Genel Bilgiler
Temel Sosyal Göstergeler
Devletin Adı | Uganda Cumhuriyeti |
Başkenti | Kampala |
Resmi Dili | İngilizce, Ganda, Luganda |
Dini | Katolik %41,9, Protestan %42 (Anglikan %35,9, Pentecostal %4,6, Yedinci Gün Adventist %1,5), Müslüman %12,1, diğer %3,1, hiçbiri %0,9 |
Para Birimi | Uganda Şilini |
Yüzölçümü | 241.038 km2 (197.100 km2 kara, 43.938 km2 su) |
Nüfus | 38,8 milyon (2018 IMF tahmini) |
Büyük Kentler (Limanlar) | Kampala (1.604 bin), Gulu (255 bin), Lira (219 bin), Kasese (108 bin), Kitgum (105 bin), Jinja (100 bin), Mbarara (99 bin), Mbale (83 bin) |
Uluslararası Telefon Kodu | +256 |
Resmi Tatiller | 1 ve 26 Ocak (Ulusal Direniş Hareketi Zafer Günü); 8 Mart (Kadınlar Günü); Good Friday;Easter Monday; Id al-Fitr; 1 Mayıs (İşçi Bayramı); 3 Haziran (Martyrs' Günü); 9 Haziran (Kahramanlar Günü); Id Adhuda; 9 Ekim (Bağımsızlık Günü); 25 ve 26 Aralık |
Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Country Report, Uganda,, IMF
Temel Ekonomik Göstergeler
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2024 | |
Kalkınma Hızı % | 2.323 | 4.977 | 6.184 | 6.288 | 6.241 | 6.725 |
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, Milyar Kwanza | 87,404.720 | 96,124.389 | 105,289.134 | 115,969.796 | 129,025.315 | 201,574.609 |
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, Milyar Dolar | 24.750 | 26.456 | 28.122 | 30.368 | 33.620 | 47.891 |
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, Milyar Dolar, Satın Alma Gücü Paritesine Göre | 83.482 | 89.302 | 96.963 | 104.893 | 113.767 | 157.742 |
Kişi Başına GSYİH, Dolar | 676.948 | 702.244 | 724.371 | 759.066 | 815.570 | 1,032.187 |
Kişi Başına GSYİH, Satın Alma Gücü Paritesine Göre, Dolar | 2,283.373 | 2,370.408 | 2,497.561 | 2,621.886 | 2,759.842 | 3,399.797 |
Toplam Yatırımların GSYİH'daki Payı,(%) | 24.166 | 25.140 | 26.520 | 27.854 | 28.914 | 26.879 |
Ortalama Yıllık Enflasyon % | 5.455 | 5.629 | 2.625 | 3.600 | 4.389 | 5.000 |
Nüfus, Milyon Kişi | 36.561 | 37.674 | 38.823 | 40.007 | 41.222 | 46.398 |
Kamu Gelirlerinin GSYİH'ya Oranı, % | 14.841 | 15.112 | 15.618 | 16.080 | 16.150 | 19.271 |
Kamu Harcamalarının GSYİH'ya Oranı, % | 19.685 | 18.916 | 20.420 | 22.784 | 24.599 | 21.804 |
Genel Bütçe Dengesi, Dolar | -0.839 | -1.320 | -1.913 | -2.477 | -3.074 | -1.413 |
Bütçe Dengesinin GSYİH'ya Oranı, % | -3.391 | -4.988 | -6.802 | -8.158 | -9.143 | -2.951 |
Kaynak:IMF, www.imf.org
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
ACP, AfDB, AU, C, COMESA, EAC, EADB, FAO, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, IGAD, ILO, IMF, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO (correspondent), ITSO, ITU, ITUC, MIGA, NAM, OIC, OPCW, PCA, UN, UNAMID, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNMISS, UNOCI, UNWTO, UPU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO, WTO
GENEL BİLGİLER
Coğrafi Konum
Uganda Afrika’nın orta-merkez kısmında, Kenya’nın batısında ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğusunda yer almaktadır. Toplam 241.038 km2’lik bir alana sahip olan ülkenin 197.100 km2’lik kısmı kara, 43.938 km2’lik kısmı ise sudan oluşmaktadır.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti ile 765 km, Kenya ile 933 km, Rwanda ile 169 km, Güney Sudan ile 435 km, Tanzanya ile 396 km olmak üzere toplam 2.698 km2’lik kara sınırına sahiptir.
