Genel Ekonomik Durum
GENEL EKONOMIK DURUM
Temel Ekonomik Göstergeler
| 2014a | 2015a | 2016a | 2017b | 2018c | 2019 c | |
| Nominal GSYİH (milyon $) | 80,656 | 87,133 | 91,370 | 96,903 | 104,696 | 111,329 |
| Reel GSYİH artış oranı (%) | 1.0 | 4.4 | 0.5 | 0.9 | 1.7 | 1.5 |
| Kişi Başı GSYİH $ | 11,725 b | 12,355 b | 12,561 b | 12,919 | 13,381 | 13,870 |
| Döviz kuru CUC: US $ | 1.00 | 1.00 | 1.00 | 1.00 | 1.00 | 1.00 |
| Tüketici Fiyat Enflasyonu (yılsonu; %) | 5.3 b | 4.6 b | 4.5 b | 5.5 | 6.9 | 5.4 |
| Mal İhracatı, fob (milyon $) | 5,149 | 3,572 | 2,535 b | 2,568 | 2,256 | 2,538 |
| Mal İthalatı, fob (milyon $) | 13,101 | -11,745 | -10,279 b | -10,942 | -11,321 | -11,031 |
| Cari Hesap Dengesi (milyon $) | 3,112 b | 1,931 b | 2,517 b | 2,334 | 1,886 | 2,710 |
a Gerçekleşen b EIU tahmini c EIU projeksiyonu d Satın alma gücü paritesine göre
Kaynak: Economist Intelligence Unit, Eylül 2018,
Ekonomik Yapı
Küba ekonomisi sosyalist ilkelere dayanan devlet kontrollü bir planlı ekonomidir. Son yıllarda özel sektör yatırımları artmakla beraber üretim araçlarının büyük bir kısmı devlet tarafından işletilir. 1992'de dış ticaretinin % 80'ini gerçekleştirdiği ve tarım üretimi için gereken sübvansiyonların sağlandığı SSCB'nin çöküşünden sonra tarımdan sanayiye geçmiştir. İş gücünün % 21'inin çalıştığı tarım sektöründe şekerkamışı, tütün, turunçgiller, kahve ve pirinç önemli üretim ve ihracat kalemlerindendir. Ancak, ülkenin gıda ihtiyacının % 80’i ithalatla karşılanmaktadır.
Sosyalist rejimde özellikle önem verilen balıkçılık ve hayvancılık yine önemli üretim kalemlerinden biridir. Turizm son yıllarda yeniden eski canlılığını kazanmıştır. Özellikle Kanada ve Avrupa Birliği'nden gelen turistler sayesinde turizm Küba ekonomisinin itici gücü haline gelmiştir. Çin Halk Cumhuriyeti, Kanada, İspanya ve Hollanda Küba'nın en büyük dış ticaret partnerleridir.
Madenciliğin temelini ihracat kalemleri içinde önemli bir payı olan nikel oluşturur. Kişi başına düşen GSMH, 2017 yılı için 12,919 dolar olduğu tahmin edilmektedir. (EIU) Yaşam standardı hala 1990 öncesindeki seviyeye getirilememiştir. Bunun en büyük nedeni, Sovyetler Birliği tarafından yapılan hibe ve yardımların, Sovyetlerin 1991'de yıkılmasıyla birlikte kesilmesidir. Petrol konusunda en büyük destekçisi Çin'dir. Mühendis ve makine yardımı yapmaktadırlar. Ayrıca Venezüella’da Hugo Chávez'in iktidara gelmesiyle birlikte, bu ülkeyle yapılan ekonomi anlaşmaları da Küba'nın zor koşullara karşın yeni bir müttefik bulmasını ve bir ölçüde rahatlamasını sağlamıştır.
Ekonomi Politikaları
Ülke ekonomisinin % 90’ından fazlası devlet kontrolündedir. 1995 yılında Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) üye olan Küba, bu tarihten itibaren gümrük vergilerinde değişiklikler yapmıştır. MFN statüsüne sahip olmayan ya da tercihli ticaret anlaşması imzalamadığı ülkelere daha yüksek oranda genel bir tarife oranı uygulayan Küba, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı DTÖ’ye üye ülkelere düşük bir gümrük tarifesi uygulamaktadır. 1995 yılından itibaren ülkede kısmen dönüştürülebilir bir para birimi kullanılmaktadır.
Batılı şirketler ile ortak yatırım şeklinde faaliyette bulunulmasına izin veren 50 Sayılı Yatırım Kanunu 1982 yılından itibaren yürürlükte olup, 2003 yılında yapılan düzenlemelerle yatırımlar teşvik edilmektedir. Turizm yatırımlarının toplam yatırımlar içinde % 68 paya sahip olduğu Küba’da; Minbas, Mintur, Micons, Minil, Minal, Minagri, Mintrans gibi devlet kurumlarının üretim konusunda yabancı yatırımcılarla işbirlikleri mevcuttur.
Başlıca ihraç ürünleri şeker ve nikel olan Küba ekonomisi, 2015 yılında % 4,4 oranında 2016 yılında da %0,5 oranında büyümüş olup; 2017 yılında % 0,9 oranında büyüdüğü ve 2018 yılında da % 1,7 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir.
ABD, Küba’ya 1959 yılından bu yana ticari ambargo uygulamaktadır. Ancak yan ABD’nin Küba’nın ithalat yaptığı ülkeler arasında yer almasının nedeni, ambargonun 2000 yılında ABD’den nakit ile tarım ve gıda ürünleri alınmasına yönelik olarak esnetilmesidir. Kasım 2001’de yaşanan Michelle Kasırgası sonrasında gıda stokları azalan Küba, 2003 yılından itibaren ABD’den tarım ve gıda ürünleri almaya başlamıştır.
Aralık 2014 tarihinde, ABD Başkanı Küba ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulacağı ve iki ülke arasında ilişkilerde normalleşme sürecinin başlayacağını açıklamıştır. İki ülke arasında seyahat ve ticaret alanında kısıtlamaların azaltılması, mali işbirliğini artması beklenmektedir. ABD’de yaşayan Küba vatandaşlarının ülkelerine göndereceği para miktarında yıllık yasal sınır 2000 dolar’ dan 8000 dolara çıkarılmıştır. Daha fazla ABD vatandaşının Küba’yı ziyaret etmesine ve 400 dolar tutarında Küba ürününü yanında getirmesine izin verilecektir. Bu gelişmelerin Küba ekonomisine orta ve uzun dönemde pozitif etkilerinin olması beklenmektedir.
Ekonomik Performans
Küba ekonomisi, 2015 yılında % 4,4 oranında 2016 yılında da %0,5 oranında büyümüş olup; 2017 yılında % 0,9 oranında büyüdüğü ve 2018 yılında da % 1,7 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir.
Bölgesel Eğilimler
2004 yılı sonunda Küba ile Venezüella arasında imzalanan İşbirliği Anlaşması kapsamında Venezüella Küba’ya indirimli fiyatlardan petrol ve petrol ürünleri sağlamakta, bunun yanında Küba’da tıp eğitimi gören vatandaşlar Venezüella’da sağlık hizmeti vermektedir. Küba’nın Venezüella’nın yanı sıra Çin ile olan ilişkileri de oldukça gelişmiş düzeydedir. Amerika Devletleri Örgütü (Organization of American States, OAS) de 2009 yılında Küba’ya 1962 yılından bu yana uyguladığı yaptırımları kaldırma kararı almıştır.
