Firmalar - United Arab Emirates

Genel Bilgiler

A-İdari Yapı:

Bağımsızlık öncesinde Aşiretler Devleti (Trucial States) olarak tanınan BAE, 2 Aralık 1971’de İngiltere’den bağımsızlığını ilan etmiş, aynı gün Abu Dhabi Emiri Sheikh Zayed bin Sultan al-Nahyan (1971-2004) ülkenin ilk Başkanı seçilmiştir. Başkenti Abu Dhabi olan BAE, yedi emirlikten/şehirden meydana gelen bir federasyondur. 
 
Federal Yüksek Konsey (FYK): Yedi Emirden oluşan Yüksek Konsey, BAE’deki en üst düzey siyasi karar organıdır. Konsey, üyeleri arasından Devlet Başkanını, Başbakanı ve Bakanları seçmektedir. Yüksek Konsey’in Başkanı, aynı zamanda BAE Devlet Başkanı’dır. Devlet Başkanı (Yüksek Konsey toplantı halinde olmadığı zamanlar) Konsey’in tüm yetkilerini kullanabilmektedir. Dolayısıyla, Devlet Başkanı yasama ve yürütme yetkisine de sahiptir. Abu Dhabi ve Dubai emirlerinin FYK’da veto yetkisi bulunmaktadır.
 
Devlet Başkanı: BAE’nin kuruluşundan itibaren, Devlet Başkanının Abu Dhabi Emiri, Başbakanın ise Dubai Emiri olması yönünde (yazılı olmayan) bir mutabakat vardır. Dış politika, güvenlik, ordu ve askeri konular ağırlıklı olarak Abu Dhabi Emirliği’nin kontrolündedir. Abu Dhabi Emiri Şeyh Khalifa Al-Nahyan (ülkenin kurucu başkanı Şeyh Zayed Al-Nahyan’ın oğlu) 2004 yılından beri Devlet Başkanıdır. BAE'nin karar alma mekanizmasında, kesin hatlarıyla yasama, yürütme ve yargı olarak kuvvetler ayrımı yoktur. BAE'nin devlet yapısında yasama yetkisi daha çok yürütmededir.
 
Hükümet: Ülkenin ikinci büyük Emirliği olan Dubai’nin Emiri Şeyh Muhammed bin Rashid al-Maktoum ise 2006’dan beri ülkenin Başbakanıdır. 2016 yılı Şubat ayında halihazırdaki 12. Hükümeti kurmuştur. (aynı zamanda Devlet Başkan Yardımcısı ve Savunma Bakanıdır) 29 üyeli mevcut kabinede kadın bakan sayısı 4'ten 8'e yükseltilmiştir (www.uaecabinet.ae). Ekonomi Bakanı Sultan bin Saeed Al Mansouri’dir (http://www.economy.ae/).
 
Federal Ulusal Konsey (meclis): BAE’de siyasi parti yoktur. 40 üyeli Konsey’in yarısı (FYK’nin belirlediği adaylar) halkoylamasıyla ve yarısı doğrudan FYK tarafından atanmaktadır. Konsey’de Bakanlıkların politikaları (yasa tasarıları) tartışılmakta, üyeler görüş ve tavsiyelerini dile getirmektedir. Ulusal Konsey’in yasa tasarılarını onama yada veto yetkisi bulunmamaktadır, kararları tavsiye (advisory) niteliğindedir. Zira, yasa tasarıları, Yüksek Konsey'de onaylanmasını ve Devlet Başkanı tarafından imzalanmasını müteakip yasalaşmaktadır. Konsey’in görev süresi 4 yıl olup, Yüksek Konsey'in onayına istinaden Devlet Başkanı tarafından feshedebilmektedir. Yeni seçim 2019 yılında yapılacaktır.
 
Yargı sistemi: BAE'de “federal” ve “yerel/emirlik” olmak üzere ikili bir adli sistem bulunmaktadır. Bu çerçevede, adli uygulamalarda hem İslam, hem de Batı modellerinin karışımı görülmektedir. Federal yasalar, bu iki tür yasa modelini benimseyen mahkemeler için de geçerlidir. Kişinin bu mahkemelerden hangisine gideceği kendisine kalmıştır. Şeriat mahkemeleri de Yüksek Mahkeme'ye karşı sorumludur. Mahkemelerde jüri sistemi yoktur. (http://www.dubaicourts.gov.ae)
 
Federal düzeyde en yüksek yargı kurumu olan Federal Yüksek Mahkeme, kendine özgü bir Anayasa Mahkemesi olarak da düşünülebilir. Bu mahkeme, aynı zamanda en yüksek temyiz mahkemesidir. Sivil, ticari ve idari konularda gerçek veya tüzel kişiler arasındaki anlaşmazlıklara iptidai mahkemeler; federal mahkemelerin görev alanı dışındaki konulara ise Emirliklerin kendi (yerel) yargı organları bakmaktadır.
 