Denize kıyısı olmayan ülke Victoria gölüne komşudur. Bunun yanı sıra ülkede irili ufaklı birçok göl bulunmaktadır. Genelde tropikal iklime sahip olup, Aralık-Şubat ile Haziran-Ağustos dönemleri yağışlı geçmektedir. Ülkenin kuzeydoğusu yarı kurak bir iklime sahiptir.
Dağların eteklerine komşu geniş platolara sahip olan ülkenin en yüksek noktası 5.110 m’lik yüksekliğiyle Stanley Dağındaki Margherita zirvesidir. Ülkenin en alçak rakımlı noktası ise 621 m’lik yüksekliğiyle Albert Gölü’dür.
Ülkenin doğal kaynakları bakır, kobalt, hidro enerji, kireçtaşı, tuz ve altın’dır. Uganda genel olarak karayla çevrili; birçok göl ve nehirler ile iyi sulanmış, verimli bir arazi yapısına sahiptir. Tarım’a uygun olan arazi yüzölçümün %21,57’sini oluşturmakta, ekili arazinin oranı ise %8,92’dir. Ancak tarımsal kullanım için yapılan aşırı su kullanımı, ormanların hızlı bir şekilde yok olması, aşırı otlatma, toprak erozyonu ve yaygın kaçak avcılık Uganda’nın çözmeye çalıştığı çevresel sorunlarıdır.
Siyasi ve İdari Yapı
Uganda 9 Ekim 1962 tarihinde Birleşik Krallıktan ayrılıp bağımsızlığını ilan etmiştir. 9 Ekim günü Ulusal Bağımsızlık günü olarak kutlanmaktadır.
Uganda, başkanlık sistemiyle yönetilen üniter bir devlettir. Cumhurbaşkanı beş yıllık bir dönem için halkoyuyla seçilmektedir. Son seçim 18 Şubat 2011 tarihinde yapılmış olup sonraki seçim 2016 yılı şubat ayında yapılmış olup, Cumhurbaşkanlığı (aynı zamanda Devlet Başkanlığı) görevine yeniden Korgeneral Yoweri Kaguta Museveni yeniden seçilmiştir. Museveni 26 Ocak 1986’dan beri devlet başkanlığı görevini yürütmektedir. Başkan, hem devlet başkanı hem de hükümet başkanıdır.
Başbakan ve kabinesi cumhurbaşkanı tarafından (bakanlar, meclisin seçilmiş üyeleri arasından) atanmaktadır. Başbakan kabine işlerinin yürütülmesinde Cumhurbaşkanına yardımcı olmaktadır.
Milletvekillerinin görev süresi 5 yıldır. Milletvekili seçimleri, Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile birlikte gerçekleştirilmektedir.
Uganda’da yerel yönetimler dört idari bölgede yer alan 111 ilçe ve bir ilden (başkent Kampala) oluşmaktadır. Bu ilçelerin çoğu 2005 yılından itibaren büyük illerin bölünmesiyle oluşturulmuştur. Çok sayıda küçük yerel idarenin oluşturulması, az sayıdaki büyük ilin bölgesindeki kaynakları ve zenginlikleri kontrol etmesini engelleme kaygısından kaynaklanmıştır.
Nüfus ve İşgücü Yapısı
2018 yılı IMF tahminlerine göre nüfus 38,8 milyondur. Nüfus birçok farklı etnik gruptan oluşmuştur.
Ülkede 0–14 yaş arası nüfus %50,9, çalışan nüfus olarak da adlandırılan 15-64 yaş arası nüfus %47,7 ve 65 yaş üstü nüfus da %1,4’tür. %3,3’lük nüfus artış hızıyla dünyada nüfus artış oranı en fazla olan ülkeler sıralamasında 4. sırada yer almaktadır. Nüfusun cinsiyete göre dağılımı 1.03 erkek/kadın şeklindedir.
Ülkede yaşayanların %42’si Katolik, %42’si Protestan ve %12,1’i ise Müslüman’dır. Ülkede İngilizce resmi dil olup bunun dışında Ganda ve Luganda gibi yerel diller de kullanılmaktadır.
15 yaş ve üzeri için okuma yazma oranı erkeklerde %76,8, kadınlarda %57,7’dir.
Toplam 17,9 milyonluk işgücünün %82’si tarımda, %13’ü hizmetlerde, %5’i de sanayide istihdam edilmektedir. Yoksulluk sınırı altındaki nüfus oranı %24,5’tir.