Pazar ile İlgili Bilgiler
Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları
Hollanda’da fikri, sınai ve ticari mülkiyet hakları, yerel yasalar, ilgili AB yasaları ve TRIPS gibi uluslararası bazı anlaşmalarla koruma altına alınmıştır. Ürün ve hizmetlerin, sözkonusu haklar açısından koruma altına alınması için, aşağıda belirtilen dört temel yasa bulunmaktadır:
- Patentlerin korunması
- Taslak ve modellerin korunması
- Markaların korunması
- Telif haklarının korunması
Patentlerin Korunması
Patent, yeni bir ürün veya üretim aşamasındaki teknik buluşları koruma altına almaktadır. Patent, ürünün üçüncü kişiler tarafından kullanılması, satılması ya da üretilmesinin mucidin iznine tabi olması, yani lisans için kendisine ödeme yapılması anlamına gelmektedir.
Patentler, Hollanda Patent Ofisi (http://en.octrooicentrum.nl/index.php) tarafından verilmektedir. Ofis, Hollanda Ekonomi Bakanlığı bünyesinde özerk bir kurumdur. Dosyalarında 60 milyon patent kayıtlı bulunmaktadır. Kurumdan ücretsiz bilgi almak mümkündür. Patent başvurusu şahsi olarak veya bir patent ajansı aracılığıyla yapılabilmektedir. Patent ajansları patent, marka ve modeller konusunda uzmanlaşmış kuruluşlardır.
Dağıtım Kanalları
Hollanda’daki dağıtım kanalları çok çeşitli ve gelişmiş bir yapıdadır. Ürünün özellikleri ve sektörün yapısına göre, dağıtım kanalları değişiklik göstermekte olup, kullanılacak dağıtım kanalının etraflıca bir araştırma yapıldıktan sonra seçilmesi gerekir. IGEME Rotterdam Ofisinden, ilgili ürün konusundaki pazar araştırması edinildiğinde, ürün için en uygun dağıtım kanalı konusunda bilgiye ulaşmak mümkündür. Ayrıca, yerel pazar ve dağıtım kanalları konusunda uzman bir danışmanlık firmasından da hizmet alınabilir.
Hollanda Gıda Pazarındaki Dağıtım Kanallarına Bir Örnek Olarak, Yaş Meyve-Sebze Dağıtım Kanalları:
Hollanda’ya meyve ve sebze ithalatı genelde ithalatçı şirketler tarafından yapılmaktadır. Bu şirketler, manavlara, gıda hizmet sektörüne, gıda işleme sektöründe bulunan firmalara ve perakende zincirlerinin satınalma kuruluşlarına ürün tedarik etmektedir. Aynı zamanda, bu firmalardan bazıları, hem yerel olarak üretilen ürünleri hem de ithal ettikleri ürünlerin ihracatını da yapmaktadır.
Taze meyve ve sebze pazarındaki geleneksel dağıtım kanallarının yanısıra, büyük perakende zincirlerinin doğrudan üretici ve ihracatçı firmalarla temasa geçmesi de sık olarak görülen uygulamalar arasındadır. Uzmanlaşmış ithalatçılar ve büyük firmalar adına çalışan satın alma grupları da doğrudan üretici ve ihracatçılardan alım yapmaktadır. Bu ithalatçıların bazıları aynı zamanda lojistik ve kalite kontrolü hizmeti de vermektedir. ‘Superuni’, ‘Laurus’ ve ‘Bakker Barendrecht’, büyük perakende zincirleri için alım yapan en büyük firmalardır.
Hollanda’daki en büyük meyve ve sebze ticareti yapan firmalardan birisi, ‘The Greenery BV’ isimli şirkettir. 1988’de kurulan ‘The Greenery BV’nin 1500 üretici ortağı olup, ‘The Greenery U.A’ isimli kooperatifin pazarlama şirketidir. Şirketin İngiltere’de de bir şubesi bulunmaktadır. Üye firmaların tüm ürünleri, ‘The Greenery BV’ üzerinden pazarlanmaktadır. Şirket, üyelerinin üretimi olan ürünleri pazarlamanın yanı sıra, tüm yıl boyunca müşterilerine her türlü ürünü tedarik edebilmek amacıyla, diğer ülkelerden de ithalat yapmakta; ayrıca Avrupa, Kuzey Amerika ve Uzak Doğudaki süpermarket zincirlerine meyve ve sebze tedarik etmektedir. Şirketin diğer müşterileri, toptancılar, katering şirketleri ve gıda işleme firmalarıdır.
