Genel Bilgiler
Temel Sosyal Göstergeler
| Devletin Adı | Finlandiya Cumhuriyeti |
| Yönetim Biçimi | Parlamenter Demokrasi |
| Başkenti | Helsinki |
| Resmi Dili | Fince ve İsveççe, Diğer: Laponca |
| Din | Lutheryan, Ortodoks Hıristiyan |
| Para Birimi | Avro (€) |
| Yüzölçümü | 338.145 km² (303.912 km², kara) |
| Nüfus | 5.513.000 (2018, IMF) |
| Başlıca Şehirleri | Helsinki, Espoo, Tampere, Vantaa ve Turku (limanlar: Hamina, Hanko, Helsinki, Kotka, Naantali, Pori, Raahe, Rauma, Turku) |
Finlandiya 1155 tarihinde İsveç Krallığına dahil edilmiştir. İsveç hakimiyeti altında olduğu 1809 tarihine kadar süren dönemde batı tarzında yargı, kamu idaresi, siyasi sistem ve sosyal hizmetler alanlarında kuruluşların temelleri atılmıştır.
18. yüzyılın sonunda, İsveç gücü azaldıkça, bağımsız Finlandiya fikri ortaya çıkmıştır. 1809 tarihinde Finlandiya Rus Çarına bağlı Özerk Çar Dukalığı olmuştur. Finlandiya kendi hukuk sistemini, gelişen ulusal ekonomisini ve ordu birimlerini korumuştur. 1865 tarihinde Finlandiya kendi para birimi olarak Markka’yı çıkarmıştır. Parlamenter bir hükümet sistemi ile hukukun üstünlüğüne dayalı bir hükümet geliştirmiştir.
Fransız sistemine benzeyen Finlandiya Anayasası 17 Temmuz 1919 tarihinde kabul edilmiştir.
1947 Paris Antlaşması çerçevesinde, Finlandiya Sovyetler Birliğine savaş tazminatı ödemek ve belli bir toprak parçasını bırakmak zorunda kalmıştır. Finlandiya’nın iyi bir ekonomik yönetime sahip olmasından gelen ünü, I inci ve II. Dünya Savaşları arasındaki dönemde yabancı borçlarını ödemesine ve II. Dünya Savaşının ardından Marshall yardımı almadan yeniden yapılanmasına dayanmaktadır.
Finlandiya, 1947 Paris Anlaşması takiben Sovyetler Birliği’ne komşu coğrafi konumunu dikkate alarak batı tipi demokrasi modeli ile birlikte askeri tarafsızlık politikası izlemektedir.
Temel Ekonomik Göstergeler
| 2017a | 2018a | 2019b | 2020b | 2021b | 2022b | 2023b | 2024b | |
| GSYİH (Cari Fiyatlar, milyar $) |
252,9 | 274,2 | 269,7 | 280,7 | 292,8 | 305,2 | 317,5 | 330,9 |
| GSYİH Büyüme (Sabit Fiyatlar, %) |
3,0 | 1,7 | 1,2 | 1,5 | 1,5 | 1,4 | 1,3 | 1,4 |
| Kişi Başına Düşen GSYİH (Cari Fiyatlar, $) |
45.948 | 49.738 | 48.869 | 50.774 | 52.866 | 55.017 | 57.145 | 59.480 |
| Toplam Yatırımlar (GSYİH’ya oranı, %) |
23,0 | 23,9 | 23,8 | 24,1 | 24,2 | 24,1 | 24,1 | 24,2 |
| Tüketici Fiyat Enflasyonu (ortalama, %) |
0,84 | 1,17 | 1,19 | 1,26 | 1,45 | 1,55 | 1,65 | 1,76 |
| İşgücü (Milyon) | 2,5 | 2,5 | 2,6 | 2,6 | - | - | - | - |
| İşsizlik Oranı (%) | 8,6 | 7,4 | 6,5 | 6,4 | 6,3 | 6,4 | 6,5 | 6,5 |
| Cari İşlemler Dengesi (milyar $) |
-1,85 | -4,40 | -1,81 | -1,47 | -1,32 | -0,70 | 0,07 | 1,25 |
| Cari İşlemler Dengesi (GSYİH’ya oranı, %) |
-0,73 | -1,60 | -0,67 | -0,52 | -0,45 | -0,23 | 0,02 | 0,38 |
Kaynak: IMF-Ekim 2019, a: gerçekleşen, b: tahmini
Siyasi ve İdari Durum
Finlandiya parlamenter demokrasi ile yönetilen Cumhuriyettir. Yasama yetkisi Parlamento ve Cumhurbaşkanı tarafından kullanılmaktadır.
Parlamento her biri dört yıllık görev süreleri için seçilen 200 Parlamento üyesinden oluşmaktadır. Devlet Başkanı, doğrudan çoğunluk oyları ile altı yıllık görev süresi için seçilen Finlandiya Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı'dır. Cumhurbaşkanlığı için aynı kişi sadece iki kez seçilebilir.
Fin Parlamentosunda şu an temsil edilen 8 siyasi parti veya grup bulunmaktadır. Siyasi sahnede en çok yer tutan partiler Merkez Parti (Suomen keskusta), Milli Koalisyon (Kansallinen kokoomus) ve Sosyal Demokrat Parti (Suomen sosialisemokrattinen puolue)’dir.
