Genel Ekonomik Durum
GENEL EKONOMİK DURUM
Ekonomik Yapı
Burkina Faso, 2018 yılı verileri itibariyle kişi başına düşen 683 dolar gelir ile dünyadaki en fakir ülkelerden biridir. Ekonomisinde tarım sektörü önemli bir yere sahiptir. Çok az sayıda doğal kaynağa sahip olmakla beraber sanayisi de oldukça zayıftır. GSYİH’sinin % 34’ünü oluşturan tarım sektörü, nüfusunun da % 80’den fazlasının ana geçim kaynağıdır. Ülke ekonomisinde pamuk ve altın üretimi ön plana çıkmaktadır.
Ekonomi Politikaları
Haziran 2010 ile Haziran 2013 dönemini kapsayan IMF ile uzun süreli kredi tahsisi, reel GSYİH’daki büyümeyi artırarak makroekonomik istikrarı güçlendirmeyi ve ayrıca 2015 yılına kadar yoksulluğun azaltılması amaçlanmaktadır. Bu amaçlar artan büyüme ve sürdürülebilir kalkınma stratejisi (SCADD) ile desteklenmektedir.
Uzun süredir ertelenen özelleştirme programında, hükümetin sonunda ilerleme kaydedeceği beklenmektedir. Hükümetin Ulusal Su ve Elektrik Şirketlerini özelleştirme kapsamından çıkarmasına karşın, hükümet bu şirketleri özel sektör katılımıyla yönetme kararı almıştır ve bu kapsamda ismi “national des télécommunications” olan Ulusal Telekom şirketi kısmen özelleştirilmiştir ve bu şirketin %20 hissesinin bölgesel bir halka arz ile satılması planlanmaktadır.
Ayrıca Petrol ithalatı ve dağıtımı faaliyetlerini yapan “Société nationale burkinabè d’hydrocarbures (Sonabhy)” şirketinin azınlık hissesinin özel yatırımcılara şatışı gerçekleştirilmiştir.
Mali açıdan sıkıntılı olan pamuk çırçır şirketine (Société burkinabè des fibres textiles (Sofitex)) yeni yabancı yatırım çekme planları, şirketin yeniden yapılandırması sürecinde askıya alınmıştır. Öte yandan, hükümet 2012 yılının sonu itibariyle yeni bir özelleştirme stratejisi belirlememiştir. Hükümet ayrıca Ouagadougou hava limanının yönetiminin özelleştirilmesini de planlamaktadır. Aynı zamanda, hükümet yakınlarda Brafaso adından bir içecek üreticisi Şirketini, yaşadığı finansal sıkıntılar sonrasında devletleştirmiştir.
IMF, dünya bankasınca hazırlanan kısıtlayıcı iş ortamı endeksinde 183 ülke içinde 150. olan Burkina Faso’nun bu alanda radikal reformlar yapılması yönünde baskı yapmaya devam etmektedir ve özel sektör büyümesinin artırılması ile yolsuzlukla mücadelede için daha fazla çaba sarf edilmesi gerektiğinde ısrarcı davranmaktadır.
Gümrük hizmetinde başlangıçtaki ithalat izinlerini hızlandırmak için tek duraklı pencerelerin kurulması, ticaret mahkemesi sistemine başlanılması ve KOBİ’lerin finansmana erişimi için diğer girişimler temel reformlar olarak belirlenmiştir. IMF ayrıca yüksek riskli borç sıkıntısı içinde bulunan ülkenin, hibelerin ve imtiyazlı kredilerin kullanımı merkezli ihtiyatlı borçlanma yönetimini sürdürmesinin öneminin altını çizmektedir.
Milli gelirde 2018 yılında yaşanan % 6,5 oranındaki artıştan sonra, 2019-2020 arasındaki dönemde milli gelir artışının % 6,1 civarında gerçekleşmesi beklenmektedir. Ekonominin bu performansı göstermesi hizmetler sektörü ile madencilik sektörlerinin durumuna büyük ölçüde bağlıdır. Madencilik sektörü ise ülkede yaşanabilecek güvenlik problemlerinden doğrudan etkilenmektedir.
