278,643 359,442 420,424
'9022 X, alfa, beta veya gama ışınlı cihazlar, X ışınlı tüpler ve jeneratörler ve muayene için kullanılan diğer yardımcı cihaz 340,766 321,462 348,387
'8411 Turbojetler, turbopropellerler ve diğer gaz türbinleri 338,484 351,083 347,618
'3902 Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk şekillerde) 250,567 246,675 346,858
'8543 Kendine has fonksiyonlu diğer elektrikli makina ve cihazlar 174,793 1,270,904 321,903
'6810 Çimentodan, betondan veya suni taştan eşya (takviye edilmiş olsun olmasın) 304,423 314,296 307,515
'2902 Siklik hidrokarbonlar 286,812 277,568 288,170
'5603 Dokunmamış mensucat (emdirilmiş, sıvanmış, kaplanmış veya lamine edilmiş olsun olmasın) 265,591 253,914 279,292
'8477 Kauçuk veya plastiğin işlenmesine veya kauçuk veya plastikten eşyanın imaline mahsus diğer makina ve cihazlar 225,088 251,761 271,803
'8421 Santrifüjler; sıvıların veya gazların fiItre edilmesine veya arıtılmasına mahsus makina ve cihazlar 261,419 235,950 270,392
'2809 Difosfor pentaoksit, fosforik asit ve polifosforik asitler 305,907 280,462 263,626
'8473 84.69 ila 84.72 pozisyonlarındaki makina ve cihazlarda kullanılmaya elverişli aksam-parça-aksesuarlar (kutu, kılıf vb) 265,592 263,388 261,882
'3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) 234,574 192,780 252,923
'8525 Radyo veya televizyon yayınlarına mahsus verici cihazlar, televizyon kameraları, dijital ve görüntü kaydedici kameralar 183,266 257,203 252,919
'0804 Hurma, incir, ananas, avokado ve guava armudu, mango ve mangost (taze/kurutulmuş) 223,197 223,343 251,306
'3304 Güzellik, makyaj ve cilt bakımı için müstahzarlar (güneşlenme kremleri ve müst. dahil), manikür ve pedikür müstahzarları 186,818 198,109 246,820
'7113 Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden) 262,624 298,609 232,994
'8481 Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer kaplar için musluklar, valfler (vanalar) ve benzeri cihazlar 242,780 217,755 232,797
'3103 Fosfatlı mineral veya kimyasal gübreler 207,261 197,290 230,762

Kaynak: Trademap
İsrailin ithalatında da elmaslar en önemli yeri tutmaktadır. 2017 yılı ithalatında elmaslar %10’ civarında bir paya sahiptir..Ham petrol, binek otomobiller, elektronik entegre devrelerve telefon cihazları  diğer önemli ithal kalemleridir.

İthal Ettiği Başlıca Ürünler (1.000 ABD Dolar)

