Pazar ile İlgili Bilgiler
Dağıtım Kanalları
Geçmiş yıllarda tüm ithalatı, ihracatı ve bu malların fiyatlandırılmasını Libya hükümeti kontrol ederdi. Şimdi Libya’nın dağıtım sistemi az sayıdaki dağıtım şirketleri tarafından yürütülmektedir. Bu merkezler perakendecilerle bağlantıya sahip toptan satış yapan dağıtıcılar ağı tarafından kullanılmaktadır. Genellikle perakendeciler, doğrudan dağıtım merkezleri ile temasa geçemelerine izin verilmediğinden ancak toptan satış ağı ile temasa geçebilmektedirler. Libya’nın ithalat kuruluşu olan NASCO, sadece çok az sayıda tarım ürünleri ithal etmekte olup özel bir takım haklara sahip değildir.
Reklam ve Promosyon
Libya’da reklam sektörü daha emekleme aşamasındadır. Pazarlamanın çoğu kulaktan kulağa, kişisel veya kurumsal yayılması sayesinde yapılmaktadır. 2004 yılına kadar kamuya açık yerlerde Arapça dili dışında yazılan ürün logolarının tercüme edilmesi yasaktı. Reklam kampanyalarında yasadışı yollarla belediyelere ve onların acentelerine yönelen bir çok firma önemli meblağlar kaybetmişlerdir.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Libya’ya girecek ürünler için özel bir ambalajlama şartı yoktur. Ambalajlama yaparken Libya’nın yoğun yaz sıcağı koşulları ve ürünlerin kısa sürede olsa dışarıda depolanacağı ihtimali göz önüne alınmalıdır. Konteynerin üzerinde alıcının adı, varacağı limanın adı, kolay tespit edilebilmesi için ambalaj listesi ile uyumlu olarak konteyner içindeki malların numaralandırılmış listesi yer almalıdır. Etiketler Arapça veya İngilizce dilinde olmalıdır.
Gerekli belgeler;
-Proforma fatura,
-Ticari fatura,
-Menşe belgesi,
-Yükleme faturası
Yerel ithalatçıdan gıda ürünleri, bitkiler, canlı hayvan ve tıbbi ürünler için sertifika gerekip gerekmediği öğrenilmelidir.
Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler
Türk firmalarının Libya pazarına bakışı; bu ülkenin siyasi nedenlerle uzun yıllardır uluslararası ilişkilerden soyutlanmış olması ve ağırlıklı olarak müteahhitlik hizmetlerinin öne çıkması ve ödemelerde yaşanan problemler ve diğer sektörlere ilişkin girişimlerin azlığı nedeniyle pek ümit vaat edici olmamıştır. Ancak ihracatın artırılması için başlatılan bilinçli çaba, bu çabanın öncelikle komşu ve Orta Doğu ve KuzeyAfrika ülkelerinde yoğunlaşması ve Libya’nın uluslararası arenaya daha rahat katılımının getirdiği güven ortamı ile bu pazar Türk firmaların gündemine yeniden girmeye başlamıştır.
Libya’ya ilk kez girecek firma temsilcilerine önerilen en geçerli yol bu ülkeyi ziyaret etmeleri, fuarlarda ve seminerlerde, resmi toplantılarda ilişki kurmaya çalışmalarıdır. Deneyimli tüccarlar bulmak çok önemlidir. Talep edilmemiş bir firma ve ürün tanıtım yazısının gönderilerek hemen cevap beklenmesi Libya için hiç etkili olmayan bir yöntemdir.
Libya pazarına girişin ilk evrelerinde oradan özel bir davet gelmemişse; ticaret heyetlerine katılmak gibi hem daha az maliyetli hem de firmanın takdimini kolaylaştıracak bir yöntemi tercih etmek gerekir.
Libya için fuara katılım etkili bir pazarla iletişim aracıdır. Ayrıca bu pazarda sürekli kalmayı düşünen firmaların kişisel satış ve Arapça/İngilizce katalog, web sitesi gibi yöntemleri kullanmasında fayda vardır.
Libya’da Türk firmaları için en önemli rakipler Libya ile tarihi ilişkileri güçlü olan İtalya, Fransa ve düşük maliyetli üretimle öne çıkan Çin firmalarıdır. Libya pazarı fiyata karşı çok duyarlıdır. İtalya’nın Libya ile ikili ilişkileri çok gelişmiştir. İkili ortak yatırımları vardır. Ayrıca Türk ürünleri ile İtalyan ürünleri rekabet ettiğinde kalite ve İtalya’nın AR-GE teşviklerinin çeşitliliği bu ülke üreticilerine avantaj sağlamaktadır.
Libyalıların Türk firmalarına ve mallarına ilişkin imajı genel olarak olumludur. Marka tescili konusunda Türk firmalarının sıkıntısı olmaktadır. Ülkenin marka tescil süreci kolay işlememektedir. Taklit malların piyasada rahatça satılması nedeniyle ucuz ve taklit malların yarattığı haksız rekabet ile karşılaşılabilir. Ancak, Libya pazarında fiyata duyarlılığın yanı sıra kaliteli mallara olan ilgi de belirleyici olmaktadır.
Libya ile ticarette yabancı dil problemi nedeniyle iletişimde sıkıntı yaşanması, deniz taşımacılığında problem olması ve bankacılık işlemleri; en önde gelen sorunlar olarak gözlenmiştir. Ödeme şekli olarak peşin çalışılması önerilmektedir. Libya’da akreditifli çalışmak zordur. Ödemelerin alınmasında bir diğer yöntem Libya pazarını çok iyi bilen dış ticaret firmalarının kefaletinde çalışmaktır.
Ulaştırma ve Taşımacılık Maliyetleri
Libya’ya olan ihracatta limandan limana gümrük ve yükleme boşaltma hariç, 40’lık bir konteyner’in taşınma bedeli 2500-3000 dolar olarak belirtilmiştir.
Akreditif Kullanımı
Ödeme şekli olarak peşin çalışılması önerilmektedir. Libya’da akreditifli çalışmak zordur. Ödemelerin alınmasında bir diğer yöntem Libya pazarını çok iyi bilen dış ticaret firmalarının kefaletinde çalışmaktır.
Kamu İhaleleri
Libya'daki uluslararası ihaleler aşağıdaki sitelerden takip edilebilir.
• http://www.libyaninvestment.com/libya-tenders (ücretli)
• http://www.libyaonline.com/business/pages.php?cid=99 (ücretsiz)
• T.C. Ekonomi Bakanlığı (www.ekonomi.gov.tr / Dış Talepler Bülteni) (ücretsiz)
