Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Türkiye ile Ticaret
Genel Durum
1980 yılında petrol fiyatlarının çok yüksek bir seviyeye ulaşmasına kadar Türkiye’nin Suudi Arabistan’a ihracatı yok denecek kadar azdır. İhracatımızın oldukça küçük olduğu bu dönemde bile Suudi Arabistan’dan ithalatımız küçümsenmeyecek seviyede gerçekleşmiştir. İhracatımızdaki payı dikkate alındığında, Suudi Arabistan’a ihracatımızın zirveye çıktığı yıl 1985’tir ve bu dönemde ilk defa ticaret dengesi Türkiye lehine neticelenmiştir.
2018 yılı itibariyle Suudi Arabistan ile Türkiye arasındaki dış ticaret hacmi 4,95 milyar dolardır. Türkiye’den Suudi Arabistan pazarına 2,6 milyar dolarlık ihracat ve bu pazardan 2,3 milyar dolarlık ithalat gerçekleşmiştir.
Suudi Arabistan pazarına ihracatımızda önemli ürünler arasında dokunmuş halılar ve yer kaplamaları; mobilyalar ile aksam ve parçaları; yontulmaya ve inşaata elverişli taşlar; mücevherler; petrol yağları; ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer mamuller; kadın takım elbiseleri; turunçgiller; çikolata ve kakao içeren gıdalar başta gelmektedir.
Tablo 8: Türkiye- Suudi Arabistan Dış Ticaret Değerleri (milyon dolar)
| Yıl | İhracat | İthalat | Hacim | Denge |
| 2011 | 2.764 | 2.001 | 4.765 | 763 |
| 2012 | 3.676 | 2.171 | 5.847 | 1.505 |
| 2013 | 3.191 | 2.015 | 5.206 | 1.176 |
| 2014 | 3.047 | 2.343 | 5.390 | 704 |
| 2015 | 3.473 | 2.117 | 5.590 | 1.356 |
| 2016 | 3.172 | 1.835 | 5.007 | 1.337 |
| 2017 | 2.735 | 2.110 | 4.845 | 625 |
| 2018 | 2.636 | 2.318 | 4.954 | 318 |
Kaynak: TÜİK
Tablo 9: Suudi Arabistan’a İhracatımızda Önem Arz Eden Ürünler (Bin Dolar)
| Ürün Kodu | Ürün Adı | 2016 | 2017 | 2018 |
| TOPLAM | 3.172.081 | 2.734.522 | 2.636.130 | |
| 5702 | Dokunmuş halılar ve dokumaya elverişli maddelerden diğer yer kaplamaları | 299.415 | 276.672 | 237.172 |
| 9403 | Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları | 113.496 | 123.922 | 120.857 |
| 6802 | Yontulmaya veya inşaata elverişli işlenmiş taşlar (kayagan taşı hariç), mozik için küp şeklinde taşlar, granüller | 116.895 | 103.516 | 105.091 |
| 7113 | Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden) | 7.404 | 23.775 | 95.234 |
| 2710 | Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar | 235.315 | 73.770 | 80.705 |
| 1905 | Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamüller, hosti, boş ilaç kapsülü mühür güllacı, pirinç kağıdı vb | 59.172 | 58.942 | 75.513 |
| 6204 | Kadınlar ve kız çocuk için takım elbise, takım, ceket, blazer, elbise, etek, pantolon etek, vb.(yüzme kıyafetleri hariç) | 57.117 | 48.764 | 52.470 |
| 1806 | Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları | 30.998 | 42.917 | 47.881 |
| 2402 | Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar | 61.450 | 46.088 | 47.429 |
| 0805 | Turunçgiller (taze/kurutulmuş) | 55.294 | 45.943 | 41.319 |
| 0407 | Kuş ve kümes hayvanlarının kabuklu yumurtaları | 12.038 | 6.972 | 41.170 |
| 9401 | Oturmaya mahsus mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları | 33.805 | 37.611 | 36.639 |
| 8703 | Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (yarış rabaları dahil) | 10.368 | 20.975 | 36.497 |
| 0406 | Peynir ve pıhtılaşmış ürünler | 37.383 | 37.430 | 33.503 |
| 2836 | Karbonat; peroksikarbonat; amonyum karbomat içeren ticari amonyum karbonat | 27.865 | 25.816 | 32.169 |
| 8504 | Elektrik transformatörleri, statik konvertörler (örneğin; redresörler) ve endüktörler | 240.625 | 96.024 | 31.233 |
| 6109 | Tişörtler, fanilalar, atletler, kaşkorseler ve diğer iç giyim eşyası (örme) | 35.580 | 30.625 | 27.396 |
