Genel Ekonomik Durum
Ekonomik Yapı
Kamerun’un GSYİH’sı cari fiyatlarla 23 milyar dolar civarında bulunmaktadır. Satınalma gücü paritesine göre kişi başı gelir ise 2.200 dolar civarında seyretmektedir.
Ülke nüfusunun yaklaşık %70’i geçimini tarımsal faaliyetlerden temin etmektedir. Tarımsal üretim temel gıda ihtiyacını karşılamak ve ihracat geliri elde etmek amacıyla yapılmaktadır. İhracata yönelik olarak üretilen başlıca tarım ürünleri; kakao, kahve, pamuk, muz ve kauçuktur.
Ülkedeki en önemli endüstriyel faaliyet alüminyum üretimidir. Alüminyum, kamu-özel sektör ortaklığında işletilen Alucam tarafından üretilmektedir.
İnşaat sektörü; ulaşım altyapısı, tarım, sağlık ve eğitim alanlarına yapılan kamu yatırımları sayesinde hızla büyümektedir.
Hizmetler sektöründe telekomünikasyon ve ulaşım hizmetleri en önemli faaliyetlerdir.
Ülkedeki en önemli ekonomik faaliyetlerden biri de madenciliktir. Birincil ürün petrol yanında boksit, kobalt, demir filizi, altın, petrol ve doğal gaz alanlarında uluslararası madencilik firmalarının arama, işletme ve üretim faaliyetleri hızla artmaktadır.
Ekonomi Politikaları
Ekonomi politikası, orta vadeli büyüme ve istihdam stratejisine göre yürütülmekte olup ekonominin petrol dışındaki sektörlerde çeşitlendirilmesi ve mali açıdan sürdürülebilirliğin sağlanmasını hedeflemektedir. Ekonomik büyümenin hızlandırılması, yeni iş imkanlarının yaratılması ve fakirliğin azaltılması da hedefler arasındadır. Bu hedeflere ulaşmak için hükümet altyapı yarırımlarının artırılmasını, özel sektörün finansman kaynaklarına ulaşımının iyileştirilmesini ve insan kaynaklarının geliştirilmesi için eğitim ve sağlık alanlarındaki yatırımların artırılmasını planlamaktadır.
Para Politikaları
Para politikası bölgesel bir merkez bankası olan Orta Afrika Ülkeleri Bankası (Banque des Etats de l’Afrique Centrale – BEAC) tarafından belirlenmekte ve yürütülmektedir. Para politikasında öncelik enflasyonun koltrolü ve CFA Frangı’nın Euro’ya endeksli durumunun devam ettirilmesidir. Bankanın bağımsızlığı para politikasının siyasi etkilerden uzak olarak belirlenmesi ve sürüdürülmesinin garantisini oluşturmaktadır.
CFA Frangı, 655,96 CFA Frangı = 1 Euro olacak şekilde endekslendiğinden, CFA Frangı’nın dolar karşısındaki değeri, dolar ve Euro arasındaki değişime göre belirlenmektedir.
Maliye Politikaları
Maliye politikası mali disiplinin sağlanması ile iç ve dış borç stokunun sürdürülebilir bir seviyede tutulmasına odaklanmıştır. Yeni vergi politikaları ile petrol dışındaki gelir kaynaklarının çeşitlendirilmesine çalışılmaktadır.
Kamerun’un bütçe açığının milli gelire oranı 2016’da %6’nın üzerine çıkarken sonraki yıllarda %4 civarında gerçekleşmiştir. Bununla birlikte kamu borç stoğunun milli gelire oranı 2016’da %27,6 iken sonraki yıllarda artarak %34’ü aşmıştır.