GTİP ÜRÜN ADI 2015 2016 2017
         
  TOPLAM 62,067,788 65,802,693 69,109,264
'7102 Elmaslar (işlenmiş olsun olmasın, fakat mıhlanmamış veya takılmamış) 6,892,212 7,143,199 6,709,811
'2709 Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar) 4,552,180 3,271,931 4,483,113
'8703 Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış rabaları dahil) 3,128,422 4,960,389 3,688,942
'8486 Yarı iletken disklerin, külçelerin, entegre devrelerin vb imalatında kullanılan makine ve cihazlar; aksam-parça-aksesuar 244,135 1,764,552 2,165,251
'8517 Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar 1,656,702 1,612,528 1,980,221
'2710 Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar 1,790,373 1,723,512 1,931,618
'8471 Otomatik bilgi işlem mak. bunlara ait birimler; manyetik veya optik okuyucular, verileri koda dönüştüren ve işleyen mak. 1,284,851 1,294,070 1,442,690
'3004 Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) 1,295,098 1,333,492 1,348,384
'8542 Elektronik entegre devreler 2,531,282 2,724,392 1,044,096
'8704 Eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 766,033 950,753 1,016,857
'2701 Taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler, topak vb. katı yakıtlar 730,083 520,458 750,886
'3002 İnsan kanı, hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler 518,098 568,455 699,018
'8411 Turbojetler, turbopropellerler ve diğer gaz türbinleri 556,828 504,376 652,075
'9018 Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan alet ve cihazlar 439,292 483,859 559,701
'9999 #YOK 505,383 635,177 535,552
'3901 Etilen polimerleri (ilk şekillerde) 518,545 488,940 519,990
'0202 Sığır eti (dondurulmuş) 408,222 486,046 452,008
'8443 Baskı yapmaya mahsus makinalar; kopyalama ve faks makinaları; bunların aksam, parça ve aksesuarları 401,713 433,845 428,638
'2933 Sadece azotlu heterosiklik bileşikler 411,924 356,645 396,493
'9403 Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları 314,601 336,044 392,030
'8528 Monitörler ve projektörler, televizyon alıcı cihazları 392,195 358,218 378,009
'8544 İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar 331,572 329,521 374,303
'8803 88.01 ve 88.02 Pozisyonlarındaki hava taşıtlarının aksam ve parçaları 364,524 298,934 373,645
'8802 Helikopterler, uçaklar vb; uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge-altı araçları 133,612 458,757 357,570
'8536 Gerilimi 1000 voltu geçmeyen elektrik devresi teçhizatı (anahtarlar, röleler, sigortalar, fişler, kutular vb) 322,064 313,039 345,783
'2711 Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar 247,198 259,228 338,863
'1001 Buğday ve mahlut 338,876 336,000 336,056
'8708 Karayolu taşıtları için aksam, parça ve aksesuarlar 293,230 312,017 330,331
'1005 Mısır 297,206 255,633 326,321
'6403 Dış tabanı kauçuktan, plastik maddeden, tabii veya terkip yoluyla elde edilen köseleden ve yüzü deriden olan ayakkabılar 322,561 325,775 323,825
'8418 Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları 266,500 297,284 323,230
'6907 Cilasız veya sırsız seramikten döşeme veya kaplama karoları ve kaldırım taşları, mozaik küpler vb. 41,581 46,633 316,035
'8421 Santrifüjler; sıvıların veya gazların fiItre edilmesine veya arıtılmasına mahsus makina ve cihazlar 241,155 289,163 311,550
'8481 Borular, kazanlar, tanklar, depolar ve benzeri diğer kaplar için musluklar, valfler (vanalar) ve benzeri cihazlar 274,380 317,995 310,789
'8504 Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler 277,863 276,138 305,550
'7326 Demir veya çelikten diğer eşya: 103,860 121,002 302,400
'3907 Poliasetaller, diğer polieterler, epoksi reçineler, polikarbonatlar, alkit reçineler, polialiesterler, vb. (ilk şekilde) 257,868 227,607 300,598
'9401 Oturmaya mahsus mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları 228,211 254,242 292,189
'8502 Elektrik enerjisi üretim (elektrojen) grupları ve rotatif elektrik konvertörleri 177,386 288,641 289,692
'8415 Klima cihazları (motorlu bir vantilatör ile nem ve ısıyı değiştirmeye mahsus tertibatı olanlar) 253,428 298,016 288,457
'6109 Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme) 254,126 276,429 277,346

Kaynak: ITC TradeMap (www.trademap.org)
 
 
 
 
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
İsrail’in başlıca ihraç pazaları %28,2 pay ile ilk sırayı alan ABD ile Birleşik Krallık, Hong Kong, Çin ve Belçika’dır. İsrailin ihracatında hem ABD’nin hem de AB ülkelerinin payı %30 civarında olup; Asya piyasalarının payı da giderek önem kazandığı görülmektedir. 
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İhracat (1.000 ABD Dolar)

ÜLKELER 2015 2016 2017
       
TOPLAM 64,062,217 60,570,596 60,899,506
ABD 18,124,360 17,597,523 17,194,782
Birleşik Krallık 3,992,379 3,908,937 5,195,578
Hong Kong 5,312,542 4,435,563 4,204,806
Diğer bölgeler 3,807,354 4,036,145 3,887,954
Çin 3,251,439 3,327,625 3,339,276
Belçika 2,487,201 2,507,322 2,713,873
Hollanda 2,153,780 2,139,523 2,289,708
Hindistan 2,252,948 2,399,407 1,938,483
Fransa 1,693,802 1,454,002 1,747,846
Almanya 1,440,448 1,519,514 1,640,439
İsviçre 1,495,381 1,466,214 1,457,980
Türkiye 1,701,205 1,297,619 1,437,715
İtalya 848,934 958,240 935,363
Brezilya 737,459 747,230 905,469
G. Kore 575,170 580,064 894,144
Japonya 768,845 759,033 844,213
İspanya 786,657 896,090 830,843