| 5703 | Halılar ve dokumaya elverişli maddelerden diğer yer kaplamaları (tufte edilmiş) | 21.245 | 33.765 | 27.076 |
| 7216 | Demir veya alaşımsız çelikten profiller | 34.507 | 28.024 | 26.421 |
| 0802 | Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş) | 24.655 | 32.261 | 22.898 |
Kaynak: ITC Trade Map
Tablo 10: Suudi Arabistan’dan İthalatımızda Önem Arz Eden Ürünler (Bin Dolar)
| Ürün Kodu | Ürün Adı | 2016 | 2017 | 2018 |
| TOPLAM | 1.835.229 | 2.110.161 | 2.318.411 | |
| 3902 | Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk şekillerde) | 642.274 | 724.232 | 910.704 |
| 3901 | Etilen polimerleri (ilk şekillerde) | 514.481 | 564.136 | 460.932 |
| 2905 | Asiklik alkoller ve bunların halojenlenmiş, sülfolanmış, nitrolanmış veya nitrozalanmış türevleri | 180.982 | 186.512 | 212.727 |
| 2710 | Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar | 107.899 | 255.771 | 122.192 |
| 3907 | Poliasetaller, diğer polieterler, epoksi reçineler, polikarbonatlar, alkit reçineler, polialiesterler, vb. (ilk şekilde) | 24.337 | 42.145 | 82.229 |
| 2902 | Siklik hidrokarbonlar | 92.014 | 49.891 | 65.904 |
| 2916 | Doymamış asiklik ve siklik monokarboksilik asitler ve bunların türevleri | 22.557 | 38.064 | 61.592 |
| 3909 | Amino reçineler, fenolik reçineler, poliüretanlar (ilk şekillerde) | 140 | 7.625 | 61.160 |
| 2915 | Doymuş asiklik monokarboksilik asitler ve bunların türevleri | 43.606 | 35.988 | 48.045 |
| 2929 | Diğer azot gruplu bileşikler | 0 | 0 | 36.588 |
| 7108 | Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde) | 0 | 4.332 | 23.747 |
| 7601 | İşlenmemiş aluminyum | 47.998 | 12.023 | 17.994 |
| 3906 | Akrilik polimerleri (ilk şekillerde) | 15.829 | 2.440 | 15.848 |
| 0804 | Hurma, incir, ananas, avokado ve guava armudu, mango ve mangost (taze/kurutulmuş) | 8.778 | 14.057 | 14.244 |
| 3903 | Stiren polimerleri (ilk şekillerde) | 25.827 | 23.827 | 13.207 |
| 8309 | Her türlü tıpalar, şişeler için kapsüller, yırtılabilen kapsüller, dişli kapaklar, kapak plakaları, mühür kurşunları vb. | 11.824 | 6.392 | 13.038 |
| 2909 | Eterler, eter-alkoller, eter fenoller, fenoller, peroksitler ve bunların türevleri | 5.937 | 10.027 | 13.024 |
| 7606 | Aluminyum saclar, levhalar, şeritler (kalınlığı 0,2 mm. yi geçenler) | 6.609 | 5.156 | 12.612 |
| 3206 | Diğer boyayıcı maddeler , lüminofor olarak kullanılan inorganik ürünler | 6.648 | 10.953 | 10.984 |
| 2922 | Oksijen gruplu amino bileşikleri | 1.627 | 5.287 | 10.928 |
Kaynak: ITC Trade Map
Tablo 11: Suudi Arabistan İle Yürürlükteki Anlaşma ve Protokoller
|
Anlaşma Adı |
İmza/Onay Tarihi |
|
Ticaret Anlaşması |
1.5.1974 |
|
Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması |
1.5.1974 |
|
KEK VII. Dönem Protokolu |
24.5.2000 |
|
Deniz Taşımacılığı İşletmeciliğinin Koordine Edilmesi ve Düzenlenmesi İçin Anlaşma |
19.3.1986 |
|
Karayolu Ulaşımının Koordinasyonu ve Düzenlenmesi Hakkında Anlaşma |
19.3.1986 |
|
Hava Taşımacılık Teşebbüslerinin Faaliyetleri Dolayısıyla Alınan Vergilerde Muafiyet Anlaşması |
11.1.1989 |
|
KEK VIII. Dönem Protokolu |
19.5.2004 |
|
Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) ve Suudi Standartlar Kurumu (SASO) Arasında Teknik İşbirliği Programı |
2005 |
|
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması |
8.8.2006 |
|
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması |
8.8.2006 |
|
Sağlık Alanında İşbirliği Anlaşması |
8.8.2006 |
|
Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması |
8.8.2006 |
|
KEK IX. Dönem Protokolu |
26.11.2008 |
|
Deniz Taşımacılığı Anlaşması |
3.2.2009 |
|
Gençlik ve Spor Alanlarında İşbirliği Anlaşması |
3.2.2009 |