Burkina Faso’da 2018 yılında 51,6 ton altın üretilmiştir. Bu değer son yıllar açısından bir rekor seviyesinde olup 2017 yılı üretiminden % 11 oranında daha fazladır. Ülkede 13 adet altın ocağı, altın üretiminin önemli bir bölümünü gerçekleştirmekte olup, 348 adet geçerli altın lisansı hali hazırda faaliyettedir. Yükselen altın fiyatları sebebiyle, 2019 ve 2020 yıllarında da altın üretimindeki artışın devam edeceği öngörülmektedir.
Planlanmakta olan üç altın ocağının 2019 yılında faaliyete geçeceği, 2020 yılının üçüncü çeyreğinde ise Avustralya merkezli West African Resources Şirketi tarafından inşa edilmekte olan ocağın faaliyete geçeceği beklenmektedir. West African Resources Şirketi tarafından faaliyete geçirilecek olan altın madeninin ocağın ömrü boyunca toplam 50 tonluk altın üretimi yapacağı hesaplanmaktadır.
Altın madenciliğindeki gelişmelerin yanı sıra tamamlanacak olan projelerin etkisiyle elektrik enerjisi üretiminde gerçekleşecek artışların da 2019 – 2020 döneminde ekonomik büyümeyi destekleyeceği öngörülmektedir.
Para Politikaları
Ülkede para politikası bölgesel merkez bankası BCEAO (West Africa Central Bank) tarafından kontrol edilmektedir. Bankanın ana önceliği CFA Frankının, Euroyla olan bağının korunmasıdır. Frank Bölgesi üyeliği hükümeti borçlanma ve para arzı konusunda sınırlandırmaktadır. Faiz oranları BCEAO’nun para politikasının temel aracıdır. Son yirmi yıldır ülkede sıkı para politikası uygulanmış ve enflasyon baskısı büyük ölçüde azaltılmıştır. Para politikası BCEAO tarafından belirlendiğinden, hükümet mali politikaya odaklanmış durumdadır.
Ekonomik Performans
Burkina Faso ekonomisinin büyümesinde altın alt sekötürü, hizmet sektöründe ise mobil haberleşme ve bankacılık önemli rol oynamaktadır.
2018 yılı için % 6,5 olarak gerçekleşen reel GSYİH’daki büyümenin, 2019 yılında yine yakın bir değerde % 6 oranında gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2020 yılına ait projeksiyonlarda ise büyümede 2019 yılına göre fazla bir artış beklenmemekte olup, milli gelirin % 6,1 oranında artış göstereceği tahmin edilmektedir.
Özellikle altın ve pamuk ihracatındaki artışlar ekonomik büyümeyi önemli ölçüde etkilemektedir. Ancak AB bölgesindeki resesyon nedeniyle önümüzdeki yıllarda Burkina Faso’nun ihracatının ekonomiye katkısı daha sınırlı olacaktır.
2018 yılı için ortalama % 1,9 olan enflasyon oranının 2019 yılında yaklaşık % 2,1 seviyesinde olması beklenmektedir.
Reel GSYİH Artışı Projeksiyonu (%) ve Temel Göstergeler
| 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
| Reel Milli Gelir Artışı (%) | 6,3 | 6,5 | 6 | 6,1 |
| Tüketici Enflasyonu (%) | 0,4 | 1,9 | 2,1 | 2,5 |
| Bütçe Açığının Milli Gelire Oranı (%) | -7,8 | -5,6 | -5,2 | -4,8 |
| Cari Açığın Milli Gelire Oranı (%) | -7,3 | -0,5 | 2,7 | 5,6 |
| Döviz Kuru CFAfr:US$ | 582,0 | 555,7 | 581,8 | 555,9 |
