Pazar ile İlgili Bilgiler
Dağıtım Kanalları
Havayolu taşımacılığı ile ülkeye gelen mallar Juan Santamaria Uluslararası Havaalanı’ndan, Avrupa’dan ve ABD’nin doğu kıyısından deniz yolu taşımacılığı ile ülkeye gelen malların ise %85’i Karayip kıyısındaki Moin Limanı’ndan ülkeye girmektedir. Pasifik’teki Caldera Limanı ise daha çok ABD’nin batı yakası ile veya Uzak Doğu ülkeleri ile yapılan ticarette kullanılmaktadır.
Metropolitan Bölgesi olarak adlandırılan ve Merkezi Vadi, San Jose, Heredia, Cartago ve Alajuela bölgelerini kapsayan alan, yatırımcıların ve iş çevrelerinin en fazla bulunduğu alandır. Şirketlerin genel merkezleri başkent San Jose’de, imalat tesisleri ise serbest bölgelerde (Alajuela ve Heredia) yer almaktadır.
Kosta Rika’daki tüketicilerin %73’ü başkent ve çevresinde (merkezi vadi) yaşamaktadır. Ülkede büyük alışveriş merkezleri, ev perakende marketleri ve hipermarketler yaygındır. Son yıllarda sektörde yaşanan birleşmelerin ardından ülkede halihazırda 5 adet büyük çok katlı mağaza zinciri, 6 adet süpermarket zinciri ve pek çok küçük ve orta ölçekli perakende satış mağazası mevcuttur. Kırsal bölgelerde ise pek çok ürünün satışının yapıldığı market tipi dükkanlar (pulperias) yaygındır.
Kosta Rika’da dağıtım kanalları oldukça gelişmiştir. Tarım ve gıda ürünleri dağıtımında özel uygulamalar bulunmamakla birlikte, özel şirketler daha çok işlenmiş gıda ürünü ithalatı yaparken, toptancılar tarım ürünlerine odaklanmaktadır. Bazı süpermarketler doğrudan ithalat da yapabilmektedir.
Kosta Rika’ya ihracatta yerel bir temsilci ile çalışmak ya da ülkede bir satış ofisi açmak en iyi yöntemlerdendir. Küçük bir ülke olması dolayısıyla bir temsilci/distribütör ile çalışmak yeterli olacaktır.
Tüketim Piyasası, Tüketici Tercihleri ve Tüketim Harcamaları
Kosta Rikalılar’ın son yıllarda tasarrufa yöneldiği ve harcanabilir gelirin 2013 yılında %5,4’ünün tasarrufa ayrıldığı görülmektedir. Kişi başı tüketim harcamaları ise aynı yıl 3.501 Kolon (yaklaşık 6.881 Dolar) olarak gerçekleşmiş olup, 2014 yılında %2,2 artış beklenmektedir. Kişi başı harcanabilir gelir ise 3.460 Kolon (yaklaşık 6.799 Dolar) düzeyindedir.
Reklam, Promosyon ve Satış Teknikleri
Pek çok ülkede olduğu gibi Kosta Rika’da da tüketiciler satın alma kararlarını ürünün fiyatı, kalitesi, teknik özellikleri, erişilebilirliği ve teknik destek hizmetinin veya satış sonrası hizmetin olup olmamasına göre vermektedir. Kosta Rika Hükümeti, petrol ve dizel yakıtların pompa fiyatı haricinde fiyat belirleyememektedir.
Kosta Rika’ya yapılacak ihracat, ülkenin milli geliri ve nüfusu ile paralel olarak bazı büyük pazarlara nispeten daha küçük boyutlu olacaktır. Ancak Kosta Rika dağıtım üssü olarak kullanılarak ve buradan diğer Orta Amerika ve Karayip ülkelerine ihracat yapılarak, büyük satış hacimlerine ulaşmak da mümkündür. İhracatta geri dönülemez akreditif kullanılması tavsiye edilmektedir. Kişisel ilişkilerin ve güvenin önemli olduğu bir pazar olması sebebiyle, bu ülkedeki müşteriler ile devamlı iletişim halinde olunması ve sabırlı davranılması gerekmektedir.