Anayasada belirtilen temel konular haricinde, Abu Dhabi, Dubai ve RAK Emirlikleri adli sorunlarını federal mahkemeye bağlı olmaksızın kendi yerel mahkemelerinde sonuçlandırabilmektedir. (https://government.ae/en/about-the-uae/the-uae-government/the-federal-judiciary/structure-of-the-judicial-system)
 
B- Nüfus ve Sosyal Yapı:
 

 
BAE nüfusu, yabancı ağırlıklı olarak sürekli artış göstermektedir. Nüfus 2017 yılında 9,4 milyona ulaşmıştır. Başkent Abu Dhabi’nin nüfusu 2,5 milyondur. (dünya bankası).
 
Başkent Abu Dhabi nüfusunun %81’inin yabancı, %19’unun ise BAE vatandaşı olduğu tahmin edilmektedir (Abu Dhabi İstatistik Kurumu).
 
Ancak, BAE’nin toplam nüfusunun çoğunluğunu (%80’i) ülkede ikamet izniyle çalışan yabancılar oluşturmaktadır. Yabancıların %60’ını Uzak Asya (Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Filipinler) kökenli, %18’ini İran ve Ortadoğu ülkeleri (Lübnan, Suriye, Mısır), %5’ini de bazı batılı ülkelerden (İngiliz/Britanya) çalışmaya gelenler oluşturur. Yabancı nüfus oranı sürekli artmaktadır. Küçük coğrafyası ve yerli nüfusu ile BAE, göçmen ülkesi görünümündedir.
 
Bu çerçevede, ülkede çalışanların %90’ı yabancıdır. BAE’de başlıca işgücü kaynağını oluşturan uzak Asya kökenli (Hindistan, Pakistan, Bangladeş, Filipinler) göçmenler, başta inşaat olmak üzere emek yoğun sektörlerde düşük ücretler karşılığında işçi olarak çalışırken; ticaret hayatı dışındaki yerli nüfus kamu kurumlarında memur olarak istihdam edilmekte; Avrupalılar (Britanya/İngiltere) ve Lübnanlılar ise özel şirketlerde (veya kamu şirketlerinde) yönetici veya danışman kadrolarında görev alabilmektedir.
 

    Kaynak: Dünya Bankası (2018 temmuz)
 
Resmi dil Arapça olmakla birlikte; iş ve ticaret hayatında yaygın olarak İngilizce konuşulmakta ve yazışmalar İngilizce yapılmaktadır.
 
Öte yandan; ülkede son yıllarda göçmen işçilerin yerini BAE vatandaşlarının alması fikrine giderek sıcak bakılmaktadır. Çalışan BAE vatandaşlarının %88’i kamu sektöründe istihdam edilmekte, bunların da %56’sı polis teşkilatında yada askeri kuvvetlerde görev yapmaktadır.
 
BAE nüfusunun 2017 yılında yaklaşık %85’ini 15-64 yaş grubu oluşturmaktadır. 0-14 yaş grubunun nüfusa oranı ise %13,8 olmuştur. İşsizliğin ilerleyen yıllarda BAE vatandaşları için önemli bir sorun teşkil etmesi muhtemel gözükmektedir. Lokal Arap nüfusun, istihdam edilmesi yönünde politikalar sözkonusudur. (Dünya Bankası)
 
C-Coğrafya ve İklim:

Yüzölçümü 83.600km2 olup, topraklarının %97’si çöldür. BAE, Arap/Iran Körfezine ve Hint Okyanusuna kıyısı vardır. Yedi emirlik içinde coğrafya olarak en büyük olanı Abu Dhabi’dir. AD, ülke topraklarının yaklaşık %86’sını kaplamaktadır. BAE 200'e yakın adayı ihtiva etmekte olup, Abu Dhabi şehri bu adalardan biri üzerine kurulmuştur. Dubai, ülke topraklarının %5’ini oluşturmaktadır.
 
Ülkede yaz dönemi (nisan-ekim) sıcak ve nemli bir hava görülmektedir. Hava sıcaklığı yaz döneminde 46 dereceye kadar çıkabilmekte ve %100 nem hissedilebilmektedir. Kışları (kasım-mart) ise ülkeye serin iklim hakim olmakta ve sıcaklık 14-23°C arasında değişmektedir. Zaman zaman yaşanan kum fırtınalarının dışında, kış aylarında (aralık-ocak) anlık ve kısa süreli aşırı miktardaki yağış, altyapısı yetersiz olan şehirlerde sele yol açabilmektedir. Su kıtlığı son yıllarda BAE için önemli bir sorun haline gelmiştir. Konutlarda kullanılan su, deniz suyu arıtmasıdır.
 
Yeraltı sularının yetersizliği ve su talebinin karşılanmasındaki güçlükler nedeniyle, kullanılan suların %80’i deniz suyunu arıtma tesislerinden karşılanmaktadır. BAE’de her emirlik kendi elektrik ve su sistemlerini işletmekte olup, elektrik şebekelerinin birleştirilmesi gündemdedir.