Firmalar - Mozambique

Dış Ticaret

DIŞ TİCARET
 
Gelişmekte olan Mozambik’in dış ticaret hacmi 2013 yılına kadar artış, 2013 yılından 2016 yılına kadar azalma göstermiş, 2017 ve 2018 yıllarında ise tekrar yükselerek 10,4 ve 12 milyar  dolara yükselmiştir. İhracatı 2014 yılında 4,7 milyar dolar ile, ithalatı ise 2013 yılında 10,1 milyar dolar ile maksimum düzeylerde gerçekleşmiştir. İthalatı 2015 yılından sonra sürekli artış göstererek 2018 yılında 6,8 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2018 yılında dış ticareti 1,7 milyar dolar açık vermiştir.
 
Tablo 1: Mozambik'in Dış Ticaret Göstergeleri (1.000 dolar)
 

Kaynak: ITC Trademap,
 
 
Mozambik’in ithalatı 2018 yılında bir önceki yıla göre %18,3 oranında artarak 6,8 milyar dolara yükselmiştir. Petrol yağları, işlenmemiş alüminyum, pirinç, flor tuzları, motorlu taşıtlar, buğday ve tıbbi ilaçlar ithal ettiği diğer önemli ürünlerdir.
 
Tablo 2: Mozambik'in İthalatında Başlıca Ürünler (1.000 dolar)
 
 

 
Kaynak: ITC Trademap,
 
 
Mozambik’in ihracatı 2018 yılında 5,2 milyar dolara yükselmiştir. Gelişmiş bir sanayiye sahip olmayan Mozambik’in gerçekleştirdiği ihracatın %35’ inden  fazlası kömür ve ürünlerinden oluşmakta, %20’sini de ham alüminyum ve alüminyum çubuk ve profiller oluşturmuştur. Elektrik enerjisi, petrol gazları, tütün ve titanyum cevherleri Mozambik’in ihraç ettiği diğer önemli ürünlerdir.
 
Tablo 3: Mozambik'in İhracatında Başlıca Ürünler (1.000 dolar)
 
 

 
 Kaynak: ITC Trademap,
 
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Dış Ticareti
 
2018 yılında Mozambik’in en büyük tedarikçisi Hindistan’dır. Mozambik toplam ithalatının %28’ini Hindistan’dan gerçekleştirmiştir. Hindistan’dan sonra sırasıyla G.Afrika, Hollanda ve Çin Mozambik’in diğer önemli tedarikçileridir. Türkiye Mozambik’in 17. büyük tedarikçisidir ve pazarda %0,8 paya sahiptir.
 
Tablo 4: Mozambik'e İhracat Yapan Başlıca Ülkeler (1.000 Dolar)
 
 

 
 
Kaynak: ITC Trademap,
 
Mozambik’in en fazla ihracat yaptığı ülkelerin başında  G.Afrika Cumhuriyeti ve Çin gelmektedir. B.A.E., Hindistan ve Hollanda diğer önemli pazarlardır. Türkiye Mozambik’in 16. büyük pazarı olup % 0,7’lik paya sahiptir.
 
Tablo 5: Mozambik'in İhracat Yaptığı Başlıca Pazarlar (1.000 Dolar)
 
 

Kaynak: ITC Trademap,

DIŞ TİCARET POLİTİKASI VE VERGİLER
 
 
İthalat Rejimi
 
Şeker ve bazı lüks ürünler hariç olmak üzere tüm ürünlerde, gümrük vergisi ve KDV dışında herhangi bir ithalat vergisi uygulanmamaktadır. Ülkedeki tüm ithalatçılar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’na bağlı Milli Ticaret Müdürlüğü tarafından lisans verilmiş olmalıdır.
 
Tüm ithalatta sevkiyat öncesi kontrol zorunludur. Canlı hayvanların ithalatında veteriner sertifikası gerekmektedir. Tıbbi ürünler, ateşli silahlar ve patlayıcıların ithalatında özel izinler ve lisanslar gerekmektedir.
 
Maputo’da Beluluane Endüstriyel Serbest Bölgesi ve Nampula’da Nacala Özel Ekonomik Bölgesi’nde yapılan üretim için kullanılacak olan hammadde ve makine ithalatında gümrük vergisi ve KDV istisnaları söz konusudur. Ayrıca daha düşük kurumlar vergisi ve SGK primi avantajları bulunmaktadır.
 
 
Gümrük Tarifeleri
 
Mozambik’in uyguladığı gümrük vergisi oranları %0 ila %20 arasında değişmektedir. Ortalamada ise %4-5 civarındadır. KDV oranı %17’dir.
 
 
Ürün Standartları ile İlgili Uygulamalar
 
Mozambik’deki ürün standartları uygulamaları başta INNOQ (Standartlar ve Kalite Milli Enstitüsü) olmak üzere,  Sağlık Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın sorumluluğu altındadır. Ülkedeki laboratuar eksikliğinden dolayı pek çok ürün sertifikasyon için Güney Afrika’daki özel tesislere gönderilmektedir.
 
 
Etiketleme
 
Gıda ürünleri ve tıbbi ürünlerin etiketlenmesine ilişkin gereklilikler INNOQ (Standartlar Milli Enstitüsü) tarafından belirlenmektedir. Tüm ürünler için spesifik normlar bulunmakta olup bu normların uygulanması Sağlık Bakanlığı’nın sorumluluğundadır.
 
 
Mozambik’in Ticari Anlaşmaları
 
Mozambik, Afrika’nın güneyinde bölgesel ekonomik işbirliğini geliştirme amacıyla Nisan 1980’de kurulan Güney Afrika Kalkınma Topluluğu’nun (SADC - Southern African Development Community) üyesidir. SADC kapsamında üye ülkeler arasında pek çok üründe gümrük vergileri kaldırılmıştır. Söz konusu indirimler üye 15 ülke tarafından tam anlamıyla uygulandığında, Mozambik ürünlerinin 230 milyondan fazla nüfusa ve toplamda 735 milyar dolar GSYİH’ye (satın alma gücü paritesine göre) sahip bir bölgeye gümrüksüz girişine imkân verecektir.
 
Afrika Büyüme ve Fırsat Akdi (African Growth and Opportunity Act – AGOA) ve Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GSP- Generalized System of Preferences) gereğince Mozambik’den ihraç edilen pek çok ürün ABD’ye gümrüksüz olarak girebilmektedir.
 
Mozambik’in Malavi ile Serbest Ticaret Anlaşması bulunmaktadır. Söz konusu anlaşma kapsamında, bira, alkolsüz içecekler, tütün, şeker, bitkisel yağlar, tavuklar ve yumurtaları, ofis gereçleri, petrol ürünleri, silahlar ve patlayıcılar hariç olmak üzere diğer ürünlerin ticareti gümrüksüz olarak gerçekleştirilebilmektedir. Mozambik aynı zamanda Zambiya ile STA imzalama aşamasındadır.
 
Avrupa Birliği (AB) ile Mozambik arasındaki ilişkiler, AB ile Güney Afrika ülkelerini içine alan SADC
(Southern African Development Community) ile 10 Haziran 2016 tarihinde imzalanan Ekonomik
Ortaklık Anlaşması yürürlüğe girene kadar AB ile Afrika Karayip Pasifik ülkeleri ile 2000 yılında
imzalanan Cotonou Anlaşması çerçevesinde yürütülmektedir.
 
Ayrıca, Mozambik’in Portekiz, İtalya, Mauritius, BAE, Macau, GAC, Hindistan, Vietnam ve Botsvana ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmaları mevcuttur.