Pazar ile İlgili Bilgiler
Dağıtım Kanalları
Kuzey Makedonya’da başarılı olabilmek için güçlü yerel bağlantıların olması gerekmektedir. Güvenilir bir acente ya da dağıtım firması ile iletişime geçmek tüm ülkeyi kapsayacak iş bağlantıları için önemli bir çıkış noktası olmaktadır. Bu sayede firmalar, potansiyel pazarlara ulaşabilmekte, iletişim noktası bulabilmekte ve hem ülke içinde hem de ülkenin komşularıyla iş yapabilme becerisine sahip olabilmektedirler.
Mevcut yasal düzenlemeler, hem yabancı hem de yerel yatırımlarda ortaklık kurmaya, karma yatırımlara izin vermektedir. Sıklıkla karşılaşılan durum, yerel bir firmanın bina, depo, ofis alanı ve personel sağlarken yabancı firmanın ise eşya, ekipman ve tecrübe ile destek vermesidir.
Ülkede her türlü dağıtım kanalı bulunmakla birlikte sistem, sofistike dağıtım ağına sahip batı pazarlarından daha yetersizdir. Ülkedeki en önemli pazar, birçok ticari aktivitenin gerçekleştiği Başkent Üsküp’tür. Diğer önemli iş merkezleri, Bitola (75,000), Prilep (67,000), ve Tetovo’da (Kalkandelen-51,000) bulunmaktadır.
Tüketici Tercihleri
Doğrudan satış Makedonya’da çok gelişmemiştir. Doğrudan pazarlama tekniklerinin geliştirilmesine ve tüketiciyi koruyan düzenlemelerin yapılmasına ihtiyaç vardır. Kırsal alanda yaşayan tüketiciler genellikle yerel satıcılarla görüşmeyi daha çok tercih etmektedirler.
Makedonya’daki harcanabilir gelir hala diğer Batı Avrupa ülkelerine göre oldukça aşağıdadır. 2013 verilerine göre kişi başına milli gelir yaklaşık 10.400 ABD $. Tüketiciler aşırı derecede fiyatlara duyarlı ve firmalar da mallarını fiyatlandırırken çok dikkatli davranmaktadırlar. İthal malların fiyatları, yerel mallara göre oldukça yüksektir.
Çoğu tüketici için ürünlerin fiyatlarının makul olması birincil faktördür. Bu durum geleneksel dükkanlarda satılan düşük kalitedeki mallara olan ilgiyi devam ettirmektedir. Yerli ürünler ender olarak belli bir kalitede olmaktadır. Fikri mülkiyet haklarındaki gelişmelerin yavaş ilerlemesinin bir sonucu olarak da çoğu ürün, tüketicilerin ilgisini çekmek için sahte markalarla satılabilmektedir. Ancak her geçen gün, kaliteye olan ilgi ve iyi kalitedeki mallara daha fazla ücret ödemek isteyen tüketici kesimi artmaktadır.
Finansman ve ödeme koşullarına dikkat etmek ülkede başarılı bir satışı gerçekleştirmek için en önemli noktaları oluşturmaktadır. Çoğu tüketici alışverişlerinde aylık taksitlendirmeyi tercih etmektedir. Yerel firmalar, kalite artırıcı ve destek hizmetlere daha yeni başlamışlardır.
Reklam ve Promosyon
Reklamcılık Makedonya’da en hızlı gelişen hizmet sektörüdür. Hem tüketiciler hem de firmalar reklam ve diğer pazarlama hizmetlerinin ne kadar önemli olduğunu artık fark etmeye başlamışlardır. Ülkede her türlü medya; gazeteler, dergiler, televizyon, radyo, büyük reklam panoları vb. geniş alanlarda kullanılmaktadır; Ülkede firmalar tarafından tercih edilen reklam şekilleri sırasıyla; yazılı medya, gazete ve dergiler, radyo, büyük reklam panoları-tabelalar, ticari fuarlar, satış geliştirme literatürü (broşür, ilan, katalog vb.), etkinliklere sponsor olma ve televizyondur. Televizyon reklamları çoğu Makedon firması için çok pahalı olduğu için bu yolu genellikle yabancı firmalar, özellikle de tüketim malları için, kullanmaktadırlar.
Ülkede resmi devlet kanalı dışında 4 adet özel televizyon kanalı, uydu üzerinden yayın yapan 13 ulusal televizyon istasyonu ve 58 adet bölgesel ya da yerel yayın yapan özel televizyon istasyonu bulunmaktadır. Bölgesel istasyonların sayısı kablolu TV ile giderek artırmaktadır. Ülkede 80 kadar bağımsız radyo istasyonu da bulunmaktadır.