Döviz Politikaları
Bölgesel merkez bankası olan Orta Afrika Ülkeleri Bankası tarafından çıkarılan ve CEMAC üyesi ülkelerin ortak para birimi olan CFA Frangı, Fransa ile ile yapılan özel anlaşmalar sonucu Euro’ya sabitlenerek konvörtıble hale getirilmiştir. CFA’nın konvertibilitesi ve istikrarı Fransız Hazinesi garantisinde bulunmaktadır. Buna karşılık Orta Afrika Ülkeleri Bankası döviz rezervlerinin minimum %50’sini Euro olarak tutmaktadır. Ayrıca, CFA Frangı’nın istikrarı sıkı para ve kredi disiplini ile sağlanmaktadır. FCA Frangı en son 1994 yılında %50 oranında devalue edilmiştir.
CEMAC dışına yapılacak tüm para transferleri, yerleşik firmaların yurtdışından aldıkları krediler de dahil olmak üzere, beyan edilmek zorunda olup, istatistiki amaçlı özel kontrol önlemlerine tabi bulunmaktadır. 5 milyon CFA Frangı’nı aşan transferler Orta Afrika Ülkeleri Bankası tafarından yetkilendirilmiş bir banka aracılığı ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca ithalat sırasında, karşılığı 100 milyon CFA Frangı’nı aşan döviz ödemelerinde gerekli dökümanların otoritelere sunulması gerekmektedir.
100 milyon CFA Frangı’nı aşan tüm doğrudan yabancı yatırımların önceden Finans Bakanlığı’na bildirilmesi gerekmektedir.
Yabancı işçiler, kazançlarının bir bölümünü düzenli olarak CEMAC dışına aktarmak için otoritelere başvuru yapabilirler. Bu durumdaki bir çalışan net maaşının en fazla %20’sini CEMAC dışına aktarabilir. Ailesi veya bakmakla yükümlü oldukları CEMAC dışında ise, çalışan, net kazancının %50’sine kadarını dışarı çıkarma izni alabilmektedir.
Bölgesel Eğilimler
Orta Afrika Ekonomik ve Para Birliği (CEMAC): Mart 1994’te Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo, Ekvator Ginesi ve Gabon tarafından kurulmuştur. Merkezi, Orta Afrika Cumhuriyeti’nin başkenti Bangui’dedir. CEMAC’ın temel amacı üye ülkeler arasında mal, hizmet, sermaye ve kişilerin serbest dolaşımına dayalı bir tek pazarın yaratılmasıdır. Bu amaçla tek para birimine geçilmiş ve CFA Frangı para birimi olarak kabul edilmiştir. 1 Ocak 1999 itibarıyla CFA Frangı, 655,96 CFA Frangı = 1 Euro olacak şekilde Euro’ya sabitlenmiştir.
Birlik içerisindeki ticari ilişkiler hali hazırda beklenen seviyeden çok uzaktır. Birliğin toplam ithalatının sadece %2 kadarı, toplam ihracatının ise %1’i kadarı bölge içerisinde gerçekleştirilmektedir. Birlik içerisinde ticaretin gelişememesinde, ülke ekonomilerinin birbirlerini tamamlayacak yapıdan yoksun olmaları yanında, ülkeler arasındaki entegrasyonun tam sağlanamaması, gümrüklerdeki keyfi uygulamalar, yerel otoritelerin ortak ekonomik oluşuma direnç göstermeleri de mal, hizmet ve kişilerin dolaşımında büyük engeller oluşturmaktadır.
CEMAC birlik dışından gerçekleştirilen ithalata ortak gümrük tarifesi uygulamaktadır. Ortak gümrük tarifesi 4 farklı kategoride uygulanmaktadır. İlaç ve gübre gibi temel ihtiyaç maddelerine %5; makine, traktör, buğday vb. ürünlerin yer aldığı ikinci kategorideki ürünlere %10; malt, işlenmiş kauçuk gibi aramallara %20; gıda maddeleri, kozmetik ürünleri, içkiler, elektrikli ev aletleri gibi tüketim mallarına ise %30 gümrük vergisi uygulanmaktadır.
Afrika Birliği (AU): 2002’de kurulan Afrika Birliği’nin 55 üyesi bulunmaktadır. Avrupa Birliği’ne benzer yapısı ve hedefleri vardır. Birliğe ilişkin önemli kararlar yılda iki defa yapılan genel toplantılarda alınmaktadur. Sekreteryası Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’dadır.
