Dış Ticaret Politikası ve Vergiler
YABANCI YATIRIMLAR
Nijerya, Afrika’nın en kalabalık ülkesi olması, petrol ihracatçısı konumunda bulunması, iş gücü potansiyeli ve doğal kaynaklar yönünden zengin olmasına rağmen, yabancı yatırımları çekmede sorunlarla karşılaşmaktadır. Yabancı yatırımcıların karşılaştıkları sorunlar; istikrarsız makroekonomik politikalar, yetersiz altyapı, bürokrasi, eğitimli iş gücü eksikliği, zaman alan ve ticari anlaşmazlıkları çözmede karşılaşılan idari ve adli güçlüklerdir. Suç oranı yüksek olup, ülkenin belirli bölümlerinde iç güvenlik (terör) sorunu devam etmektedir.
Nijerya’da başarılı olan yatırımcılar bu ülkedeki karmaşık iş hayatını anlayabilen firmalardır. Nijeryalı iş ortağının seçimi de yatırımlar için önemlidir.
Nijerya hükümeti 2003 yılında Milli Ekonomik Güçlendirme ve Geliştirme Stratejisi (NEEDS) adı altında bir programı uygulamaya başlamıştır. Yabancı yatırımlardaki kontrol azaltılmış, rekabeti engelleyen ve tekelleşmeye izin veren yasalar değiştirilmeye veya iptal edilmeye başlanmıştır.
Nijerya hükümeti geçmiş dönemlere göre daha fazla oranda yabancı yatırımı desteklemektedir. 1995 yılında yürürlüğe konulan Yatırım Teşvik Komisyon Kararnamesi (NIPC) ile petrol ve ulusal güvenlik açısından hassas sektörler (askeri teçhizat, cephane vb.) dışındaki sektörlerdeki işletmelerde %100 oranında yabancı mülkiyet hakkı tanınmıştır. Bu kararname, ulusal çıkarlar dışındaki durumlar için millileştirme ve kamulaştırmaya karşı garantiler içermektedir.
Özelleştirme programını uygulamaya koymak için Bureau of Public Enterprises (BPE) kurulmuştur. 1999 yılından beri BPE 100’den fazla kurumun özelleştirilmesini sağlayarak 500 milyon $ civarında gelir elde etmiştir. Özelleştirilen kuruluşlar arasında çimento fabrikaları, bankalar, oteller, oto montaj fabrikaları yer almaktadır.
1995 yılında çıkarılan Döviz İzleme Kararnamesi ile de, yatırımcılara döviz piyasalarında işlem yapma hakkı tanınmıştır. Hükümet, 2002 yılında Hollanda Açık Artırma Sistemine (Wholesale Dutch Auction System) geçmiştir. Bu sistem bankalara döviz piyasalarında daha fazla kontrol imkanı vermiştir. Bununla birlikte Merkez Bankası denetleyici görevini sürdürmektedir.
Kar ve kar payları net %10’luk vergi ödenmesi koşuluyla serbestçe transfer edilebilmektedir. Kar payları transfer edilmeden önce kazanılan gelirin ve ödenen verginin ispatı gerekmektedir. Para transferleri genellikle 2 haftadan kısa sürmektedir. Transferler bankalar aracılığıyla yapılmalıdır. Nijerya yasaları, Nijerya vatandaşları ve yabancılara eşit şekilde uygulanmaktadır.
1990’lardan itibaren artmaya başlayan Doğrudan Yabancı Yatırımların büyük kısmı petrol sektörüne gitmiştir. Petrol fiyatlarındaki düşüşler Nijerya’ya gelen doğrudan yabancı yatırımları da olumsuz etkilemektedir. 2011 yılından itibaren düşme eğilimine giren doğrudan yabancı yatırımlar 2014 yılında 4,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Son yıllarda yabancı sermaye girişi azalmış olmakla beraber Nijerya halen, Angola ve Güney Afrika Cumhuriyeti ile birlikte Sahraaltı Afrika bölgesinin en cazip ülkesidir. Federal Hükümetin yatırım teşvikleri hakkında detaylı bilgi Sanayi ve Yatırım Bakanlığının “http://www.fmiti.gov.ng/index.php/about-nigeria/investment-incentives” adresinde yer almaktadır.