Kaynak: ITC TradeMap (www.trademap.org)
Ticarette tarife dışı engellerin kaldırılması ile birlikte Çin gibi gelişmekte olan Asya ülkelerinden gerçekleştirilen ithalatta artış yaşanmış; ABD ve AB gibi geleneksel tedarikçilerin İsrail’in ithalatındaki payları ise hemen hemen sabit kalmıştır. İsrail’in ithalatında Çin’in payı %10’un üzerindedir.
Başlıca Ülkeler İtibarı ile İthalat (1.000 ABD Dolar)

ÜLKELER 2015 2016 2017
       
TOPLAM 62,067,788 65,802,693 69,109,264
Çin 5,768,087 5,896,145 9,002,146
ABD 8,089,169 8,097,674 7,988,990
Diğer Bölgeler 6,646,373 3,115,325 6,796,298
Almanya 3,806,930 4,069,373 4,948,590
Belçika 3,274,889 3,913,975 3,351,162
İtalya 2,490,715 2,693,693 3,257,702
Türkiye 2,446,072 2,601,458 2,936,696
Japonya 1,196,285 2,354,222 2,382,620
Rusya Federasyonu 726,366 938,792 2,111,598
Hindistan 1,881,321 1,768,896 1,971,794
Birleşik Krallık 2,273,609 3,669,790 1,891,855
Hollanda 2,421,311 2,700,747 1,814,288
Fransa 1,605,568 1,690,584 1,798,746
Hong Kong 2,051,210 1,977,437 1,502,262
İsviçre 4,426,081 4,288,102 1,484,661
İspanya 1,345,856 1,577,378 1,379,812

Kaynak: ITC TradeMap (www.trademap.org)
 
 
Dış Ticaret Politikası
 
İsrail, kurulduğu tarihten beri açık bir ekonomi politikası izleyerek hammadde ihtiyacını en avantajlı ve ucuz şekilde karşılayabilmek için birtakım ekonomik kuruluşlar ve gelişmiş ülkelerle ticaret anlaşmaları imzalamıştır. 1962 yılında GATT’a üye olan İsrail, 1995 yılında DTÖ’ye üye olmuştur.
 
İsrail’in AB ile 1975 yılından bu yana Serbest Ticaret Anlaşması (STA) bulunmakta olup; 1995 yılında STA yenilenmiş ve genişletilmiştir. İsrail'in ayrıca ABD, EFTA (İzlanda, Lihtenştayn, Norveç, İsviçre) ülkeleri, Ürdün, Mısır, Kanada, Meksika, Türkiye ve MERCOSUR ülkeleri (Arjantin, Brezilya, Uruguay ve Paraguay) ile de Serbest Ticaret Anlaşmaları bulunmaktadır. ABD ve İsrail arasında imzalanan STA ise İsrail’e çok geniş menşe kuralları imkanı tanımıştır.
 
İsrail Sanayi, Ticaret ve Çalışma Bakanlığı yılda 2 kez, gıda ve tarım ürünleri için gümrüksüz (veya düşük gümrük vergili) ithalat izni kota verilerini yayınlamaktadır. İthalat için başvuran ithalatçılar içinde izin verilenlerin listesi söz konusu Bakanlık’ın web sitesinde yayınlanmaktadır. http://www.moital.gov.il/
 
İthalat Rejimi
 
İsrail, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) anlaşmalarına uygun şekilde güvenlik, sağlık gibi faktörleri de dikkate alarak, liberal bir ithalat politikası uygulamaktadır. İthalat Yönetmeliği 2006 yılında revize edilerek, Temmuz 2006'da yürürlüğe girmek üzere yeniden yayınlanmıştır. İsrail’in ithalat mevzuatına Sanayi, Ticaret ve Çalışma Bakanlığı’nın internet sitesinden (http://www.moital.gov.il) ulaşılabilmektedir. Mevzuatta belirtilen ürün listeleri incelenirken, aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir:
 
1. Gümrük kodunun doğru olarak tespiti,
2. İthalat izni (gerekli ise),
3. İsrail Standartlar Enstitüsü kontrolü (gerekli ise),
4. Gümrük ve/veya alış vergisi değerlerinin doğru tespiti,
5. İhraç edilecek ürünün ithalatı tamamen yasak ürünler listesinde yer alıp almadığı.
 
