Firmalar - Chile

Genel Ekonomik Durum

Temel Ekonomik Göstergeler

Kaynak: IMF *tahmini

Ekonomik Yapı
 
Siyasi istikrar, ticaret serbestisi, kişibaşı gelir, yaşam standardı, basın özgürlüğü, şeffaflık ve rekabetçilik açısından Latin Amerika’nın önde gelen ekonomilerinden olan Şili’nin finans sistemi de oldukça gelişmiştir. Şili, Latin Amerika’da kredi notunu 25 yıldır A’da tutmayı başarabilen tek ülkedir.
 
Şili ithal ikameci ekonomi politikalarını 1970’lerin ortasında, diğer Latin Amerika ülkelerinden yaklaşık on yıl önce terk etmiş ve liberal ekonominin uygulanması doğrultusunda önemli adımlar atmıştır. Bu durum, üretim artışını ve rekabeti beraberinde getirmiş, madencilik ve balıkçılık başta olmak üzere geleneksel ihracat endüstrilerinde büyüme kaydedilmiştir. Aynı zamanda, selüloz, meyve, somon, ağaç ürünleri, şarapçılık ve metanol gibi yeni sektörlerde, hava ve gemi taşımacılığı ve turizm gibi hizmet sektörlerinde gelişme sağlanmıştır.
 
İhracat gelirlerinin %40’ını madencilikten, milli gelirin ise üçte birini bakırdan elde eden Şili’nin en büyük madencilik şirketi olan Codelco, tek başına dünya bakır üretiminin %10’unu gerçekleştirmektedir. GSYİH’nin %12’sini oluşturan ve ülkedeki işgücünün %12’sine istihdam sağlayan imalat sanayinde 2009 krizinde meydana gelen gerilemede sektörün küçük ve orta ölçekli şirketlerden oluşması etkili olmuş, hükümet tarafından bu üreticilere vergi kolaylıkları tanınmıştır. Kriz nedeniyle ülkenin en önemli sektörlerinden olan işlenmiş meyve-sebze ve şarap ihracatı da gerilemiştir. Hayvancılık ve balıkçılık sektörlerinin gelişmiş olduğu Şili’de işgücünün %10’u tarım sektöründe istihdam edilmektedir. Ülkede petrol üretimi 20 yıldır azalmakta olup, doğal gaz üretimi de tüketimi karşılayacak düzeyde değildir.
 
Ekonomik faaliyetler özellikle ülkenin orta kısmında yoğunlaşmıştır. Ülke nüfusunun %40’ını barındıran Santiago, GSYİH’nin %47’sini üretmektedir. Valparaiso bölgesindeki nüfus toplam nüfusun %10’unu oluşturmaktadır. Kuzeyde madencilik sektörünün gelişimi; güneyde somon yetiştiriciliği, turizm ve metanol üretimi, ekonomik faaliyetlerin ülke geneline yayılmasını sağlamıştır.
 
 
Ekonomik Performans
 
Latin Amerika’da, serbest piyasa ekonomisi modelini benimsemiş, ekonomik ve siyasi istikrara sahip yapısıyla ön plana çıkan Şili, sahip olduğu doğal kaynak zenginliği, kişi başına gelirin göreli olarak yüksekliği, düşük dış borç/Gayri Safi Yurt İçi Hasıla Oranı ile Latin Amerika’nın en müreffeh ülkelerinden biri olmaya devam etmektedir. IMF verilerine göre 2016 yılında son 7 yılın en düşük büyüme rakamı ile %1.2 oranında  büyüme kaydeden Şili ekonomisinin büyüme hızı 2017 yılından itibaren yeniden ivme kazanarak %1,6 olmuştur. 2018 büyüme beklentisi %4,0,  2019 içinde %3,4 seviyesindedir.
 
Başlıca ticaret partnerleri ile imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmaları neticesinde ticaret daha da liberal hale gelmiş ve doğrudan yabancı sermaye girişi hızla artmıştır.
 
2010 yılında OECD’ye katılmasının ardından, yakın gelecekte G20 ülkelerine arasına girme yönünde umut vadeden ülkelerden biri olan Şili, yaklaşık 23.000 Dolar düzeyindeki kişi başı gelir düzeyi ile Latin Amerika’nın önde gelen ekonomilerindendir.
 