Hollanda’da son yıllarda, süpermarketlerin pazar payının, manavların ve açık pazarların aleyhine bir şekilde arttığı görülmektedir. Şu anda süpermarketlerin pazar payı yaklaşık %80’dir . Tüketiciler, bir çok malın bir arada bulunması nedeniyle, rahatlık açısından sebze ve meyve alışverişlerini de süpermarketlerden yapmayı tercih etmektedir.
Dünyanın ikinci büyük, Avrupa’nın en büyük limanı olan Rotterdam Limanı, aynı zamanda meyve ve sebze ticareti açısından da dünyadaki önemli limanlardan birisidir. Gerek limanın içerisinde, gerekse yakınında pek çok taşımacılık firması, meyve ve sebze tüccarı, gümrük bürosu, gözetim şirketi, soğuk hava deposu ve mezat bulunmaktadır. Diğer Avrupa kentlerine taşımacılık için geniş bir karayolları ağı da mevcuttur. Rotterdam üzerinde, iki önemli ırmak Kuzey Denizi ile birleşmektedir. Ren Nehri Almanya ve Merkezi Avrupa’ya, Maas Nehri ise Belçika ve Fransa’ya bağlantı sağlamaktadır. Ayrıca, Rotterdam, Belçika’da bulunan Anvers şehrine de su yolu ile bağlanmaktadır.
Çabuk bozulabilen değerli meyve ve sebzeler havayolu ile taşınmaktadır. Avrupa’nın en büyük 4. havalimanı olan Schiphol, taze ürünlerin depolanması ve nakliyesi için mükemmel olanaklar sunmaktadır.
Reklam ve Promosyon
Hollanda pazarına girmek isteyen firmalarımız için, ülkede düzenlenen uluslarası nitelikteki fuarlara katılım etkin bir tanıtım aracı olabilir.
Ayrıca İnternet, televizyon, gazete ve dergi gibi yazılı basının yanısıra, bilboard reklamları ve televizyon ve sinema reklamları da Hollanda’da yaygın olarak kullanılan, etkin promosyon araçlarıdır.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Tüketicinin korunması gözönünde tutularak, AB içerisinde sadece AB etiketleme mevzuatına uyan ürünlerin pazarlanmasına izin verilmektedir. AB etiketleme mevzuatı, gıda, ev gereçleri, ayakkabı, tekstil vb. sektörler için zorunlu etiketleme standartları koymaktadır. İlgili AB mevzuatına http://europa.eu.int/scadplus/leg/en/s16400.htm web sayfasından ulaşılabilir.
AB mevzuatının yanında, bu konuda Hollanda’nın özel düzenlemeleri de bulunmaktadır. İlave dillerde bilgi de mümkün olmakla birlikte, etiketlerin Hollandaca olması zorunludur. Ayrıca, etiketleme kurallarına uygunluk ve verilen bilgilerin doğruluğu dağıtım zincirinin her aşamasında kontrol edilebilir. Kontroller, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Kamu Sağlığı ve Spor Bakanlığı; http://www.minvws.nl) ile Voedsel en Waren Autoriteit - VWA (Gıda ve Tüketim Ürünleri Güvenliği Kurumu) tarafından yürütülmektedir.
Paketleme ve ambalajlama, tüketici sağlığı ve çevrenin korunması amacıyla, AB tarafından belirlenen kurallara uygun yapılmak zorundadır. Paketleme ve ambalajlamaya ilişkin temel AB mevzuatı şunlardır:
- Direktif 94/62/EC (OJ L-365 31/12/1994); paketleme ve paket artıklarına dair genel kurallar.
- Direktif 75/106/EEC (OJ L-42 15/02/1975) and 80/232/EEC (OJ L-51 25/02/1980); paket boyutlarına dair özel kurallar.
- Yönetmelik (EC) 1935/2004 (OJ L-338 13/11/2004); Gıda maddeleriyle temas eden malzemelere dair özel kurallar.
