Pazar ile İlgili Bilgiler
Pazar ile İlgili Bilgiler
Dağıtım Kanalları
KKTC pazarına satış yapmak için ithalatçı firmalarla temasa geçilmesi gerekmektedir. İthalatı ticaretle uğraşan firmalar yapabildiği gibi üretici-ithalatçı firmalar ya da süpermarketler de yapabilmektedir.
KKTC’deki ithalatçı firmaların listesine T.C. Lefkoşa Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği, Lefkoşa Türk Ticareti Geliştirme Ofisi (İGEME Temsilciliği) kanalıyla ulaşmak mümkündür. Ayrıca, Kıbrıs Türk Ticaret Odası web sayfasında (www.ktto.net) Oda’ya kayıtlı, ticaret yapan firmaların listesine ulaşmak mümkündür.
İthalat yapan firmaların bir kısmı ülke distribütörü/bayi olarak faaliyet göstermektedir.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Mal ve Hizmetler (Düzenleme ve Denetim) Yasası
Kıbrıs Türk Federe Meclisi’nin 29.3.1977 tarihli bileşiminde kabul olunan “1977 Mal ve Hizmetler (Düzenleme ve Denetim ) Yasası”, Anayasa’nın 74.maddesi gereğince Resmi Gazete’de yayınlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir.
Ambalajların etiketlenmesine ilişkin söz konusu yasanın 10. maddesi etiketlemeye ilişkin kuralları düzenlemektedir.
“Ambalajların Etiketlenmesi”
10.(1) 34. maddenin (1) fıkrası (i) bendi gereğince ambalajlanması zorunlu tutulan herhangi bir sanayi mamulü ve/veya ithal ve/veya denetime tabi mal, imal edildiği müessesenin ismi, mamulün evsafı, hacim, ebat, ağırlık, sayı veya miktarı, imal tarihi, belli bir süre içinde eskiyebilenlerin son kullanılma tarihleri veya en iyi kullanma süresi ve zamanı ve hava koşullarından etkilenebilenlerin muhafaza edilebileceği koşullar ve malın menşesi açıkça belirtilmeden satışa sunulmaz.
(2) Herhangi bir sanayi mamulünün ve/veya ithal malının ve/veya denetime tabi malın, imal tarihi, belli bir süre için eskiyebilenlerin son kullanma süresi ve zamanı ambalaj etiketi üzerine konulmadan satışa sunulduğu Bakanın yetkili kılacağı kalite ve fiyat denetim memuru tarafından saptandığı takdirde, söz konusu mamul ve/veya mal derhal müsadere edilir ve Bakanın talimatına uygun olarak imha edilir ve/veya değerlendirilir.
(3) Bakanın yetkili kılacağı kalite ve fiyat denetim memuru tarafından ambalaj etiketi üzerinde bulunan son kullanılma tarihi veya en iyi kullanma süresi ve zamanı geçmiş herhangi bir sanayi mamulünün ve/veya ithal malın ve/veya denetime tabi malın satışa sunulduğu saptanırsa, bu gibi mamul ve/veya mallar derhal müsadere edilir ve Bakanın talimatına uygun olarak imha edilir ve/veya değerlendirilir.
(4) Menşei açıkça belirtilmemiş veya menşei sahte mal bulundurulması ve/veya satışa sunulması halinde Bakanın yetkili kılacağı kalite ve fiyat denetim memuru tarafından söz konusu mal derhal müsadere edilir ve Bakanın talimatına uygun olarak imha edilir ve/veya değerlendirilir.
(5) Satışa sunulan veya bulundurulan herhangi bir sanayi mamulü ve/veya ithal malı ve/veya denetime tabi malın etiketinde yazılanlara uygun olmadığı Bakanın yetkili kılacağı herhangi bir kalite ve fiyat denetim memuru tarafından saptandığı takdirde söz konusu mamul ve/veya mal derhal müsadere edilir ve Bakanın talimatına uygun olarak imha edilir ve/veya değerlendirilir.
Etiket, Tarife ve Fiyat Listeleri Tüzüğü
Tüketicileri Koruma Yasası’nın 19. maddesinin 3. fıkrası tahtında Bakanlar Kurulu’nca 20.4.2005 tarihli ve 59 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir.
Söz konusu tüzük aşağıdaki hükümleri içermektedir.
Etiket Bulundurma Zorunluluğuna İlişkin Hükümler
Ticarete konu olan ve perakende satışa arz edilen malların ambalajlarının ya da kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde etiket konulması, etiket konulması mümkün olmayan hallerde ise, aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek ve kolaylıkla okunabilecek şekilde uygun yerlere asılması veya konulması zorunludur. Etiket ve listelerde bulunması zorunlu hususlar aşağıda yer almaktadır.
-Malın üretim yeri
-Malın ayırıcı özelliği
-Malın tüm vergiler dahil satış fiyatı
Ayrıca, gıda maddelerinin etiketlenmesinde: Gıda maddesinin etiket bilgileri tam ve doğru olarak ifade edilmelidir.
Tüm yazılar, fonla kontrast teşkil edecek şekilde, silinmez karakterde, okunabilir renk ve boyutta olmalı, ambalaj sağlam bir şekilde basılmış, yapıştırılmış veya tutturulmuş olmalıdır.