Hükümet, Başbakan ve 13 alanda faaliyet gösteren 19 Bakan'dan oluşmaktadır.
Finlandiya’daki mahkemelerin bağımsızlığı Anayasa ile korunmaktadır. Sivil ve ceza mahkemelerinde üç tip mahkeme bulunmaktadır. Sözkonusu mahkemeler; İstinaf mahkemeleri, Yargıtay ve Anayasa Mahkemesidir.
Coğrafi Bilgiler
Finlandiya, yüzölçümü 338.145 km² olan bir ülkedir. Batıda İsveç, kuzeyde Norveç, doğuda Rusya ve güneyde Baltık Denizi ile sınırı bulunmaktadır. Finlandiya'da irili ufaklı 188.000 göl bulunmaktadır. Ülkenin topraklarının % 69'u orman, % 10’u göller ile kaplı olup tarıma elverişli arazi toplamı topraklarının ancak % 18'i civarındadır.
Topraklarının 1/3’ü kutup çizgisinin üstünde “kutup bölgesi”nde yer alan Finlandiya’da yaz aylarında, hava sıcaklığı yükselebilmekte (+30°C) ve günler uzun ve aydınlık geçmektedir. Buna karşılık, kış mevsimi oldukça soğuk (-30°C) ve karanlık geçmektedir.
Nüfus
Finlandiya'nın nüfusu 2018 tahmini rakamlarına göre 5,5 milyondur. Nüfus yoğunluğu güneyde daha fazlayken, Kuzeyde çok azdır. Nüfusun % 20’si başkent Helsinki ve civarında yaşamaktadır. Yıllık nüfus artışının % 0,3 civarında olduğu Ülkede, kilometrekareye 14,7 kişi düşmektedir.
Ülkede en çok yaşayan yabancı kökenli grup Rus vatandaşları olup, Türk vatandaşları ülkede yabancı uyruklular sıralamasında sekizinci sırada yer almaktadır.
Finlandiya, AB ülkeleri arasında oransal olarak en yüksek 65 yaş üstü nüfusa sahip ülkedir. Toplam nüfusun % 18,8’si 65 yaş üstü olup, OECD ülkeleri arasında en yüksek orana sahip ülkedir.
Çalışan nüfusun % 25’i ziraat ve ormancılıkla uğraşmakta, Kuzeyde yaşayan Laponlar ise geleneksel olan ren geyiği çobanlığı ve avcılığı ile geçinmektedir. Altmışlardaki hızlı sanayileşme ile daha fazla kadın işgücüne dahil edilmiştir.
2015’e kadar yavaş seyreden ekonomik büyüme, işsizlik oranını % 10’a kadar yaklaştırmış ancak, 2017 yılında bu oran % 8,7’ye, 2018'de de % 7,6'ya çekilmiştir. Çalışanların yarı zamanlı emekliliğe girebilme yaşını artırma kararı sonrasında, emeklilik yaşının yükselerek, azalan işgücünün yarattığı olumsuz etkilerin giderilmesine katkı sağlayacağı da ümit edilmektedir.
Helsinki’nin nüfusu yaklaşık 600.000 kişi olmuştur. Bunun yansıra Espoo ve Tampere nüfusu en fazla olan diğer şehirlerdir.
Eğitim ve Kültür
Finliler eğitime büyük saygı duymakta, hatta eğitimi, kazanılan gelirden daha önemli görmektedir. Finlandiya 7 ila 17 yaşları arasındaki tüm çocuklar için zorunlu eğitim sistemine sahiptir. Öğretim, kitaplar ve okul yemeklerini de içeren dokuz yıllık kapsamlı okul eğitimi ücretsizdir. Okul sistemi yüzde 100 okuma oranı sağlamaktadır. Bütün çocukların dokuz yıl süresince kapsamlı okul eğitimine katılması gerekir. Bu eğitimin ardından kolej ve üniversite eğitiminin takip ettiği mesleki okuldan lise eğitimine kadar çeşitli eğitim hizmetleri sunulur. Üniversiteyi de içeren eğitimin tüm aşamaları öğrenciler için ücretsizdir. Devlet, 17 yaşının üstündeki tüm öğrencilere ödenek ve kredi desteği vermektedir. Finlandiya’da 20 üniversite, 28 Teknik Okul, 1 Askeri Akademi bulunmaktadır.
Finlandiya, 1960’lardan itibaren kapsamlı hizmetler sunan bir İskandinav tarzı refah devleti kurmuştur. Refah hizmetleri Devlet bütçesinin yaklaşık dörtte birine ve yerel hükümet giderlerinin yüzde 40’ından fazlasına denk gelmektedir. En büyük gider maddesi kapsamlı aile destek sistemidir. Yeni doğan çocukların aileleri, önceki gelirlerine bağlı olarak belirlenen bir ödenek alarak bir yıllık izin alma hakkına sahip bulunmaktadır.
Genel olarak Finlandiya'da yaşayanların aldıkları ücretler, hastalık-analık sigortası yardımlarını ve aile yardımlarını yöneten sosyal güvenlik sistemi kapsamındadır. Ayrıca, bütün ücretliler mesleki emekli aylıkları ve iş kazaları gibi mesleki işler ve mesleki faaliyetlerle ilgili yardımlardan yararlanırlar. Ülkede sosyal güvenlikten sorumlu kuruluş Sosyal İşler ve Sağlık Bakanlığı’dır.
