Firmalar - Gabon

Dış Ticaret Politikası ve Vergiler

DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE
 
Askeri ve paramiliter faaliyetler de dahil olmak üzere, devlete özel olarak ayrılmış özel faaliyetler dışında, yabancı mülkiyet veya kontrol konusunda herhangi bir sınırlama yoktur. Yabancı yatırımcılar, gayrimenkul alımı, lisans pazarlığı ve ticari anlaşmalara girme konularında Gabon muadiliyle büyük ölçüde aynı şekilde muamele görürler. Yatırımlarda yerel ortak (katılımcı) olması zorunluluğu bulunmamaktadır; ancak birçok işletme, iş ortamındaki sübjektif faktörlerle ilgilenmede yardımcı olabilecek yerel bir ortak edinmeyi yararlı bulmaktadır.
 
2011 yılında kurulan devlete ait bir işletme olan Gabon Oil Company, herhangi bir hidrokarbon sözleşmesinde piyasa fiyatından yüzde 15'e varan bir pay alma hakkına sahiptir.
 
Fransız şirketler Gabon'da büyük sektörlere hakim olmaya devam etmektedir. Fransızca becerilerinin eksikliği, Amerikalı ya da Fransız olmayan firmaları dezavantajlı duruma getirebilir.
 
Hükümet, Gabon’un ana endüstrilerinden bazılarına (petrol ve gaz, madencilik ve kereste) yapılan yatırımları gümrük ve vergi teşvikleri yoluyla teşvik etmektedir. Örneğin, petrol ve madencilik şirketleri, ithal edilen iş ekipmanı üzerindeki gümrük vergilerinden muaftır. 2000 yılında yürürlüğe giren Turizm Yatırım Kanunu, faaliyete geçtiği ilk sekiz yılda yabancı turizm yatırımcılarına vergi teşviki sağlamaktadır. Nkok'ta bulunan bir özel ekonomik bölge, sanayi yatırımcılarına vergi teşviki sunmaktadır.
 
Gabon’un 1998 Yatırım Kanunu, Orta Afrika Ekonomik ve Para Topluluğu’nun (CEMAC) yatırım düzenlemelerine uygundur ve Gabon’da faaliyet gösteren yabancı firmalara, yerli firmalarla aynı hakları sağlamaktadır. İşletmeler, bağımsız bir üçüncü tarafça belirlendiği şekilde, uygun tazminat olmadan kamulaştırma veya millileştirmeden korunmaktadır. Madencilik, ormancılık, petrol, tarım ve turizm gibi bazı sektörlerin gümrük ve vergi teşvikleri yoluyla yatırımı teşvik eden özel yatırım kanunları vardır.
 
Gabon, Nisan 2014’te Dünya Bankası’nın yardımıyla Yatırım Teşvik Ajansı’nı (ANPI-Gabon) kurmuştur. ANPI-Gabon’un misyonu yatırımları ve ihracatı teşvik etmek, küçük ve orta ölçekli işletmeleri desteklemek, kamu-özel sektör ortaklarını yönetmek ve firmalara kurulum aşamasında yardım etmektir. Ajansın ülkeye yatırım için bir giriş kapısı görevi görmesi ve idari prosedürleri, maliyetleri ve bekleme sürelerini azaltması görevi bulunmaktadır.
 
ANPI-Gabon, Ticaret Odası, Ulusal Sosyal Güvenlik Fonu (CNSS) ve Ulusal Sağlık Sigortası ve Sosyal Güvenlik (CNAMGS) dahil olmak üzere 20'den fazla kamu ve özel kuruluşa ev sahipliği yapmaktadır. ANPI-Gabon, ulusal ve uluslararası yatırımcıları, gelişmiş onaylama ve lisanslama ve kamu-özel diyalogu destekleme yöntemlerini kullanarak çekmeyi hedeflemektedir. Ajans, yerli ve yabancı yatırımcıların 48 saat içinde firmalarının kaydını sağlayan tek bir pencere kayıt ortamını sağlamaktadır. Ajans Ocak 2018'de tam faaliyete başlamıştır.
 
Ajansın internet sayfası adresi: http://www.gaboninvest.org/;
https://fr-fr.facebook.com/anpigabon/
Yatırım konusunda detaylı bilgi bu adreslerden elde edilebilir.
 
