Anasayfa / HU / Pazar ile İlgili Bilgiler

Pazar ile İlgili Bilgiler

Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları

Patent konusunda müracaatların ibraz edileceği merci Macaristan Patent Ofisidir. Macaristan Patent Ofisinin web sayfasından (http://www.hpo.hu) detay bilgilere ulaşılabilir. Yabancı müracaatçılar için mutlaka avukatlar veya patent vekillerinden tavsiye alınmalıdır.


Dağıtım Kanalları

Budapeşte ve çevresi GM/Opel, Pepsi, Coca Cola, Hewlett-Packard ve AIG/Lincoln gibi çokuluslu şirketlerin Orta ve Güneydoğu Avrupa merkezlerini kurmak için öncelikli olarak tercih ettikleri bir bölgedir. Pazarı Batı Avrupa ile bütünleşmiş olmasına rağmen Macaristan’ın perakende ve toptancılık piyasasının halen zayıf yönleri mevcuttur. Örneğin ticari firma yapısı nispeten düşük sermayelidir ve bu durum toptan ve perakende sektörleri için geçerlidir. 

Macaristan’daki başarılı dağıtım firmalarının büyük çoğunluğu, Auchan, Tesco, Cora, Office Depot, Metro, Brico, OBI, Praktiker ve IKEA gibi Avrupa ya da ABD firmalarının şubeleridir. Macaristan’ın distribütörlük sektörü piramidinde orta sıralarda yer alan stok tutan dağıtımcılar ve büyük perakende mağazaları henüz yeterince gelişmiş durumda değildir. Ülkedeki geleneksel dağıtım kanalı modeli ithalatçı-toptancının doğrudan perakendeci ya da son kullanıcıya hizmet vermesi şeklindedir. Macar acente ve dağıtımcıları genellikle, eğitim ve finansman maliyetlerinden kurtulmak ve pazarlama ve promosyon harcamalarını paylaşmak amacıyla yabancı ortak aramaktadır.

Son birkaç yıla kadar Macaristan’ın perakende sektörüne küçük aile işletmesi şeklindeki mağaza ve dükkanlar hakim olmuştur. Bu tip binlerce mağaza kırsal kesimdeki nüfusa hizmet vermeye devam etmekte ve dağıtımcı ve tedarikçiler için önemli bir rekabet yaratmaktadırlar. Bununla beraber, Macaristan’ın perakende sektörü Real, CBA ve Alfa gibi finansal açıdan güçlü, zincir mağazaların yaygınlaşması ile küçük işletmelerden orta sınıf perakendecilere doğru bir dönüşüm geçirmektedir. Ayrıca ülkede açılan indirimli gıda market zincirleri sayısında da bir patlama yaşanmaktadır. Macaristan genelinde bu tip market zincirlerinden Lidl 51, Penny Market 148, Plus 164 ve Profi 71 mağazaya sahiptir.

Ülkedeki diğer bölgelerin aksine Budapeşte’nin perakende sektörüne büyük mağazalar, alışveriş merkezleri ve süpermarketler hakimdir. Pazarda yabancı zincirlerden Fransız Auchan, Cora ve Bristore, Alman Metro, OBI ve Baumax, Avusturyalı Lidl, Humanic ve KIKA, İsveçli İkea, Belçikalı Match/Smatch ve İngiliz sermayeli Penny Market, Marks&Spencer ve Tesco faaliyet göstermektedir. Büyük Alışveriş merkezleri hızla artmaktadır. Budapeşte’de 21 alışveriş merkezi faaliyettedir. Budapeşte’deki en büyük alışveriş merkezi Mammut I ve II 52 200 m2 alana sahiptir. Diğer önemli alışveriş merkezleri West End City Center, Arkad, ve Polus Center’dır. Şehrin Buda kesiminde 2002-2004 yılları arasında içinde sinema salonları da bulunan büyük ölçekli üç alışveriş merkezi (Recsei,MOM Park ve Uj Buda) açılmıştır. Alışveriş merkezleri Szeged, Gyor, Debrecen, Pecs ve Kecskemet başta olmak üzere başka şehirlerde de açılmaktadır. Macaristan ağırlıklı olarak nakit para kullanılan bir ülke olmasına rağmen son yıllarda ticari bankalar tarafından verilen kredi kartı sayısı hızla artmaktadır. Tüketiciler, özellikle şehirlerde bulunan alışveriş merkezleri, büyük mağaza ya da süpermarketlerde kredi kartı kullanma eğilimindedir. Çek kullanımı yaygın değildir. Para çekme makineleri (ATM) tüm Macaristan’da yaygındır.