- Direktif 2000/29/EC (OJ L-169 10/07/2000); Ağaç ve diğer bitkilerden yapılan paketlere uygulanacak bitki sağlığı kuralları.
Paketleme mevzuatının uygulanmasında görev alan Hollanda kurumları şunlardır:
- Paket hacimleri: Nederlands Meetinstituut B.V. - NMI (Hollanda Metroloji Enstitüsü; http://www.nmi.nl)
- Gıda maddeleriyle temas eden malzemeler: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport - VWS (Halk Sağlığı ve Spor Bakanlığı; http://www.minvws.nl), Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (Tarım, Doğa ve Gıda Kalitesi Bakanlığı ) Voedsel en Waren Autoriteit - VWA (Gıda ve Tüketici Ürünleri Güvenliği Kurumu; http://www.vwa.nl)
Ülkede İş Kurma Mevzuatı
Hollanda diğer AB Ülkeleri ile kıyaslandığında, yabancı kişi ya da kuruluşların şirket kurması ve ticari faaliyette bulunması açısından daha esnek ve liberal bir ortam sunmaktadır. Yabancı sermayeli bir şirketin kurulmasında, merkezi başka bir ülkede olan bir şirketin şube veya temsilcilik açmasında özel bir izne gerek bulunmamaktadır. Yerli ve yabancı şirketlerin ticari faaliyetleri bakımından tabi oldukları esaslar arasında da fark bulunmamaktadır. Yabancı sermayeli şirketler de yerli sermayenin çalışabileceği her sahada çalışabilmektedir. Kurulacak şirketlerde, yerli ortak şartı da bulunmamaktadır.
Anonim şirket için 45.000 Avro asgari sermaye şartı bulunmaktadır. Yabancılar genelde limited şirket türünü tercih etmektedirler. Hollanda yasalarına göre limited şirket kurulabilmesi için tek kurucu ortağın olması yeterlidir.
Hollanda Parlamentosunda alınan karar gereğince, B.V. yani Limited Şirket kuruluşlarına kolaylık getirilmiştir. 1 Ekim 2012 tarihinden itibaren getirilen düzenlemeler aşağıdaki gibidir:
- Limited Şirket kuruluşlarında yatırılması zorunlu olan 18.000 Euro sermaye kaldırılmıştır. 1 Euro sent ile şirket kurabilme imkanı tanınmıştır.
- Şirket kuruluşu esnasında 18.000 Euro sermayenin yatırıldığını ve bloke edildiğini beyan eden banka yazısı ve mali müşavir beyanı kaldırılmıştır.
- Şirketin işleyişinin aksamaması için Ortaklar Kurulu dışında karar alma yetkisi tanınmıştır.
- Ortaklar Kurulu toplantılarının gerekli görülmesi halinde Hollanda dışında da yapılabilmesine imkan tanınmıştır.
- Hisse devirlerine sınırlama koyup koymamak ortakların insiyatifine bırakılmıştır.
Yabancı yatırımcıların gayrimenkul edinme, şirket faaliyetlerinden doğan karı serbestçe transfer etme, mevcut veya yeni yatırımlarda kullanma, yatırımını tasfiye ederek veya satarak bedelini ülkesine transfer etme hakkı bulunmaktadır. Türkiye ile Hollanda arasında "Yatırımların Karşılıklı Teşviki" ve "Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması" mevcuttur.
Şirketin kurulabilmesi için, şirket merkezinin bulunacağı yerdeki Ticaret Odasına ön müracaatta bulunulması, şirketin türüne ve özellikle faaliyet alanına göre gerekli bilgi ve belgelerin temin edilmesinde yarar bulunmaktadır. Ticaret Odasından temin edilecek bilgiler kapsamında hazırlanacak belgeler ile yetkili bir notere müracaat edilmesi zorunludur.
Gerekli bilgi ve belgeler notere verildikten sonra, noter tarafından şirketin anasözleşme taslağı hazırlanmakta ve kurulacak şirket için önerilen ticari ünvanın halihazırda faaliyette olan başka bir şirket tarafından kullanılıp kullanılmadığının tespit edilmesi için, Ticaret Odaları nezdinde araştırma yapılmaktadır. Noter tarafından yürütülen çalışmayı takiben, ana sözleşme taslağı ve diğer tüm gerekli belgeler Adalet Bakanlığı’na gönderilmektedir.