Ekonomi Politikaları
 
Mart 2010’da Başkan seçilen Pinera hükümetinin önceliği, makroekonomik istikrardan ödün verilmeden depremin hasarlarının giderilmesi olmuştur. Şili’de 27 Şubat 2010 tarihinde meydana gelen 8,8 büyüklüğündeki depremden ülkenin ikinci büyük şehri olan Concepcion ile Maule ve Bio Bio çevresi önemli ölçüde hasar görmüş; su, elektrik ve ulaştırma altyapısı tahribata uğramıştır. Deprem sonrasında meydana gelen ihtiyaçların karşılanması amacıyla üç aylık dönem için 111 milyon Dolar değerinde bir önlem paketi açıklanmıştır. Deprem sonrası yeniden inşa çalışmaları kapsamında mali kaynakların altyapının iyileştirilmesine aktarılması ve imalat sanayi altyapısındaki önemli hasarlar nedeniyle 2010 yılının ilk çeyreğinde ekonomi küçülmüş; ancak yılın ikinci yarısında yeniden inşa faaliyetleri ve özellikle madencilik ve enerji sektörlerine yönelik yabancı yatırımlar sayesinde yeniden büyüme yaşanmıştır.
 
2008 yılı sonunda ABD’de başlayan ve dünyaya yayılan küresel ekonomik krizden de sağlam bankacılık sistemi ve güçlü ekonomisi sayesinde nispeten az etkilenen ve Latin Amerika bölgesinin en liberal ekonomilerinden biri olan Şili sonraki yıllarda yeniden inşa çalışmaları, iç dinamikler ve istikrar sayesinde yeniden büyüme trendine girmiştir.
 
 
Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler
 
2015 yılında son altı yılın en düşük seviyesine inen bakır fiyatları, yabancı yatırımlardaki azalma ve özel tüketim harcamalarındaki kontrollü artış sebebiyle Şili ekonomisi için 2015 yılında büyüme oranı %2,3, olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılında devam eden bakır madencilik alanında ki ihracatta %18’lik daralma ve Şili'nin en büyük bakır madeninde Escondida yaşanan grev gibi olumsuz koşular nedeniyle büyüme oranı %1,6 olmuştur. 2017 yılında büyüme oranının %1,6 olmuştur. İmalat sanayinin küçük ölçekli olması sebebiyle tüketim, ara malı ve sermaye malı ihtiyacını ithalat ile karşılayan Şili, dünya piyasalarındaki dalgalanmalardan kolayca etkilenen ve en önemli ihraç ürünü olan bakırın yanı sıra üretimde de ithal petrol fiyatlarına bağlı bir ekonomik yapı sergilemektedir. Şili’nin ihracat gelirlerinin yarısından fazlası değerli madenlerden elde edilmektedir.
 
Şili’nin son yıllarda Çin ile yakınlaşması ise, ABD ve Avrupa kaynaklı krizlerin ülke ekonomisine etkisinin sınırlı tutulmasında önemli bir unsurdur. Nitekim ülkede çıkarılan bakır, Çin gibi hızlı büyüyen ülkelerden büyük talep görmekte ve bakır fiyatlarındaki artış Şili ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır.. EIU tahminlerine göre Şili’nin açık ekonomisi küresel gelişmelere özellikle fiyatlardaki değişmelere ve talebe (bakır) bağlıdır. Bu nedenle büyümenin artacağı tahmin edilmektedir.
 
Madencilikten sonra ülkenin ikinci büyük ihracat sektörü olan tarımdaki büyümeyi ise, artan küresel talep ve STA’lar sayesinde büyük bir pazara ulaşma imkanı desteklemektedir. Güçlü bir sanayi üretimi olmayan Şili ekonomisini gıda işleme sanayindeki büyüme güçlü tutmaktadır. Perakende, ulaştırma, taşımacılık ve turizm sektörlerinde gelişmiş bir altyapıya sahip olan ve bölgenin finans merkezi konumundaki Şili’de hizmetler sektöründe de büyüme beklenmektedir. Hükümetin altyapı ve ticari amaçlı projelere yatırım yapması ise inşaat faaliyetlerini artıracaktır.