Tüketici Tercihleri

Macaristan’da halk hızla Avrupalı yaşam biçimine geçmektedir. Tüketicinin tercihleri alım gücüne göre değişmekle birlikte, büyük şehirlerde kalite ön planda tutulmaktadır. Kırsal kesimde de fiyat unsuru ağırlıklı olmakla birlikte kalite de önemlidir.

Tüketicinin yapısı ve davranışları incelenirken ülkede ikinci büyük sektör olan turizmin etkisi ve turistlerin de tüketici oldukları göz önüne alınmalıdır. Bu çerçevede özellikle Avrupalı turistler de potansiyel arz etmektedir.


Reklam ve Promosyon

Ticari promosyon Macaristan pazarında başarılı olmak için kritik öneme sahip bir konudur. Ticari ve bilimsel fuar, seminer ve sergilere katılımcı veya ziyaretçi olarak katılım firmaların hedef kitlelerine mesajlarını ulaştırabilmelerine yardımcı olacaktır. Macaristan’daki dağıtımcılar reklamlarını genellikle ekonomi ve sektör dergilerinde yapmaktadır. Ticaret odaları ve birlikleri yüksek kalitede yayınlar ve düşük maliyetli web siteleri ile reklam olanağı sunmaktadır. Macar üniversiteleri ile ortaklık da ürün ticari promosyonu için bir araçtır. 

Sektörel fuarlar Macaristan’da gittikçe yaygınlaşmaktadır. Özellikle bilişim, çevre teknolojileri, otomotiv, tarımsal ürünler, franchising ve inşaat malzemeleri önde gelmek üzere çeşitli sektörlerde sektörel fuarlar düzenlenmektedir.

Yazılı ve görsel medyanın Macar tüketicilerinin satın alma kararlarındaki etkisi artmaktadır. Reklam yapmak Macaristan iş hayatında önemli bir araçtır. Reklamcılık yasası ile reklam sektörü serbestleştirilmiş, alkol ve tütün mamulleri reklamları dahil olmak üzere çeşitli yasaklamalar kaldırılmıştır. Bununla beraber, reçeteli ilaçlar, aşılar, diyet ürünleri için reklam yasağı devam etmektedir. Sosyal sigorta sistemi tarafından finanse edilen reçetesiz ilaçlar için yasak uygulanmamakta ancak hükümet tarafından sübvanse edilen ürün sayısı azaltılmaktadır. Macaristan Rekabet Yasası tüketicileri aldatıcı ya da firmaların itibarını zedeleyen reklamları yasaklamaktadır.


Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme

Macaristan’da ambalajın etiketinde, ambalajın üretildiği malzemenin tipi, yeniden kullanım yahut geri dönüşüm durumuna ait bilgiler yer alacaktır. Etiketlenmesi gereken ambalajlama ve etiket formatı çeşitli kararlarla hukuki düzenlemeye tabi tutulmuştur. Ambalaj üreticileri, ithalat ve ihracatçıları, ilgili makamlara sunacakları yıllık raporlarında üretilen, ithal veya ihraç edilen paketleme malzemesinin miktarını, yapıldıkları malzemeleri belirtmek durumundadır.


Ulaştırma ve Taşımacılık Maliyetleri

Macaristan’da altyapı şartları çeşitlidir. İletişim ve internet hizmetlerinin kalite ve ulaşılabilirliği özellikle şehir merkezlerinde batı standartlarında olmakla beraber fiyatlar daha yüksektir. Karayolları şebekesinin kalitesi, yeni inşa edilen ya da yenilenen yollara rağmen gelişmiş ülkelere nispeten daha düşüktür. Macaristan 2006 yılı itibarıyla 31 058 km karayoluna ve 785 km otobana sahiptir. 

Yük Taşımacılığı

Karayollarında çeşitli iyileştirmeler yapılırken kamu mülkiyetindeki demiryollarında (MAV) yatırımların yetersiz olması yük taşımacılığında ağırlıklı olarak karayollarının kullanılmasına yol açmıştır. İç taşımacılıkta %92 oranında karayolları kullanılırken, demiryollarının payı %4,5’tur. Uluslar arası taşımacılık dahil edildiğinde kara ve demir yollarının payları sırasıyla %73,5 ve %19’dur.Boru hatları taşımacılıkta %7,8 ve suyolları %2,5 oranında kullanılmaktadır. Suyolu taşımacılığı özellikle eski Yugoslavya’ya uygulanan yaptırımlardan zarar görmüştür. Havayolu kargo taşımacılığının toplam içindeki payı da oldukça sınırlıdır. 

