Firmalar - Sweden

Genel Bilgiler

Temel Sosyal Göstergeler

Temel Ekonomik Göstergeler

Kaynak: IMF-Ekim 2019, a: gerçekleşen, b: tahmini
 

Coğrafi Konum

449.790 km² lik yüzölçümü ile İskandinavya’nın en büyük ülkesi olan İsveç, batıda Norveç, doğuda Finlandiya ile sınır komşusudur. Norveç ile 1619 km, Finlandiya ile ise 614 km sınırı mevcuttur. Güneybatıda Danimarka ile arasında denizden sadece 4 km mesafe bulunmakta olup, Malmö ile Kopenhag şehirleri arasında tesis edilmiş olan tünel ve köprü iki ülke arasında karayolu bağlantısı sağlamaktadır.

Ülkenin kuzeyden güneye uzunluğu 1574 km, doğu-batı genişliği ise ortalama 300 km civarındadır. İsveç’in Kuzey Denizin’de Skagerra’dan başlayıp, Baltık Denizi’nin iç kesimindeki Bothina Körfezi’ne kadar uzanan toplam 3218 km’lik sahil şeridinde fiyordlar, adalar ve adacıklar bulunmaktadır. 3001 km² lik yüzölçümü ile Baltık Denizi’nin en büyük adası olan Gotland İsveç’e bağlıdır.

Başkent Stokholm, ülkenin en büyük şehri olurken, Göteborg, Malmö, Upsala ve Linkoping diğer büyük ve önemli şehirlerdir.

Yüzölçümünün % 9’u göllerle kaplı olan ülkede yaklaşık 100.000 adet göl bulunmaktadır. 5585 km² ile Vänern Batı Avrupa’nın en büyük gölü olma özelliğine sahiptir. Ülkenin % 16’sı dağlıktır. Norveç sınırının 800 km’lik bir kısmı deniz seviyesinden 2000 metreyi aşan yükseklikteki Kjölen Dağları ile kaplıdır. İsveç’in en yüksek dağı 2111 metre uzunluğundaki Kebnekaisedir. Baltık kıyısı ve Stokholm’ün güneyindeki alanlar ise genelde düzlüktür. Toplam yüzölçümünün % 8’i ekilebilir toprak niteliğinde olup, % 54’ü ise ormanlarla kaplıdır. İsveç’in yaklaşık 1/6’sı Kuzey Kutup Dairesi’nin kuzeyinde yer almaktadır.

Siyasi ve İdari Yapı

İsveç, Kralın rolünün törensel görevlerle sınırlı bulunduğu anayasal bir krallıktır. Bununla birlikte, halihazırda Bernadotte ailesinden gelen Kral Carl XVI. Gustav ve Kraliçe Silvia tarafından temsil edilmekte olan Kraliyet geniş halk kitlelerinden saygı görmekte ve ülkede milli birlik duygusunun güçlenmesine katkıda bulunmaktadır.

İsveç, gücünü doğrudan halktan alan parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Ulusal düzeyde halk yasama yetkisi olan ‘Riksdag’ (meclis) tarafından temsil edilir. 1974’de kabul edilen anayasa ile oy kullanma yaşı 18’e düşürülmüş ve monarşinin statüsü sembolik hale getirilmiştir Nisbi temsil prensibine dayanan demokratik genel seçimler her dört yılda bir Eylül ayınının 3. Pazar günü yapılmaktadır.

Tek meclisli İsveç Parlamentosu Riksdag 349 üyeden oluşmaktadır. Parlamentodaki 349 sandalyenin 310’u 28 seçim bölgesinde, geri kalan 39’u ise milli düzeyde nisbi temsil prensibi çerçevesinde siyasi partiler arasında paylaştırılmaktadır. Bir siyasi partinin mecliste temsil edilebilmesi için ülke genelindeki % 4’lük veya bölge bazında geçerli olan %12’lik oy barajını aşması gerekmektedir. Parlamentonun herhangi bir nedenden ötürü 4 yıllık görev süresini tamamlamadan dağılması durumunda, oluşturulacak yeni meclis yalnızca bir öncekinin süresi dolana kadar görevde kalır.

28 Şubat 1991 tarihinde Avrupa Birliği’ne üyelik için resmi başvuruda bulunan ve 1994 yılında ülkede bu amaçla yapılan referandumun lehte sonuçlanmasını takiben 1 Ocak 1995 itibariye AB üyesi olan İsveç, Eylül 2003’te yapılan referandum sonucu para birimi olarak Avroyu kullanmayı reddetmiştir.

Nüfus ve İşgücü Yapısı

450 bin km²’lik yüzölçümü ile Fransa ve İspanya’nın ardından Batı Avrupa’nın üçüncü büyük ülkesi olan İsveç’in nüfusunun 2018 itibariyle 10 milyonu geçtiği tahmin edilmektedir.