İthalatı izne bağlı olan veya tamamen yasak olan ürünlerin ve ülkelerin listelerine İsrail Sanayi, Ticaret ve Çalışma Bakanlığı’nın internet sitesinden ulaşılabilmektedir.
 http://www.moital.gov.il/NR/exeres/B2034774-5A64-41CF-A837-B8A81073035D.htm http://www.moital.gov.il/NR/exeres/5EA6B0B6-D877-48D7-A21F-BE9337BFA06A.htm
 
İsrail’in ithalat sırasında talep ettiği belge ve uygulamalar şu şekilde özetlenebilir: İthalat Lisansı İsrail’den ürün ithalatını yasaklayan veya kısıtlayan ülkelerden yapılan ithalatı azaltmak, yerli üretimi korumak, tüketiciyi ve halk sağlığı ile güvenliğini korumak, tercihli tarifeye tabi ithalat kotalarını dağıtmak amacıyla bazı ürünlerin ithalatı lisans gerektirmektedir. İthalat lisansı veren merci genellikle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’dır. Lisans başvurusu İsrail vatandaşları veya İsrail’de resmi kaydı bulunan firmalarca yapılabilmektedir. Başvurunun, lisans formuna ekli sipariş teklifi ve proforma fatura örneği veya tedarikçi/üretici fiyatlandırma belgesi ile yapılması gerekmektedir. Genellikle başvuruların 14 gün içinde sonuçlandırıldığı belirtilmektedir.
 
İzin Belgesi
 
Bazı ürünlerin belirli şartlar dahilinde ithal edilmesini sağlamak üzere Sağlık, Tarım, Ulaştırma, Sanayi ve Ticaret ile Haberleşme Bakanlıklarından “İzin Belgesi” alınması gerekmektedir.
 
Tarifeler ve Diğer Vergiler
 
İsrail gümrük vergilerini ad valorem, spesifik veya bu iki vergi türünün bileşimi halinde uygulamaktadır. Ödenecek gümrük vergisinin, Gümrük Tarife Cetveli’nde gösterilen minimum ve maksimum sınırların hesaplanması sonucunda belirlendiği ve mal miktarının etken teşkil ettiği durumlar da mevcuttur. Gümrük vergisinin matrahı, ürünün CIF (Cost, Insurance, Freight) değerine liman masraflarının (liman ücreti, boşaltma ve taşıma ücreti) eklenmesi suretiyle belirlenmektedir. Halihazırda ithal ürünlerde %1,3 ve ihraç ürünlerinde %0,3 olan liman masraflarının, ürünün özelliğine göre değişebildiği belirtilmektedir.
 
Gümrük vergilerinin indirimli veya muaf olarak uygulandığı durumlar da mevcuttur. Bu muafiyet ve indirimler genellikle belirli bir mevzuat, geçici ithalat, özel düzenlemeler veya ikili anlaşmalardan kaynaklanmaktadır.
 
Türkiye ile İsrail arasında imzalanan bir Serbest Ticaret Anlaşması (STA) bulunduğundan, sanayi ürünleri ithalatı karşılıklı olarak gümrük vergisinden muaftır. 2007 yılında yürürlüğe giren STA Ortak Komite Kararları ile 15 tarım ürününde karşılıklı olarak vergi indirimi sağlanmıştır.. Son üç yılda yapılan indirimlerle İsrail’de KDV oranı ise %18'den %15,5'e indirilmiştir.
 
Bazı ürünlerde, sadece ithal ürünlerine değil, yerli üretime de uygulanmakta olan satın alma vergisi (TAMA) uygulanmaktadır. Bu vergi, yerli üretim için doğrudan toptan satış fiyatı üzerinden hesaplanırken, ithal ürünleri için ürün değerine tüm ithalat vergileri ile TAMA (katma oran kotası) adı verilen bir oranın değerlerinin eklenmesiyle ortaya çıkan meblağ üzerinden hesaplanmakta ve limanda alınmaktadır. TAMA’nın amacı, ithal edilen ürün değerini perakende satış fiyatı seviyesine çıkarmaktır.
 