Çoğunlukla yerel temsilciler aracılığıyla sunulan ürün desteği (bakım-onarım gibi) ve satış sonrası hizmet gibi ek hizmetler hem kamuya hem de özel firmalara yapılacak satışta önemlidir. Bakım-onarım sözleşmelerinin yanı sıra, ürün kataloğu, broşür ve ürün içeriğini gösteren etiketlerin de İspanyolca dilinde olması önem taşımaktadır.
Kosta Rika pazarında gazete ilanları ürün tanıtımında en iyi yöntemlerdendir. La Nacion, El Financiero ve La Republica bu açıdan ülkedeki en popüler yayınlardır. Al Día, Diario Extra, ve Prensa Libre ise popüler tabloid gazetelerdir. Hedef pazara göre magazin, radyo ve ilan tahtası reklamları da etkilidir. Kosta Rika Ticaret Odası’nın ve diğer oda ve birliklerin yayınları da reklam amaçlı kullanılabilir.
Doğrudan pazarlama, ülkede posta sisteminin ve cadde isim ve numaralandırma sisteminin oturmamış olması nedeniyle güvenilir müşteri adresi elde etmek mümkün olmayacağından başarılı bir yöntem değildir. Ayrıca doğrudan pazarlama yönteminin kurallarını belirleyen spesifik bir kanun bulunmamaktadır.
Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme
Kosta Rika’da ürünün menşeinin gösterilmesine ilişkin genel bir zorunluluk bulunmamaktadır. Ancak gıda ürünlerinin etiketlenmesinde Codex Alimentarius uluslararası gıda standartları ve düzenlemeleri uygulanmaktadır. Gıda ürünleri etiketlerinin İspanyolca olması zorunlu olup; ürün adı, içerik listesi, besin değeri, ithalatçının adı ve adresi, son kullanma tarihi, ürün menşei ve metrik ağırlığı bilgilerinin gösterilmesi de gerekmektedir.
Eczacılık ürünleri, gübreler, zirai ilaçlar, hormonlar ve veterinerlik ilaçları, aşı, zehirli maddeler ve gargaralar için özel etiketleme düzenlemeleri uygulanmaktadır. Taze ve dondurulmuş et ithalatında sağlık sertifikası; büyük miktarda hububat ve bahçe ürünleri ithalatında da bitki sağlığı sertifikası zorunludur. Kozmetik, eczacılık, medikal ürün, kimyasallar, zehirli maddeler, böcek ilacı, zirai ilaç ve tarım kimyasalları ithalatında ayrıca Sağlık Bakanlığı’ndan ithalat izni alınması zorunludur. Nicelik ve nitelik analiz belgesi, iyi imalat uygulamaları ve ihracatçının satış izni sunularak ve onaylanarak söz konusu izin alınmaktadır. Eczacılık ürünleri için kayıt işlemi yavaş olup bu süre 6 ayı aşabilmektedir.
İşlenmiş gıda ürünlerinin çoğu (konserve, kutuda veya önceden pişirilmiş) için bitki ve sağlık sertifikası gerekmemekte ise de, ihracat işlemi öncesinde Kosta Rika’daki ithalatçı aracılığıyla gerekli belgelerin tekrar öğrenilmesi tavsiye edilmektedir. Nitekim belgelendirmede yanlışlık tespit edildiği takdirde ağır para cezaları ödenmektedir.
Son yıllarda elektronik altyapıya geçilmesi yönünde yapılan çalışmalarla gümrük işlemlerinde kaydedilen hızlanmaya rağmen gümrük prosedürlerinin hala karmaşık ve bürokratik olduğu görülmektedir. TICA sistemi ile gümrükteki işlemler ve aşamalar izlenebilmektedir (http://www.hacienda.go.cr/tica/Consultas).