Özellikle Kuzey Avrupa ülkeleri ve 1990’dan sonra diğer Doğu Avrupa ülkelerinden hızla göç alan İsveç’te 2017 yılı nüfus artış oranı % 0,8 olarak tahmin edilmektedir. Ancak, genç nüfus artış oranının yaşlı nüfus artış oranına göre oldukça az olması nedeniyle genç nüfusun azaldığı görülmektedir. Ülkede nüfusun % 20,3’ünü 65 yaş üstü oluşturmaktadır.

Nüfusunun  % 87,4’lük kısmı kentsel alanlarda yaşayan İsveç’te yerleşim daha çok güney kısımda yoğunlaşmıştır. Gelişmişlik ve refah düzeyinin üst seviyede olması, ortalama yaşam beklentisini arttırmıştır. Buna ek olarak doğum oranı sabit kalırken ölüm oranının azalması İsveç nüfusunun yaşlanmasına neden olmuştur.

Ülkede 2018 yılı tahminlerine göre 5,1 milyon işgücü bulunmaktadır. Bu işgücünün büyük bir kısmı hizmet sektöründe (% 65,2), % 1,1’i tarım sektöründe, % 23'ü de sanayi sektöründe istihdam edilmektedir. Ülkede 2018 rakamlarına göre % 6,3’lük bir işsizlik oranı bulunmaktadır. Haftalık ortalama çalışma süresi ortalama 40 saattir.

1930’lardan itibaren, İsveç işgücü piyasasının genel niteliklerini, gerek işçiler gerekse işverenler bakımından kuvvetli örgütlenmeler ile taraflar arasında uzlaşıya dayanan anlaşmalar oluşturmaktadır. Bununla birlikte, ülkede zaman zaman yaygın ve uzun süreli grev hareketleri de söz konusu olmuştur. 1938 yılında imzalanan Satsbjöbaden Anlaşması devlet müdahalesi olmaksızın işçi ve işveren dernekleri arasında yapılacak toplu sözleşme görüşmelerinin ana ilkelerini belirlemektedir. İsveç’teki işçi ve işveren örgütlenmeleri yerel, bölgesel ve merkezi olmak üzere hiyerarşik bir yapı sergilemekte ve İsveç toplumundaki en önemli politik güç odaklarından birini temsil etmektedir.

Doğal Kaynaklar ve Enerji

Orman ve maden gibi doğal kaynakların ekonomideki önemi anlaşılması üzerine neredeyse son 50-60 yıldır İsveç’te doğal kaynakların israfı oldukça azalmıştır. İsveç topraklarının dörtte biri çam, ladin ve diğer yumuşak gövdeli ağaçlardan oluşan ormanlarla kaplıdır. Özellikle iç savaş dönemine kadar ekonomide belirleyici rolü olan ormancılık ürünleri halen Kuzey İsveç bölgesinde başlıca sanayi sektörü olmaya devam etmektedir. Kanada ve Finlandiya’nın ardından İsveç, ormancılık ürünleri ihracatında 3. sırada yer almakta olup; ülkenin ormancılık ürünlerinin %60’lık kısmı kağıt, kağıt hamuru ve kereste olarak ihraç edilmektedir.

Doğal kaynaklar bakımından oldukça zengin olan ülkenin kuzey bölümünde, demir, kükürt cevheri ve diğer değerli madenlerden altın, gümüş, bakır ve kurşun çıkarılmakta olup, demir ve kükürt cevherlerinin çeşitli formlarının üretimi ve ihracatında da dünyada önemli bir konumda bulunmaktadır. Elektrik üretiminin yaklaşık % 40’ını sağlayan hidroelektrik enerjisi, ülke ekonomisinde önemli rolü olan bir doğal kaynaktır. İsveç’te ticari olarak kullanılabilir petrol, gaz ya da kömür kaynakları olmamasından dolayı İsveç enerji hammadde ihtiyacının % 70’ini ithal etmektedir.

İsveç’te 2. dünya Savaşına kadar endüstriyel gaz emisyonlarının çevreye olan etkisi sadece yerel bir problem olarak görülürken, binlerce göl ve geniş bir alana yayılmış ormanların yok olması sonucu, özellikle 1960 ve 1970’li yıllardan sonra pek çok İsveçli bunun sadece ulusal bir sorun olmadığının farkına varmıştır. Emisyonu önlemek için yapılan ölçümler başarıya ulaşmış ve oluşan çevre bilinci sayesinde İsveç’te, kimyasal, ağır metal ve diğer zararlı maddelerin kullanımını azaltmaya yönelik bir yaşam standardı oluşmuştur.

İsveç yönetimi, 1990 ve 2012 yılları arasında ülkenin toplam gaz emisyonunu % 4 oranında azaltmayı ve 2020 yılına kadar da, İsveç’in enerjide petrol bağımlılığını ortadan kaldırmayı taahhüt etmiştir. Gaz emisyonlarının % 75’i enerji ve ulaşım sektörlerinden kaynaklanan İsveç’te, alternatif enerji kaynaklarının teşvik edilmesi ile karayolu ulaşımı dışında petrolün kullanımı azalmıştır.