Ayrıca bazı et ve et ürünlerine, süt ürünlerine, tohumlara, çekirdeklere ve bazı tekstil ürünleri ithalatına yerli üretimi korumaya yönelik ek vergiler uygulanabilmektedir. AB, EFTA, Avustralya, ABD, Kanada ve Arjantin genellikle bu uygulama dışında tutulmaktadır.
 
Damping fiyatlı veya sübvansiyona tabi olduğu belirlenen ithal ürünleri için ihraç fiyatının seviyesini düzenleyen ve haksız rekabeti önleyici mahiyette dampinge karşı vergiler de mevcuttur.
 
Tarife Dışı Engeller
 
İsrail liberal bir ekonomiye sahip olduğu için ithalata önemli bir engel getirmemekle beraber, başta ülkede az miktarda yetişen tarım ürünleri olmak üzere bazı ürünlerde yerli üreticileri korumak amacıyla çeşitli tarife dışı engeller çıkarabilmektedir. Özellikle nar, kiraz gibi tarım ürünlerinde ithalat öncesi alınması gereken zirai karantina belgesinin düzenlenmesinde güçlükler çıkarılabilmekte, bazı sanayi ürünlerinde de standart denetimleri yoluyla ithalat engellenebilmektir. İsrail’in halihazırda dış ticaret engeli kapsamında değerlendirilen uygulamaları; tarım ithalatı kısıtlamaları, kotalar, lisans şartı, yasaklar (özellikle et ithalatı), fark giderici vergiler ve standartlardır.
 
Kamu kuruluşları, bedeli 500.000 Dolar’ı geçen kontratları imzalamadan önce “Industrial Cooperation Authority”den (ICA) onay almak zorundadır. Ayrıca, kamu kuruluşlarının 50 bin dolar’ı aşan ithalatlar için ICA’dan ithal izni almaları gerekmektedir. Söz konusu onay ve iznin alınabilmesi için, ihracatçı firmanın İsrail sanayisi ile işbirliği (industrial cooperation) yapacağına dair bir taahhütname imzalaması gerekmektedir. Söz konusu işbirliği, sözleşme bedelinin en az %35’i oranında olmalıdır.
 
“Local Cooperation/Industrial Cooperation” üç şekilde yapılabilmektedir.
• İsrailli bir şirketle yapılacak ortak çalışma (İsrailli bir işçi çalıştırılması vb şeklinde)
 
• Herhangi bir alanda yatırım yapma (İsrail Borsasında büyük miktarda hisse senedi satın alınması, arazi satın alınması vb şeklinde)
 
• Bilgi transferi (Projeyi gerçekleştirirken kullanılan yeni teknolojilerin projede İsrailli bir mühendis çalıştırılması yoluyla İsrail’e getirilmesi; projede kullanılan ham maddenin İsrail içinden temin edilmesi vb şeklinde)
 
Bazı ürünlerde aranan ithal lisansları, gıda ürünlerinde zorunlu olmamakla beraber tüketici tercihleri nedeniyle zaman zaman ithalatçılar tarafından istenen Koşer sertifikası, standardizasyon uygulamaları, yaş meyve ve sebze ithalatında zirai karantina belgesi uygulamaları tarife dışı engeller olarak sayılabilir. Ülkemiz ile İsrail arasında imzalanan STA kapsamında kontenjan kapsamında gümrük indirimi veya muafiyeti tanınan ülkemiz menşeli tarım ürünleri için de kota uygulanmaktadır.
 
İşadamlarına Vize: Türk işadamları İsrail’e gitmek için vize almak zorundadırlar. Sözkonusu vizenin alınmasına ilişkin prosedürün uzun olması ve bürokratik işlemler gerektirmesi ticareti caydırıcı bir rol oynamaktadır.
 
Çalışma İzinleri: İsrail hükümeti ülkede artan işsizlik gerekçesiyle yabancı işçi sayısına önemli kısıtlamalar getirmiş olup bu çerçevede çalışma vizesi sürelerini 5 yıl ile sınırlandırmış, yabancı işçi çalıştıran şirketlere “istihdam vergisi” uygulamıştır. İsrail hükümetinin 2009 yılı sonuna kadar yabancı inşaat işçisi sayısını sıfırlamayı hedeflediği bilinmektedir.
 
