Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Genel Durum:
Lübnan iç savaşı ve bölgedeki istikrarsızlıklar nedeniyle, Türkiye ile Lübnan arasındaki ilişkilere hâkim olan durağan seyir, 2000’li yılların başından itibaren değişmiş; Lübnan Başbakanı Refik Hariri’nin 2004 yılında ülkemizi ziyaretiyle ivme kazanan ikili ilişkilerimiz, karşılıklı ziyaretlerle günümüze kadar güçlenmeye devam etmiştir.
Türkiye ve Lübnan arasında 2004 yılında “Yatırımların Teşviki ve Karşılıklı Korunması Anlaşması” ile “Çifte Vergilendirmeyi Önlenmesi Anlaşması” imzalanmıştır.
İkili ticaretimizin sahip olduğu esas potansiyelin iki ülkenin menfaatleri doğrultusunda değerlendirilebilmesini teminen, 24 Kasım 2010 tarihinde Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmıştır. STA’nın ülkemizdeki onay süreci 11 Mart 2013’te tamamlanmıştır. Anlaşmanın hayata geçirilebilmesi için Lübnan tarafındaki onay sürecinin tamamlanması beklenmektedir (T.C. Dışişleri Bakanlığı).
Lübnan ile 2011-2013 döneminde 1 milyar Dolar seviyesindeki ikili ticaret hacmi, bölgesel ve küresel siyasi/finansal/ekonomik krizler nedeniyle düşüş trendine girmiş, 2017 yılında ise, tekrar 1 milyar Dolar seviyesine ulaşmıştır.
Türkiye – Lübnan Dış Ticaret Göstergeleri (1.000 Dolar)
Yıl | Türkiye’nin İhracatı | Türkiye’nin İthalatı | Toplam Hacim |
Denge |
2008 | 665.055 | 178.781 | 843.836 | +486.274 |
2009 | 688.681 | 108.800 | 777.481 | +559.881 |
2010 | 618.318 | 228.536 | 846.854 | +339.782 |
2011 | 718.257 | 282.744 | 1.001.001 | +435.513 |
2012 | 845.970 | 176.393 | 1.022.363 | +669.577 |
2013 | 818.643 | 187.740 | 1.006.383 | +630.903 |
2014 | 782.586 | 139.960 | 922.546 | +642.626 |
2015 | 722.591 | 67.228 | 789.819 | +655.363 |
2016 | 734.686 | 81.805 | 816.491 | +652.881 |
2017 | 889.313 | 131.205 | 1.020.518 | +758.108 |
2018 | 901.100 | 169,556 | 1.070.656 | +731.544 |
Trademap-directdata (2019 mart)
İki ülke arasındaki ticaret, ülkemiz lehine fazla vermektedir.
TÜRKİYE’NİN LÜBNAN’A İHRACATI:
Lübnan’a olan ihracat, bir önceki yıla göre %1,3 artışla yaklaşık 901 milyon Dolar olmuştur.
Başlıca İhraç Ürünleri (1.000 Dolar)
gtip | Ürünler (ilk 15) | 2016 | 2017 | 2018 |
7113 | Mücevherci Eşyası | 61,617 | 74,634 | 66,158 |
7214 | Demir/Çelik Çubuklar | 9,266 | 32,262 | 65,976 |
1905 | Kek, Bisküvi | 36,941 | 39,801 | 35,987 |
8703 | Otomobil | 11,927 | 26,075 | 34,790 |
0302 | Balık (Taze/Soğutulmuş) | 24,806 | 27,385 | 27,924 |
7216 | Demir/Alaşımsız Çelikten Profil | 10,122 | 16,586 | 18,081 |
4410 | Yonga Pano Vb. Levhalar | 6,853 | 11,646 | 13,022 |
6104 | Kadın/Kız Çocuk İçin Takım Elbise | 2,311 | 8,928 | 12,404 |
0802 | Diğer Kabuklu Meyveler (Taze/Kurutulmuş) | 11,567 | 12,285 | 12,074 |
9403 | Diğer Mobilyalar (büro, mutfak, yatak odası için) | 9,656 | 12,064 | 11,648 |
7213 | Demir/Çelik Filmaşin (Sıcak Haddelenmiş, Rulo Halinde) | 1,665 | 11,713 | 11,636 |
2710 | Petrol Yağları | 8,433 | 22,013 | 11,413 |
5702 | Dokunmuş Halılar | 11,338 | 11,796 | 10,970 |
1512 | Ayçiçekyağı | 17,047 | 12,229 | 10,090 |
6204 | Kadın/Kız Çocuk İçin Takım, Takım Elbise | 14,971 | 18,277 | 9,791 |
Genel Toplam | 734,686 | 889,313 | 901,100 |
Trademap-directdata (2019 mart)
Lübnan’a olan ihracatımızda mücevherat, demir/çelik çubuklar ve kek/bisküvi ilk sıralarda bulunmaktadır. Lübnan’ın 2017 ve 2018 yıllarına ait ithalatında Türkiye 6. sırada yer almıştır. Ülkenin toplam ithalatı içindeki payımız ise 2018 yılında %4,7 oranında olmuştur. Türkiye’den Lübnan’a yapılan ihracatın, 2015-2018 döneminde artış trendinde olduğu görülmektedir.