Gıda maddesinin etiketi sahte, yanıltıcı veya gıdanın karakterine göre hatalı bir izlenim yaratacak, tüketiciyi yanıltacak resim, şekil vb.yi içermemelidir.
Özel beslenme amaçlı gıdalar dahil herhangi bir gıda maddesinin etiketinde o gıda maddesinin hastalıkları önleme, iyileştirme ve tedavi etme özelliği olduğunu bildiren veya ima eden ifadeler yer almaz.
Beslenme yönünde etiketleme özel beslenme amaçlı gıdaların ve bileşiminde farklılık yapıldığı beyan edilen gıdaların etiketlenmesinde mecburi olup, diğer gıda maddelerinde ihtiyaridir.
Enerji ve yağ değerlerinde sağlanan en az %25’lik azalmalar etiket üzerinde “azaltılmış” veya eşdeğerli bir kelimeyle ifade edilir.
Gıda maddesinin etiketinde gıda maddesinin adı, içindekileri, net miktarı, firmanın adı, adresi ve üretildiği yer ve üretim tarihi, son tüketim tarihi ile raf ömrü yazılır.
Gıda maddesinin bileşiminde tatlandırıcı var ise “İçinde tatlandırıcı vardır” ifadesi, gıda maddesine %10 veya daha fazla poliol eklenmiş ise “Aşırı tüketimi laksatif etkiye neden olabilir” ifadesi, kullanılan tatlandırıcı içerisinde aspartam var ise “Fenil alanin içerir” ifadesi yer almalıdır. Hacim olarak %1.2’den fazla alkol içeren içkilerde alkol derecesi ambalaj üzerinde tüketici tarafından kolaylıkla görülebilecek şekilde yer almalıdır.
Parti numarası ve/veya seri numarası konulur.
Besin öğelerinin miktarları ve/veya seri numarası konulur.
Besin öğelerinin miktarları ve üretim izin tarihi, sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı Bakanlıkça çıkarılacak Gıda Yöntemeliğine uygun olarak belirtilir.
Gereğinde kullanım bilgisi ve/veya muhafaza şartları bulunur.
Orijin ülke yazılır.
Dış ambalajların etiketlenmesinde;
-Gıda maddesinin adı,
-Gıda maddesinin son tüketim tarihi veya raf ömrü,
-Firmanın adı,
-Parti ve/veya seri numarası varsa kod numarası,
-İçindeki iç ambalaj adedi yazılmalıdır.
İç ambalaj üzerindeki bilgiler dış ambalajdan görülebildiğinde dış ambalaj üzerine yazılmayabilir.
Dağıtım ambalajının etiketlenmesinde:
-Gıda maddesinin adı
-Brüt ağırlığı
-İçerdiği ambalaj adedi yer almalıdır.
Dökme gıdalarda: Fıçı birası, alkolsüz aromalı içecekler, şekerlemeler, teneke hellim veya peynir, yaş meyve ve sebzeler gibi dökme olarak satışa sunulan gıda maddelerinin tüketim ve satış yerlerine sevk edilmesinde gıda maddelerinin adı, üretici firmanın adı, adresi, üretim yeri, parti ve/veya seri numarası ile ilgili bilgileri içeren etiketler tüketicinin göreceği yerde bulundurulmalı veya gıda maddesi ile birlikte tüketiciye sunulmalıdır.
İthal edilmiş mallara ait etiketlerde; malın ülke isminin veya “ithal”, “ithal mal”, “yabancı” gibi malın ithal edildiğini gösterir bir ibarenin kullanılması zorunludur. Etikette bu tür bir ibarenin yer almaması ya da “yerli”, “yerli malı” gibi ibarelerin kullanılması, o malın yurt içinde üretildiğini gösterir.
Üreticiler veya satıcılar tarafından yapılarak; cam, naylon, karton, kağıt ve bunlara benzer maddelerden oluşan kutu, kova, şişe, kavanoz, poşet, torba ve benzeri ambalajlar içinde satılan her türlü gıda, yiyecek, içecek ve temizlik maddelerinin etiketlerinde; net ağırlıklarının veya hacimlerinin satış fiyatları ile birim fiyatlarının aynı boyut ve renkte görülebilir ve okunabilir şekilde yazılması zorunludur.
Etiket Zorunluluğu Olmayan Mallar
Üzerinde veya ambalajında, etikette aranan hususlar basılı olarak açıkça yazılı bulunan mallarla, kitap, dergi ve gazete gibi üzerinde fiyat belirtilmiş olan mallarda ve artırma suretiyle veya özel yasalarına göre satış yapılan mallarda etiket ve liste koyma zorunluluğu yoktur.
Etiketin Konuluş Biçimi ve Yeri
Perakende olarak satışa arz edilen mallara konulması zorunlu olan etiketler, malın niteliğine, malın satışa sunulduğu yerin büyüklüğüne, ticari usul ve adetlere göre malın veya aynı nitelikteki mal gruplarının veya rafların üzerine konulmak, dikilmek, zımbalanmak, yapıştırılmak bunlara herhangi bir bağ ile tutturulmak veya asılmak suretiyle kullanılır.