Denetimler: İsrail’in özellikle yaş ve kuru sebze-meyve ithalatı izinlerinde, üretim alanlarında zirai karantina denetimi yapılmasını şart koşması ticarette teknik bir engel oluşturmaktadır.
 
Koşer Sertifikası: Et ürünleri başta olmak üzere İsrail’e ihraç edilecek gıda ürünlerinde Musevi dinine uygunluğu belgeleyen koşer sertifikası aranması maliyet artırıcı bir unsur olup sözkonusu sertifikaların temininde karşılaşılan sorunlar zaman zaman İsrail’e yönelik ihracatımızı olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
 
Antep Fıstığı: İsrail, Antep fıstığı ithalatında uygulamakta olduğu gümrük vergisi oranını, ülkemiz menşeli Antep fıstığı ithalatının gerçekte başka bir ülke (Suriye) menşeli olduğu düşüncesiyle 10 Şubat 2009 tarihinden itibaren %23’e yükseltmiştir. Türkiye’den İsrail’e ithal edilen Antep fıstıklarının menşeinin belirlenmesi hususu, 6 Temmuz 2009 tarihinde Kudüs’te gerçekleştirilen Türkiye-İsrail Serbest Ticaret Anlaşması 8. Ortak Komite Toplantısında ele alınmış ve toplantı tutanağında Türkiye ve İsrail’in mezkur konuda işbirliği yapacağı not edilmiştir. Bu çerçevede, İsrail Vergi Kurumu Gümrükler Müdürlüğü’nden elektronik ortamda alınan, ülkemiz makamlarınca düzenlenmiş sağlık sertifikası örnekleri ve ihracat
sevkıyatlarına ilişkin fatura örnekleri incelenmek üzere Gümrük Müsteşarlığına iletilmiştir. Anılan Müsteşarlıkça gerekli incelemeler devam etmektedir.
 
Streç Film Soruşturması: İsrail tarafından 2 Nisan 2009 tarihinde ülkemiz menşeli “streç film” ithalatına karşı açılan ve halen devam etmekte olan anti-damping soruşturması çerçevesinde; İsrail makamları 2 Eylül 2009 tarihinde ülkemiz menşeli soruşturma konusu ürün ithalatına % 8,86 - % 36,44 oranları arasında değişen oranlarda geçici önlem uygulayacağını açıklamıştır.
 
Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar
 
Standart uygulaması en önemli tarife dışı engel olarak ithalatçılarımızın karşısına çıkmakta olup; iş adamlarımız standart testi masraflarının fazlalığından şikayet etmektedirler.
 
İsrail'in standardizasyon alanındaki uygulamaları, 1953 yılında çıkarılan ve zaman zaman günün koşullarına göre revize edilen Standartlar Kanunu’na dayanmaktadır. Söz konusu Kanun’a göre İsrail'de standart hazırlama, yayınlama ve uygunluğunu test etme yetkisi İsrail Standartlar Enstitüsü'ne (The Standards Institution of Israel, SII, www.sii.org.il) verilmiştir.
 
İsrail Standartlar Enstitüsü'nün standart hazırlamaktan sorumlu teknik komitelerinde; İmalatçılar Birliği, Standartlar Enstitüsü, tüketici örgütleri, ilgili kamu kurumları, Ticaret Odası ve özel sektör temsilcileri yer almaktadır. 2000 yılında Standartlar Kanunu’nda yapılan değişiklikle, SII'nin hazırladığı standartların gelişmiş ülkelerde kabul görmüş uluslararası standartlarla uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir. Bunun yanında İsrail tarafından oluşturulmuş bazı ulusal standartlar da (sulama sistemleri ve ekipmanları) uluslararası platformda kabul görmüştür.
 
SII tarafından hazırlanan standartlardan gerekli görülenleri zorunlu uygulamaya koyma yetkisi Sanayi, Ticaret ve Çalışma Bakanlığındadır. Adı geçen Bakanlık, diğer Bakanlıklar’ın görev alanına giren konulardaki standartları zorunlu uygulamaya koymak için ilgili Bakanlığın uygun görüşünü almak zorundadır. Öte yandan, İsrail Hükümeti’nin 1997 yılında aldığı karar gereğince, Bakanlıklar teknik bir düzenleme hazırlarken konuyla ilgili İsrail standartlarına atıfta bulunmak zorundadır. Bir başka ifadeyle, Bakanlıklar yayınladıkları mevzuatta teknik detaylarla uğraşmayacak ve o alandaki İsrail standartlarını baz alacaktır. Yayınlanan teknik düzenlemenin uygulanması ise ilgili Bakanlığın sorumluluğundadır. İsrail’de halihazırda kabul edilmiş yaklaşık 3000 standarttan 300 kadarı zorunludur. Ayrıca gıda alanında 200 adet zorunlu standart bulunmaktadır.
 