Adalet Bakanlığı, yürürlükte olan mevzuat hükümleri açısından kurulacak şirketin ana sözleşme taslağını ve kurucu ortakların durumlarını incelemektedir. Yapılan incelemeden sonra, Bakanlık başvuru ile ilgili görüşünü ilgili notere bildirmektedir. Adalet Bakanlığı'nın uygun görüşüne istinaden, evvelce kurucu ortaklar tarafından imzalanmış olan ana sözleşme taslağı noter tarafından da tasdik edilmektedir.
Şirket sermayesinin, kurulacak şirket adına bir bankada açtırılacak hesaba geçici olarak bloke edilmesi ve ilgili bankadan teyid edici mahiyette belge alınması da gereklidir.
Yukarıda bahsedilen işlemler tamamlandıktan sonra, ticaret sicili kaydı için şirket merkezinin bulunduğu Ticaret Odasına başvurulması gerekmektedir. Şirket kuruluşu için yetkili bir notere yapılacak müracaatta gerekli belge ve bilgiler şunlardır:
- Şirket kurucusu gerçek veya tüzel kişiler hakkında bilgiler. Gerçek kişi kurucu ortakların kimliklerini tevsik edici belgeler ve ticari faaliyetleri hakkında bilgi, tüzel kişi kurucu ortakların ticaret sicil kaydı, ticari faaliyetleri ve mali hesapları hakkında bilgiler,
- Şirket sermayesi, ortakların pay oranı, hisse devirlerinin tabi olacağı esaslar,
- Şirketin faaliyet alanı ve kuruluş amacı,
- Şirket merkezinin bulunacağı yer,
- Şirketin temsil ve ilzamı, yönetim ve denetim kurullarının teşkili,
- Şirket için düşünülen ticari unvan.
Şirket ana sözleşmesinin noter tarafından onayını takiben, ticaret sicili kayıt işlemi için ilgili Ticaret Odasına yapılacak başvuru için gerekli belgeler ise şunlardır:
- Şirketin noter tasdikli ana sözleşmesi,
- Şirketin kayıtlı ve ödenmiş sermayesi,
- Yönetim ve denetim kurullarında görev alacak kişilerin; isim, adres, uyrukları ve şahısları ile ilgili diğer bilgiler,
- Şirketi temsil ve ilzama yetkili yönetici veya yöneticiler hakkında bilgiler.
Şirketin kuruluşu ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından sonra, vergi ve sosyal güvenlik kayıtlarının yapılabilmesi için, şirket merkezinin bulunduğu bölgedeki vergi dairesine ve sosyal güvenlik idaresine müracaat edilmesi gerekmektedir.
Şirket kuruluşu esnasındaki işlemler için yaklaşık süreler şu şekildedir:
-Şirket kuruluşu için Noter tarafından yapılan işlemler, 1 ay
-Adalet Bakanlığı tarafından yapılan incelemenin sonuçlandırılması, 12-14 hafta
-Bankada hesap açtırmak, 3-4 gün
-Ticaret siciline kayıt, 1 gün
-Vergi dairesine kayıt, 4 hafta,
-Ulusal Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıt, 1 ay
Şube veya Temsilcilik Açmaya İlişkin İşlemler
Merkezi yurtdışında bulunan bir tüzel kişiliğin, Hollanda'da şube veya temsilcilik açmak suretiyle faaliyette bulunması da mümkündür. Şube kurulması şirket kurulmasına göre daha az zaman almaktadır. Şube ve temsilcilik açılabilmesi için, noter işlemleri gerekli olmayıp, şubenin açılacağı bölgedeki Ticaret Odasında, ticaret siciline kayıt yaptırmak gereklidir.
Kayıt için gerekli bilgiler şunlardır:
-Şirket isim ve adresi
-Şirket ana sözleşmesi (Hollandaca, İngilizce, Almanca ya da Fransızcaya çevrilmiş olarak)
-Sermayesi
-Yöneticilerin isim ve adresleri. (İkametgah ilmuhaberi gibi resmi bir belge ile, veriliş tarihi bir aydan eski olmamak üzere, resmi bir belge ile ibraz edilmelidir.