Birleşmiş Milletlerin 2018 Dünya Yatırım Raporuna göre 2017 yılı sonu itibariyle Gabon’un doğrudan yabancı sermaye stoku yaklaşık 9,5 milyar dolardır. Fransa Gabon’a en fazla yatırım yapan ülkeler arasında yer almaktadır. Fransız yatırımları daha çok petrol (TOTAL) sektöründe ve manganez sektöründe (COMILOG/ERAMET) yoğunlaşmaktadır. Çin de Gabon’a önemli miktarda yatırım yapan ülkeler arasındadır. Gabon’da altyapı yatırımları, kerestecilik, telekomünikasyon ve turizm yatırım yapılabilecek kilit sektörler olarak belirlenmiştir.
 
Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları
(milyon dolar)
 

* Tahmin
Kaynak: World Investment Report 2018

 
Yatırım Teşvikleri
 
Gabon’un ana endüstrilerinden bazılarında (petrol ve gaz, madencilik ve kereste), gümrük ve vergi teşvikleri yoluyla yatırım teşvik edilmektedir. Örneğin, petrol ve madencilik şirketleri, ithal edilen iş ekipmanı üzerindeki gümrük vergilerinden muaftır. Hükümet, turizmi teşvik etmek için 2000 yılında Turizm Yatırım Kanunu'nu düzenlemiş olup söz konusu Kanun, turizm sektörüne yatırım yapan yabancı yatırımcılara, yatırımlarının ilk sekiz yılı süresince vergi muafiyeti sağlamaktadır.
 
Başkan Ali Bongo Ondimba, Gabon’un katma değerli ahşap ürünlerini artırmak ve iç tüketimini artırmak için 2009 yılında işlenmemiş odun ihracatını yasakladı. Hükümet ve Singapur merkezli bir şirket olan Olam, kereste işlemek üzere Nkok’ta özel ekonomik bölge kurmak için ortaklık oluşturdu ve daha sonra özel ekonomik bölgesinin daha geniş bir iş alanına açılabilmesi için bölgenin görev alanını genişletti. Özel ekonomik bölge, katılımcılara tek pencereli bir işletme hizmeti sunmakta ve yeni yatırımcılara, 25 yıl boyunca vergisiz kullanım, ithal makine ve parçalarda gümrük vergisi muafiyeti ve fonların yüzde 100 geri gönderilmesi dahil olmak üzere yararlı mali teşvikler sağlamaktadır.
 
Gabon’un 2008’deki tarım yasası, küçük ve orta ölçekli işletmelere özel olarak odaklanarak, tarımsal işletmecilere vergi ve gümrük teşvikleri sağlamaktadır. Tarım ve çiftlik amacıyla kullanılan arazi mali vergiden muaf tutulmaktadır. Tüm ithal gübreler ve ahır işletmesi için kullanılan yiyecekler ek olarak gümrük vergilerinden muaftır.
 
Bir CEMAC üyesi olarak Gabon’un diğer üye ülkelerle (Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Cumhuriyeti ve Ekvator Ginesi) ticareti çok düşük veya gümrük vergisine tabidir.
 
 
Ülkedeki Dış Ticaret Bölgeleri/Serbest Limanlar/Ticaretin Kolaylaştırılması
 
2011'de başlatılan Nkok'taki (Başkent Libreville’e 27 km uzaklıkta) özel ekonomik bölge, Gabon kerestesi, palm yağı ve kauçuğuna ilgi duyan Singapur merkezli bir şirket olan Olam ve Gabon hükümeti arasındaki bir kamu-özel ortaklıktır. Olam, Nkok özel ekonomik bölgesinin altyapı aşamasını tamamladı ve birçok şirket burada aktif olarak çalışmaktadır. Olam iki özel ekonomik bölge daha inşa etmeyi planlamaktadır: biri Port Gentil'de kimya mühendisliği üzerine, diğeri ise tarım ürünleri için Franceville'de. Tüm özel ekonomik bölgeleri yabancı yatırımcıları çekmek için vergi ve gümrük teşvikleri sunacaklardır.
 
Ekim 2017’de, Gabon Özel Ekonomik Bölgesi (GSEZ) Yeni Owendo Uluslararası Limanı'nı (NOIP) açmıştır. Proje, Olam International Ltd, Africa Finance Corporation (AFC) ve Gabon arasındaki kamu özel ortaklığının sonucudur. Yeni liman, boşaltma maliyetlerini yüzde 30 oranında azaltarak ithalat ve ihracatı kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. 18 hektarlık bir yüzölçümüne sahip olan terminalin yıllık kapasitesi 3 milyon tondur.
 
Ayrıca, Port-Gentil yakınlarında Mandji Serbest Ticaret Bölgesi bulunmaktadır.