Standartlar Kanunu uyarınca, zorunlu standart kapsamında bulunan bir ürünün, standarda uygun olmaması durumunda üretilmesi, satılması, ithal edilmesi veya kullanılması yasaktır. Genel olarak Standartlar Kanunu'nun uygulanması ve bu kapsamda zorunlu standartlara uygunluğun denetlenmesi ise Sanayi, Ticaret ve Çalışma Bakanlığı'na bağlı Standardizasyon Komiseri’nin (Commissioner of Standardization) görev ve yetkisindedir. Piyasa gözetim ve denetimi, Standardizasyon Komiseri tarafından yetkilendirilmiş denetmenler tarafından yapılmaktadır.
 
Piyasadan alınan numuneler, Standartlar Kanunu çerçevesinde İsrail Standartlar Enstitüsü laboratuvarlarında veya Standardizasyon Komiseri tarafından onaylanmış laboratuvarlarda teste tabi tutulmaktadır. Test ücretleri, sonuç ne olursa olsun Bakanlık tarafından ödenmektedir. Bakanlık’ın bu amaçla ayrılan bütçesi yıllık 200.000 Dolar civarındadır ve yılda yaklaşık 700 adet test yapılmaktadır. Standartlara uygun bulunmayan ürünlere ilişkin yaptırımlar arasında; firmanın uyarılması, ürünlerin sahibinin deposunda bekletilmesi, ürünlere el konulması, firmanın gazete ilanı yoluyla uyarılması ve mahkemeye verilmesi yer almaktadır. Ayrıca, tüketicinin bilgilendirilmesi amacıyla yapılan testlerde ulaşılan sonuçlara bağlı olarak piyasada tüketilmekte olan ürünlere ilişkin kullanıma yönelik bilgiler İbranice olarak hazırlanmış broşürlerle ve internet üzerinde kamuoyuna sunulmakta, böylece tüketicileri “bilgilendirme” görevi de yerine getirilmektedir. Bu kapsamda yer alan ürünlerin başlıcaları; bebekler için malzemeleri, klimalar, mikrodalga fırınlar, alüminyum pencereler, su arıtma cihazları, derin dondurucular, okul çantaları, altın mücevherat, çamaşır deterjanlarıdır.
 
Zorunlu standartlara tabi ürün ithalatı, toplam ithalatın yaklaşık %15’ine tekabül etmektedir. 1 Haziran 2005 tarihinde başlatılan bir düzenleme ile ithalatta zorunlu standart denetimine tabi ürünler, ürünün "kamu güvenliği ve sağlığına karşı taşıdığı potansiyel risk derecesi"ne göre dört gruba ayrılmıştır.
 
Birinci grupta, en riskli ürünler (oyuncaklar, elektrikli ev gereçleri, yangın söndürücüler vb) yer almaktadır. Bu ürünlerde her ithal partisi gümrükten çekilmeden önce kontrol edilmektedir. İkinci grupta orta derecede riskli ürünler (güneş gözlükleri, boru bağlantı parçaları, halılar, şişeler vb) yer almaktadır. Bu gruptaki ürünler için bir defaya mahsus tip onayı testine istinaden izin düzenlenerek, müteakip partilerin onaylanmış tiple aynı olduğu ve ilgili standartlara uygun olduğu yönünde ithalatçı beyanına istinaden malların gümrükten çekilmesine izin verilmekte olup, her partinin kontrolü gerekli değildir.
 
Üçüncü grup, doğal olarak düşük riskli ürünler olarak adlandırılmakta ve bu grupta seramik karolar ve sağlık seramikleri gibi ürünler yer almaktadır. Bu grup ürünlerin muayenesi gerekli olmamakla birlikte, yalnızca ithalatçının ilgili zorunlu standartlara uygunluk deklarasyonu yeterlidir. Dördüncü grupta ise, yalnızca endüstriyel kullanım için olan ve doğrudan tüketiciye sunulmayan ürünler yer almaktadır. Bu ürünlerin gümrükten çekilmesi için zorunlu standartlara uygunluğa dair herhangi bir belge gerekmemektedir.
 
