Pazar ile İlgili Bilgiler
Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları
Suriye kanunları fikri mülkiyet haklarının korunması hususunu kapsamaktadır. Patent ve marka haklarının Suriye Ticaret Bakanlığı Patent ve Ticari Marka Genel Müdürlüğü’ne tescil ettirilmesi gerekmektedir. Yabancı şirketler, fikri mülkiyetlerini Suriyeli bir avukat aracılığıyla tescil ettirmelidir.
Patentler, icadın iki yıl içinde kullanılması koşuluyla 15 yıllığına düzenlenmektedir. İlk 5 yıllık dönemde, patent ücreti yıllık yaklaşık 60 SL iken, ikinci ve üçüncü 5 yıllık dönemde sırayla 105 SL ve 150 SL’ye yükselmektedir. Suriye kanunları alınan patent için uluslararası koruma sağlamamaktadır. Tescil işlemini ilk gerçekleştiren patent hakkına sahip olmaktadır.
Ticari marka hakları, 10 yıllık bir dönem için düzenlenmekte ve süre dolduktan sonra 6 ay içinde başvurulması halinde 10 yılda bir yenilenebilmektedir. İlk başvuran kişi marka hakkına sahip olmaktadır. Telif hakları konusunda ise gerekli koruma henüz sağlanamamaktadır. Suriye herhangi bir uluslararası telif hakları konvansiyonuna taraf değildir.
Dağıtım Kanalları
Suriye’de dağıtım zinciri; sırayla üretici, toptancı/yarı toptancı, perakendeci ve tüketicilerden oluşmakta olup; toptancılar reklam ve pazarlama faaliyetinde bulunamadıklarından ve üreticilere zor şartlar öne sürdüklerinden dolayı üreticiler toptancıları aradan çıkararak doğrudan perakendiciye ulaşmayı ya da kendi bünyelerinde pazarlama bölümleri kurmayı tercih etmektedirler. Sayısı gün geçtikçe artan distibütörlük firmaları, acenteliğini aldıkları malların tanıtımını ve piyasaya sürümünü de gerçekleştirmektedir.
Suriye pazarında kişisel ilişkilerin ve bağlantıların büyük önemi olup; özellikle pazara yeni giren şirketlerin müşterilerle ilişkilerin düzenlenmesi, ihalelerin takibi, ürünlerin tanıtımı için yerel bir temsilcilik ya da acenta ile çalışmaları ve Suriyeli temsilciye satış ya da pazarlamada hedef koymaları tavsiye edilmektedir.
Tüketici Tercihleri
Suriye’de ücretli çalışanların yarıya yakını kamuda çalışmaktadır. Kamu çalışanlarının ücretlerine son yıllarda yapılan zamların da etkisiyle kamuda ücretlerin daha yüksek olduğu görülmektedir. Suriyeli tüketiciler fiyatlara karşı çok duyarlı olup, lüks mallara talep düşüktür. Türk malları bu pazarda hem kaliteli hem de uygun fiyatlı olduğu için rağbet görmektedir.
Gıda harcamaları, hanehalkı harcamalarında önemli bir yer tutmaktadır. Ülke ortalamasına göre hane halkı gelirlerinin %40-45’i gıda harcamalarına ayrılmaktadır. Hanehalkı bütçesinde gıda harcamalarına ayrılan payın en düşük olduğu şehirler Şam ve Şam kırsalı, Lazkiye ve Sweida’dır. Bu şehirlerde hanehalkı harcamalarının sadece %34-35’i gıdaya ayrılırken Suriye’nin en kalabalık kenti Halep’te bu oran %48’e, yine büyük kentlerden Homs’da %45’e ve Hama’da %46’ya kadar yükselmektedir. Suriye’de hane sayısı yaklaşık 3,6 milyondur. Ortalama hanehalkı nüfusu ise 6,6 civarındadır.
Reklam ve Promosyon
Suriye’de ürün tanıtımında genellikle şehir ilan panoları (billboardlar), tabelalar, otobüs durakları ve televizyon kanalları kullanılmaktadır. Uluslararası ve yerli markalar tanınmaktadır. Devlete bağlı olan Arap Reklamcılık Örgütü (Arab Advertising Organisation, AAO) sektörün denetiminden sorumlu olup; fiyat ve içerik üzerinde de denetim yetkisine sahiptir.
AAO, televizyon reklamları için %10–50 arasında komisyon almaktadır. Ürünlerin yerli, yetkili bayi veya ithal olup olmamalarına göre farklı oranlar uygulanmaktadır. İthal ürünlerin reklam maliyeti, yerli mallara kıyasla 4 kat fazladır. Yerel bir temsilcinin yabancı ürünleri tanıtması durumunda, temsilciliğin reklam masraflarını üstlendiğine dair bir yazı istenmektedir. Özel program seçimi, ya da prime time’da reklam vermek ek ücrete tabidir.
Ticari fuarlara katılım da etkili bir tanıtım yoludur. Ürünleri tanıtıcı broşürlerin Arapça dilinde hazırlanması tavsiye edilmektedir.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Suriye’ye gönderilen mallarda menşe ülkenin açıkça görünür şekilde yazılması ya da işaretlenmesi gereklidir. Gıda ve süt ürünleri için etiketlerin Arapça dilinde ya da iki dilde hazırlanması ve üreticinin ismi, içerik, üretim ve son kullanma tarihi gibi bilgilerin bulunması gerekmektedir. Diğer ürünler için böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır ancak iç pazarda rekabet avantajı elde etmek için etiketlerin hem İngilizce hem de Arapça dillerinde hazırlanması faydalıdır.
Birtakım gıda ürünleri, tıbbi malzemeler ve ilaçlar, özel etiket uygulamasına tabidir. Dış konteynerlerde alıcının ve limanın işareti ya da ismi yer almalıdır. İlaçların etiketlerinde parti numarası bulunması zorunludur. Bazı kimyasal maddeler için analiz belgesi alınması gerekebilir.
Ambalaj malzemeleri ile ilgili bir kısıtlama bulunmazken, ürünlerin niteliklerine, taşıma ve depolama şekline, hava şartlarına uygun ve güvenli bir şekilde paketlenmesi önerilmektedir.
Ulaştırma ve Taşımacılık Maliyetleri
İç savaş öncesinde Suriye’ye havayolu ile ulaşımda Türk Hava Yolları’nın Halep ve Şam’a seferleri bulunmaktaydı. Türk Hava Yolları bu seferlerini ülkedeki mevcut durumdan dolayı iptal etmiştir.
Türkiye ile Suriye arasındaki karayolu ve demiryolu ulaşımı da kesintiye uğramış durumdadır.
