Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Dış Ticaret Politikası
Kuzey Makedonya’nın yeni Gümrük Kanunu AB standartlarına uygun olarak hazırlanmıştır.
İthal edilen ürünlerin çoğuna kalite kontrolü uygulanmaktadır. Kalite kontrolüne tabi tutulan ürünler arasında tarım ürünleri, taşıt araçları ve elektrikli aletler ya da standartlara uygun olmaması halinde tüketicilerin sağlığına zararlı olabilecek ürünler yer almaktadır. Ayrıca bazı ürünlere fito-patolojik ya da veteriner kontrolü yapılmaktadır.
İthalat izinlerini Ekonomi Bakanlığı vermektedir. Ürünlerin çoğu için izinler sadece formalitedir, fakat ilaç ve askeri ekipman konusunda izin almak daha zor olabilmektedir.
Makedonya Cumhuriyeti’ne ithal edilen ürünlerin çoğuna gümrük vergisi uygulanmaktadır. Gümrük vergi oranları 0 ile % 30 arasında değişmektedir. Bazı gıda ürünlerinde bu oran % 60’a ulaşmaktadır. Ortalama gümrük vergi oranı % 7’nin altındadır. Maksimum vergi oranı olan % 60 bazı meyve ve sebze, tahıl, alkollü ve alkolsüz içecekler ve tütüne uygulanmaktadır.
Türkiye ile Makedonya arasında 1999 yılında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşması uyarınca 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren Türkiye menşeli sanayi ürünlerine uygulanan gümrük vergisi oranları sıfırlanmıştır. Tarım ve işlenmiş gıda ürünlerindeki karşılıklı ticaretimiz ise tarife tavizlerine ve kotalara tabi durumdadır.
Makedonya’da yatırım yapacak, özellikle de müteahhitlik alanında faaliyet gösterecek firmaların, araç parkı ve gerekli teçhizatının getirilmesinde, gümrük vergisinin (ki 2008 başından itibaren Türkiye menşeli sanayi ürünlerinin tamamında gümrük vergileri sıfırlanmıştır) yansıra %18 oranında uygulanan KDV’nin de ödenmesi gerekmekte, yüklenilen işin tamamlanmasını müteakip söz konusu malzemelerin ülkeden çıkarılmasında, ödenen KDV’nin bir kısmının geri alınması mümkün bulunmaktadır.
Makedonya Cumhuriyeti 4 Nisan 2003 yılında Dünya Ticaret Örgütünün 146’ncı üyesi olmuştur. Üyelikle birlikte Makedonya piyasası yabancı ürün ve hizmetlere daha da açılmıştır. Üyelik öncesi % 14,26 olan ortalama gümrük vergisi 2010 yılında % 8,54’e düşmüştür. Buna rağmen bazı önemli tarım ürünlerini koruma amaçlı ortalama gümrük vergileri % 15,98, sanayi ürünlerinde ise % 6,31 düzeyinde kalacaktır.
Ayrıca, Avrupa Birliği (AB) tarafından Güneydoğu Balkan ülkeleri olarak tanımlanan ve geleceklerinin AB’ne bağlı olduğu belirtilen Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Moldova, Makedonya, Sırbistan ve Kosova ile İstikrar ve Ortaklık Anlaşmaları (SAA – Stabilisation and Association Agreements) imzalanmıştır.
Söz konusu Anlaşmaların yanısıra, 1992’de Polonya, Macaristan ile Çek ve Slovak Cumhuriyetleri tarafından imzalanan, daha sonra da Slovenya, Romanya, Bulgaristan, Hırvatistan ve Makedonya’nın taraf olduğu CEFTA (Central European Free Trade Agreement-Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması) üyeliğinden, Makedonya dışındaki ülkeler Avrupa Birliği üyeliği nedeniyle ayrılmışlardır.
Diğer taraftan, CEFTA’nın diğer Balkan ülkelerini de kapsayacak ve ilgili ülkeler arasındaki mevcut serbest ticaret anlaşmalarının yerine geçecek şekilde genişletilmesi yaklaşımıyla, 19 Aralık 2006 tarihinde Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan (AB üyeliği ile ayrılmıştır), Sırbistan, Kosova, Moldova, Makedonya ve Karadağ tarafından CEFTA Anlaşması imzalanmış ve 2007 sonu itibariyle söz konusu Anlaşma, tüm taraf ülkelerdeki iç onay prosedürleri tamamlanarak yürürlüğe girmiştir.
Makedonya’nın AB, CEFTA ve EFTA yanında Türkiye ve Ukrayna ile Serbest Ticaret Anlaşmaları bulunmaktadır.
Kambiyo Rejimi
Kuzey Makedonya’nın ulusal parası Denar (MKD) yerel piyasada tamamen konvertibilitedir. Banka ve diğer tasarruf kuruluşlarının yanı sıra yetkili döviz büroları da değişim işlemi yapmaktadır.
Makedonya Merkez Bankası döviz piyasalarını yönetmekle birlikte bu piyasada diğer aktörlerle eşit düzeyde yer almaktadır. Kişilerin döviz alım-satımı hususunda herhangi bir kısıtlamaları yoktur. Makedonya’da paralel döviz piyasaları, uzun dönemde Denar istikrarını korumak için bulunmamaktadır. Makedonya Merkez Bankası, Denar’ın Avro karşısındaki istikrarını sağlamış ve bu sayede enflasyonu aşağıda tutabilmiştir.
Makedon Anayasası yatırım sermayeleri ve karlarının transferi ve iadesinin, transfer vergisi olmaksızın serbestçe yapılmasını garantiye almıştır.