Yazılı medya olarak, altı adet özel günlük Makedonca basılan büyük gazete, üç adet özel günlük Arnavutça basılan gazete bulunmaktadır. Ayrıca, her iki dilde de birçok özel dergi bulunmaktadır. Bunlardan biri olan Kapital, ekonomik ve finansal analizlere odaklanan haftalık bir yayındır.
Belli başlı bütün medya güncellenmiş web sitelerine sahiptir ve giderek büyüyen bir online medya çıkışı bulunmaktadır. Sosyal medya ağı da giderek gelişmektedir.
Ulaştırma ve Taşımacılık Maliyetleri
İstanbul ile Üsküp arasında hem havayolu hem de karayolu ulaşımı mevcuttur. Türk Hava Yolları ve Pal Air’in Makedonya’ya uçuşları bulunmaktadır. Uçuş süresi uçak tipine göre değişmekle birlikte, 1 saat 25 dakika ile 1 saat 45 dakika arasındadır. İstanbul ile Üsküp, Gostivar, Tetovo (Kalkandelen) ve Ohri arasında otobüs seferleri mevcuttur. Yolculuk genellikle 12-13 saat arasındadır.
Kamu İhaleleri
Makedonya’da görev ve yetki alanlarına göre ihaleci kuruluş niteliği taşıyan Bakanlıklara ilişkin internet adresleri aşağıda yer almaktadır.
• Altyapı, ulaştırma ve haberleşme alanlarında Ulaştırma ve İletişim Bakanlığı,
• Çevre projeleri alanlarında Çevre ve Alan Planlama Bakanlığı,
• Sulama barajları alanında Tarım, Orman ve Su İşleri Bakanlığı,
• Enerji ve turizm alanlarında Makedonya Ekonomi Bakanlığı
Ayrıca, Makedonya’da faaliyet gösteren başlıca ekonomik ve ticari kuruluşlara ilişkin liste de aşağıda sunulmaktadır:
Başbakanlık www.vlada.mk
Ekonomi Bakanlığı www.economy.gov.mk
Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı www.mtc.gov.mk
Tarım, Orman ve Su İşleri Bakanlığı www.mzsv.gov.mk
Çevre Bakanlığı www.moe.gov.mk
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı www.mtsp.gov.mk
Maliye Bakanlığı www.finance.gov.mk
İçişleri Bakanlığı www.moi.gov.mk
Merkez Bankası www.nbrm.gov.mk
Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü (Teknolojik Sanayi Geliştirme) www.fez.gov.mk
Devlet İstatistik Kurumu www.stat.gov.mk
Gümrük Müdürlüğü www.customs.gov.mk
Vergi Dairesi www.ujp.gov.mk
İş Bulma Kurumu www.zvrm.gov.mk
Merkez Sicil www.crm.org.mk
Çalışma Ajansı www.mtsp.gov.mk
Makedonya-Türkiye Ticaret Odası www.matto.com.mk
Makedonya Yatırım Ajansı www.investinmacedonia.com
Makedonya Ekonomi Odası www.mchamber.org.mk
Kuzeybatı Makedonya Ekonomi Odası www.oemvp.org
Makedonya Ticaret Odaları Birliği www.chamber.org.mk
Sanayi Mülkiyet Koruma Bürosu www.ippo.gov.mk
Menkul Kıymetler Komisyonu www.sec.gov.mk
Uzun Vadeli Menkul Kıymetler Borsası www.mse.org.mk
Menkul Kıymetler Merkez Hazinesi www.cdhv.org.mk
Halk Banka AD Skopje Adres: Bul. Mito Hadzivasilev Jasmin BB 1000 Üsküp, Makedonya
Tel: +389 (0)2 3250 972
İzvozna i Kreditna Banka AD- Skopje www.ikbanka.com.mk
Komercijalna Banka AD- Skopje www.kb.com.mk
Uni Banka AD- Skopje www.unibank.com.mk
Eurostandard Banka AD- Skopje www.eurostandard.com.mk
İnvest Banka AD- Skopje www.investbanka.com.mk
Makedonska Banka AD- Skopje www.makbanka.com.mk
Ohridska Banka AD- Ohrid www.ob.com.mk
ProKredit Banka AD- Skopje www.procreditbank.com.mk
Rado Banka AD- Skopje www.radobank.com.mk
Stopanska Banka AD- Skopje www.stb.com.mk
Tutunska Banka AD- Skopje www.tb.com.mk
Alfa Banka AD- Skopje www.alphabank.com.mk
Sileks Banka AD- Skopje www.sileksbanka.com.mk
Makedonya Kalkınmayı Destekleme Bankası www.mbdp.com.mk
Avrupa Birliği www.europa.eu.int
Avrupa Kalkınma Ajansı www.ear.eu.int
USAİD www.usaid.org.mk
Avrupa Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası www.ebrd.com
Dünya Bankası www.worldbank.org.mk
UNDP www.undp.org.mk
Amerikan-Makedon Ticaret Odası www.amcham.com.mk