İthalat denetimlerinde yapılan düzenlemenin amacı; ithal ürünlerin zorunlu standartlara uygunluğunun değerlendirmesini kolaylaştırarak ticari engelleri azaltmak ve dış ticareti kolaylaştırmak olarak özetlenmektedir. İsrail, karşılıklı tanıma veya işbirliği anlaşmaları yoluyla da ticareti desteklemeyi amaçlamaktadır. Denetimler yavaş yavaş gümrük aşamasından pazarlama aşamasına kaydırılmakta, "Uygunluk karinesi" (presumption of conformity) ile de ithalatçılara daha büyük sorumluluk yüklenmektedir. Öte yandan, Standardizasyon Komiseri uygulamayı izleyerek ürünlerin gruplarını değiştirme ve yanlış deklarasyonların artması üzerine bir ürünü birinci gruba dahil etme yetkisine sahiptir.
 
Denetimler hususunda yapılan bu reformun başarısının anahtarı, etkin uygulama ve cezalardır. Özellikle gümrük aşamasındaki prosedürleri basitleştirilen ürün gruplarında zorunlu standartların daha etkin uygulanması önem arz etmektedir. Bu amaçla uygulanan azami para cezası 10 kat arttırılarak 45 000 Dolar’a yükseltilmiştir.
 
Türk Standartları Enstitüsü (TSE) ile İsrail Standartlar Enstitüsü (SII) arasında bir genel işbirliği anlaşması mevcuttur. Bunun yanı sıra İsrail’in; Ürdün, Ukrayna ve Rusya Federasyonu ile “Standardization and Product Certification” anlaşması olduğu bilinmektedir.
 
Koşer Sertifikası, İsrail’e gıda ürünü ithal edilebilmesi için ürünlerin dinen uygunluğunu tasdik eden bir belgedir. Ürünlerin yöneldiği İsrail pazarlarındaki dindarlık durumuna göre kurallar katılaşabilmektedir. Koşer konusunda en hassas ürünler ise et ve süt ürünleridir. Ayrıca fazla yaygın olmamakla birlikte, bazı temizlik-hijyen ürünlerinde, tekstil ürünlerinde ve elektrikli ev aletlerinde de Koşer şartının arandığı durumlara rastlanmaktadır.
 
Dünyada toplam Yahudi nüfusu 14 milyon civarında olup, bu nüfusun yaklaşık %40’ı İsrail’de yaşamaktadır. İsrail’de gıda maddelerinin Koşer olması yasal olarak zorunlu değildir. Ürünlerin Koşer olması tercih sebebi olabilirken; Koşer belgelendirmesinin getirdiği maliyet, ürünlerin fiyatının yükselmesine neden olmaktadır. Nitekim İsrail’e gıda ürünleri ihraç eden firmalarımızın Koşer Sertifikası ile ilgili olarak karşılaştıkları en önemli sorunun, Koşer olarak yapılan üretimin getirdiği maliyet artışları olduğu görülmektedir.
 
Öte yandan, İsrail dışındaki ülkelerdeki Hahambaşılıkları tarafından verilen Koşer Sertifikaları, genellikle İsrail’de kabul görmemektedir. Son dönemde İsrail basınında Koşer belgelendirmesi konusunda çok sayıda kuruluşun faaliyet göstermesi nedeniyle Koşer (Kashrut) sertifikalarının güvenilirliği konusunda tereddütler oluşmuştur.
 
 
Kambiyo Rejimi
 
14 Mayıs 1998 tarihinden itibaren İsrail’in kambiyo mevzuatı liberal hale getirilmiş ve bazı haller dışında yabancıların döviz ile ilgili işlem yapmaları ve transfer işlemleri serbest hale getirilmiştir. Ancak bildirim zorunluluğu kaldırılmamış, aksine daha geniş hale getirilmiştir. Ticari bankalar 50.000 ABD Doları’nın üzerindeki her işlemi ve işlem sahibi müşterisini Merkez Bankası nezdindeki Döviz Kontrolörü’ne bildirmekle yükümlüdür.

Sitemizde ve uygulamamızda çerezler kullanılmaktadır. Buradan İnceleyebilirsiniz..