TÜRKİYE’NİN LÜBNAN’DAN İTHALATI:
Lübnan’dan en çok hurda demir ve işlenmemiş altın ithal edilmektedir.
Başlıca İthal Ürünler (1.000 Dolar)
gtip | Ürünler (ilk 5) | 2016 | 2017 | 2018 |
7204 | Demir/Çelik Döküntü ve Hurdaları | 50,536 | 99,714 | 104,232 |
7108 | Altın (işlenmemiş) | 12,767 | 15,783 | 33,585 |
2809 | Difosfor Pentaoksit; Fosforik Asit ve Polifosforik Asitler | 0 | 0 | 8,094 |
7602 | Aluminyum döküntü ve hurdaları | 262 | 3,223 | 4,659 |
7801 | İşlenmemiş kurşun | 328 | 1,493 | 4,213 |
Genel Toplam | 81,805 | 131,205 | 169,556 |
Trademap-directdata (2019 mart)
Başta hurda demir olmak üzere, metaller ithalatın çoğunluğunu teşkil etmektedir.
TÜRKİYE-LÜBNAN YATIRIM İLİŞKİLERİ:
Ülkede enerji, toprak ve işgücü maliyetlerinin yüksek olması ve pek çok ülke ile Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalanmış olması nedeniyle, sanayi yatırımları için Lübnan uygun bir tercih olarak değerlendirilmemektedir. Lübnan’da yapılacak yatırımlara, projeler itibarıyla değişik teşvikler verilmektedir (Lübnan Yatırım Kurumu - http://investinlebanon.gov.lb/).
İKİ ÜLKE ARASINDAKİ ANLAŞMA VE PROTOKOLLER:
İki Ülke Arasındaki Ticaretin Altyapısını Düzenleyen Anlaşma ve Protokoller aşağıdaki tabloda belirtilmektedir.
Anlaşma / Protokol | İmza Tarihi / R.G Tarihi |
Hava Ulaştırma Anlaşması | 16.09.1947 |
Turizm İşbirliği Anlaşması | 18.09.1968 |
Ticaret, Sınaî, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması | 10.10.1991 |
Deniz Taşımacılığı Anlaşması | 04.03.1994 |
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması | 19.12.1994 / 13.02.1995 |
Tarım Alanında İşbirliği Protokolü | 12.05.2004 |
Çifte Vergilendirmeyi Önleme & Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşması (ÇVÖ) | 12.05.2004 / 17.06.2006 |
Yatırımların Teşviki ve Karşılıklı Korunmasına İlişkin Anlaşma (YTKKA) | 12.05.2004 / 08.02.2005 |
Teknolojik İşbirliği Protokolü | 12.05.2004 |
KEK III. Dönem Toplantısı Protokolü | 03.05.2009 |
Teknik, Standardizasyon, Metroloji, Akreditasyon ve Uygunluk Değerlendirmesi | 21.04.2009 / 09.09.2009 |
Tarım Alanında İşbirliği Protokolü | 11.01.2010 |
Türkiye ile Lübnan Arasında bir Serbest Ticaret Alanı Tesis Eden Ortaklık Anl. (STA) | 24.11.2010 / 24.01.2013 |
-KUK: 1994 yılında imzalanan Karayolu Taşımacılığı Anlaşmasıyla ihdas edilen Kara Ulaştırması Karma Komisyonunun (KUK) son toplantısı 26-27 Şubat 2013 tarihlerinde Ankara’da yapılmıştır.
-KEK: Taraflar arasında 1991 yılında imzalanan Ticaret, Sınai, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması uyarınca Türkiye-Lübnan Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) ihdas edilmiştir. KEK Toplantılarının üçüncü ve son toplantısı Mayıs 2009 tarihinde Beyrut’ta gerçekleştirilmiştir.
-ÇVÖ: İki taraf arasında 12 Mayıs 2004 tarihinde imzalanan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması 17.08.2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Ocak 2007 tarihinde uygulamaya başlanmıştır.
-YTKKA: Ankara’da 12 Mayıs 2004 tarihinde Ankara'da imzalanan ve 3/2/2005 tarihli ve 5298 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan ve Bakanlar Kurulu'nca da 12/12/2005 tarihinde kararlaştırılan "Türkiye Cumhuriyeti ve Lübnan Cumhuriyeti Arasında Yatırımların Teşviki ve Karşılıklı Korunmasına İlişkin Anlaşma" 28.12.2005 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
-Tarım Alanında İşbirliği Mutabakat Zaptı: Mutabakat Zaptının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı ile Tarım, Orman ve Köy İşleri Komisyonu ve Dışişleri Komisyonu Raporları TBMM Genel Kurulu gündemindedir.
-STA: 24 Kasım 2010 tarihinde imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması’nın (STA) yürürlüğe girmesi için tarafların iç hukukları uyarınca gerekli prosedürlerini tamamlamaları gerekmektedir. “Türkiye-Lübnan STA’sının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun” 24 Ocak 2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış ve akabinde sözkonusu Anlaşma, 30 Nisan 2013 tarihli Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmış ve böylece ülkemiz bakımından iç onay süreci tamamlanmıştır. Anlaşmanın hayata geçirilebilmesi için Lübnan tarafındaki iç onay sürecinin tamamlanması (Parlamento Onayı) beklenmektedir.