Yolcu Taşımacılığı

Uzun mesafe yolcu taşımacılığında ilk sırada halen karayolu kullanılmaktadır. Demiryolu ikinci en fazla tercih edilen ulaşım ağıdır. AB’ye giriş ile her türlü ayrımcılığın kaldırılması ucuz havayollarını ülkeye çekmiş, buna bağlı olarak da havayolu trafiği hızlı bir artış göstermiştir. Budapeşte’deki Uluslar arası Ferighey Havalimanı bir önceki yıla göre yolcu sayısını %3,6 arttırarak 8,6 milyon yolcu sayısına ulaşmıştır. 2007 yılındaki özelleştirmede havalimanını satın alan İngiliz BAA şirketi 2011 yılında 12 milyon, 2020 yılında ise 20 milyon yolcu sayısına ulaşılmasını beklemektedir.

 

Finansal Kiralama (Leasing) ve Franchising

Ülkede faaliyet gösteren 400 civarında Franchises’in yarısı yabancılara aittir. Perakende sektöründeki payına bakıldığında sektör ABD, Japonya ve AB ülkelerinden daha geridedir. Bununla beraber gelişen lojistik etkinlik ve tüketim pazarı ülkeyi uluslar arası markalar için Franchising açısından cazip bir pazar yapmaktadır. Ülkede faiz oranlarının nispeten yüksek, sermayeye erişimin ise sınırlı olması, girişimcileri tipik Amerikan modeli Francihising uygulamaya yöneltmektedir. Sistemde başarılı olabilmek için finansman sağlanabilmesi ve düşük katkı payı ödenmesi gereklidir. Mc Donalds gibi bazı şirketler emlak şirketi gibi davranarak arazi ve bina satın alıp daha sonra bunları restoranı işletecek olan ortağına devretmektedir. Macaristan’da Franchising için özel bir yasal düzenleme mevcut değildir. Macaristan Franchise Birliği’ne üyelik mecburi değildir ancak faydalı görülmektedir.


Kamu İhaleleri

Macaristan Kamu İhale Yasası 1 Ocak 2004 tarihinde yeniden düzenlenerek, Bakanlıklar, Başbakanlık ya da Merkezi Devlet İhale Ajansı (CPA) tarafından açılan ve bedeli 137 000 Euro’yu aşan mal ve hizmet alımı ihalelerinin (AR-GE ve Telekom sektörleri dışında), açık ihale yolu ile yapılması şartı getirilmiştir. Diğer tüm merkezi ve yerel kamu kurumları için açık ihale eşiği 211 000 Euro olarak belirlenmiştir. İnşaat ihalelerinde ise bu rakam hangi kamu kurumu olduğuna bakılmaksızın 5 278 000 Euro’dur. CPA, merkezi hükümetten finansman sağlayan 1000’in üzerinde kuruma hizmet vermektedir. CPA, ihale açan kurumlardan genellikle belirli ürün ve tedarikçilerin yer aldığı listeden seçim yapmasını talep etmektedir. İhale karar ve duyuruları haftalık Kamu İhale Dergisinde (Kozbeszerzesi Ertesito – www.kozbeszes.gov.hu) yayınlanmaktadır. İhale Kanunu ve ilgili düzenlemelere ve kamu ihalelerine aşağıdaki web sitelerinden ulaşılabilmektedir. 

- Macaristan Yatırımları ve Ticareti Geliştirme Merkezi (İngilizce) (http://hio.hu)
- Macar Devlet Kalkınma Ajansı(http://nfu.hu)
- Macar Kamu İhaleleri Konseyi (Macarca/İngilizce Özet Bilgi) (http://www.kozbeszerzes.hu)
- Macar Kamu Alımları Portalı (Macarca) http://www.kozbeszerzes.gov.hu)
- İhaleler ile İlgili Web Sayfası (Macarca) (http://pafi.hu)
- TED-Tenders Electronic Daily (İngilizce) (http://ted.europa.eu)

Sitemizde ve uygulamamızda çerezler kullanılmaktadır. Buradan İnceleyebilirsiniz..