Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
Doğrudan Yabancı Yatırımların Görünümü
• Ekonomik serbestlik endeksine göre Zimbabve, dünyada 180 ülke arasında 175. sırada (Hong Kong 1., Türkiye 60.) (The Heritage Foundation-2017)
• Küresel rekabetçilik açısından dünyadaki 137 ülke arasında Zimbabve 124. sırada (İsviçre 1., Türkiye 53.) (World Economic Forum-2017-2018)
• İş yapma kolaylığı açısından Zimbabve, dünyada 190 ülke arasında 159. sırada (Yeni Zelanda 1., Türkiye 60.) (Dünya Bankası-2018)
Ülkeye yabancı yatırımların çekilmesi bakımından yatırım ortamının iyileştirilmesi gerekliliği Zimbabve hükümeti tarafından da kabul edilmekle birlikte, bu anlamda çalışmalar devam etmektedir. Yatırımların önündeki en önemli engellerden biri olarak görülen, 2007 yılında çıkarılan ve 2010 yılında uygulanmaya başlanan Yerlileştirme Yasası (Indigenisation and Economic Empowernment Act), yabancı kökenli firmaların %51’ini yerli Zimbabveliler’e devrini öngörmektedir. 500bin dolardan fazla sermayesi bulunan firmaların tabi olduğu söz konusu yasanın getirdiği kısıtlamaların yumuşatılması amacıyla Yerlileştirme ve Yetkilendirme Bakanlığının yeterlilik belgesini onaylamadaki merkezi rolü kaldırılmış ve yatırımcıların ilgili Bakanlıklar ile müzakere edip yatırım yeterlilik belgesini temin etmesine olanak tanıyan düzenleme getirilmiştir.
Zimbabve Hükümeti tarafından imalat sanayi, madencilik ve alt yapı yatırımlarına öncelik verilmektedir. Tarım, ulaşım, perakende ve toptan ticaret gibi bazı sektörlerde yapılacak yatırımlar sadece yerel firmalara açık bırakılmış olmakla birlikte yabancı yatırımcılar da yerel firmalarla joint venture anlaşması yapmak şartıyla bu işkollarında faaliyet gösterebilmekte ancak yabancı firma, şirketin %35’inden fazlasına sahip olamamaktadır.
Enerji, silahlanma ve demiryolu taşımacılığı gibi Zimbabve hükümeti tarafından stratejik olarak görülen alanlara yapılacak olan yatırımlarda devletin ortaklığı zorunlu tutulmaktadır. Yabancı yatırımcıların teknik ve yönetimsel eleman bakımından maksimum ölçüde Zimbabve işgücünü kullanmaları aksi takdirde yurt dışından getirecekleri elemanların oturma ve çalışma izinleri için sözkonusu yatırım açısından gerekliliklerini kanıtlamaları istenmektedir.
Ülkede halihazırda yatırımlar madencilik sektöründe yoğunlaşmakta olup en fazla yatırım yapan ülkeler Çin, Güney Afrika Cumhuriyeti ve İngiltere’dir.
Zimbabve DYY (Doğrudan Yabancı Yatırım) Girişi
Yıl | Milyon ABD$ |
2000 | 16 |
2001 | 0 |
2002 | 23 |
2003 | 4 |
2004 | 9 |
2005 | 103 |
2006 | 40 |
2007 | 69 |
2008 | 52 |
2009 | 105 |
2010 | 166 |
2011 | 387 |
2012 | 400 |
2013 | 400 |
2014 | 545 |
2015 | 421 |
2016 | 319 |
UNCTAD, World Investment Report 2017
Doğrudan Yabancı Yatırım Girişi Stokları
Yıl | Milyon ABD$ |
2000 | 1.238 |
2010 | 1.814 |
2016 | 4.286 |
UNCTAD, World Investment Report 2017