Pazar ile İlgili Bilgiler
Letonya pazarı çok küçük bir pazar olmasına rağmen ulaşım, bilgi teknolojileri ve finansal hizmetler ve turizm dahil olmak üzere hizmet sektörü, imalat sanayinde ise ağaç ve orman ürünleri, gıda işleme, metal işleme, tekstil gibi hafif sanayi ve inşaat gelişme gösteren sektörlerdir.
Bilgisayar ve telekomünikasyon hizmetleri ve ekipmanı, ormancılık, tarım ve ağaç işleme ekipmanı, ulaşım ve enerji dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde ticaret ve yatırım açısından önemli fırsatlar bulunmaktadır.
Letonya bir çok ürün grubunda net ithalatçı konumundadır. Letonya pazarına girmeyi düşünen firmalarımız açısından mücevherat, kumaş, hazır giyim, ev tekstili, otomotiv yan sanayi, kablo ve teller, elektrik devresi teçhizatı, inşaat malzemeleri, tarım ve gıda ürünleri işleme ekipmanı önemli sektörler olarak öne çıkmaktadır.
Fikri Sınai Mülkiyet Hakları
Letonya 1991 yılında bağımsızlığını kazandıktan sonra mülkiyet hakları ile ilgili yasalarını yeniden oluşturdu. AB ve DTÖ mevzuatına uyumlu hale getirmek amacıyla, Letonya fikri mülkiyetin korunması için bir yasal çerçeve oluşturdu. 1993 yılında, Letonya Parlamentosu telif hakları, marka ve patentleri korumak için bir yasa çıkardı. 2000 yılında ise parlamento telif hakları ile ilgili yeni bir kanun yürürlüğe koymuştur.
Patent konusunda müracaatların ibraz edileceği merci Letonya Patent Ofisidir. Konu ile ilgili bilgilere paten ofisinin web sitesinden http://www.lrpv.lv/index.php?lang=ENulaşılabilir.
Dağıtım Kanalları
Letonyada bir yabancı firmanın yerli bir dağıtımcı, acente veya distribütör ile ilişkiyi düzenleyen herhangi bir yasal uygulama bulunmamaktadır. Uygulamalar tamamıyla karşılıklı yapılan sözleşmeye göre yürütülmektedir. Letonya, ABne katıldıktan sonra, bu konuda da tamamıyla AB uygulamaları geçerlidir.
Pazardaki en yaygın uygulama sadece Letonya için değil de tüm Baltık bölgesini (Letonya, Estonya, Litvanya) kapsayacak şekilde bir acente veya distribütör ile çalışmaktır.
Pazarda franchising uygulamalarının popülaritesi giderek artmaktadır. Ülkeye özgü franchise mevzuatı olmamasına rağmen, isim hakkı anlaşmaları Rekabet ve Ticaret Hukuku Kanunu kapsamında düzenlenmektedir. Letonya franchising sistemi hakkında detaylı bilgi için Baltık Franchising Derneği web sitesi http://www.franchising.lv/new_site/en/jaunumi.shtml ziyaret edilebilir.
Dağıtım kanalları dahilinde toptancı, franchising ve acenta gibi yollarla pazara girişi hedefleyen firmalar, yaptıkları anlaşmaların AB Mevzuatı ve üye ülke ulusal mevzuatı ile uyumlu olduğunu kanıtlamak zorundadır. Buna göre Avrupa konseyi 86/653/EEC sayılı direktifi doğrultusunda serbest çalışan acentelerin temsilcilik şartları ile ilgili hükümlere uyma zorunluluğu bulunmaktadır. Bununla ilgili ayrıntılı bilgiye aşağıda belirtilen linklerden ulaşılabilir.
http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31986L0653:EN:HTML
http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/site/en/oj/2001/c_368/c_36820011222en00130015.pdf
Ambalaj ve Etiketleme
Etiketleme düzenlemeleri AB ile uyumlu hale getirilmiştir. Etiketlemeler ile ilgili düzenlemeler ürünün gereksinimleri ve kullanım amaçlarına göre değişmektedir. Ambalajlardaki etiketler ve talimatlar Letonca olmalıdır. Letonyada ambalajın etiketinde genel olarak, ambalajın üretildiği malzemenin tipi, yeniden kullanım yahut geri dönüşüm durumuna ait bilgiler yer alacaktır. Ambalajlarda, ürünün ismi, üreticinin bilgileri, ithalatçı ve bazı durumlarda ürünün kullanım bilgileri de yer almalıdır. Detay bilgilere aşağıdaki ilgili linklerden ulaşılabilir.
http://europa.eu.int/comm/trade/issues/respectrules/tdi_enlarg/exporters.htm
http://ec.europa.eu/youreurope/business/countries/latvia/index_en.htm
Tanıtım ve Reklam
Doğru acenteyi bulmak ve onu en uygun şekilde desteklemek pazarda başarı elde edebilmek için en önemli faktördür. Firmalar, satışlarını etkin tanıtım ve reklam kampanyaları ile artırabilirler. En uygun kampanya stratejilerinin tespitinde, şüphesiz acenteler önemli rol oynamaktadırlar.
Ticaret özellikle Rigada düzenlenen uluslararası fuarlara katılım, sadece Letonya pazarı için değil, aynı zamanda Baltık ülkelerine yönelik göreceli olarak daha az maliyetli bir tanıtım yöntemidir.
Letonya ticari fuarlar hakkında bilgi bulmak için yerel fuar organizatörlerinin web siteleri http://www.latexpo.lv/en/ ve http://www.bt1.lv/ takip edilebilir.
Letonyanın çok küçük bir pazar olmasına bağlı olarak, her sektörde karar alıcıların sınırlı sayıda olması nedeniyle, bu kişileri hedefleyen seminerler, basın duyuruları ve medya kampanyaları etkin bir diğer yöntemdir.
İhracat ve ithalatçı firmalar başta olmak üzere Letonyadaki ticari işletmelerin bilgilerine Letonya Ticaret Odası (http://www.chamber.lv) ve İşverenler Konfederasyonunun (http://www.lddk.lv) resmi sitelerinden ulaşılabilir.
Letonyada güncel haberlere ve/veya haber özetlerine İngilizce dilinde ulaşılabilecek tek gazete Baltic Times( http://www.baltictimes.com/)dır.
Tüketici Tercihleri
Leton tüketiciler ve firmalar son derece fiyat duyarlıdır. Ancak, son zamanlarda refah seviyesindeki artışa paralel olarak marka tercihleri de ön plana çıkmaya başlamıştır.
Her ne kadar kredi kartı kullanımı yaygınlaşmaya başlasa da, Letonya hala nakit paranın geçerli olduğu bir pazardır.
Serbest piyasa ekonomisine geçişten bu yana çok yol almış olmakla birlikte, satış sonrası destek ve müşteri hizmetleri hala Avrupa standartlarına ulaşamamıştır. Müşteri memnuniyeti sistemi uygulaması hala eksikliği olan geliştirilmeye açık bir konudur.
Ulaşım
THY, 21 Nisan 2006 tarihinde İstanbul - Riga arasında tarifeli seferlere başlamıştır.
Ülke içi ulaşımda tren, tramvay ve otobüs yaygın olarak kullanılmaktadır.
Hertz, Avis, Sixt ve Budget gibi uluslararası araç kiralama şirketleri ülkede hizmet vermektedir.
Kamu İhaleleri
Letonya kamu ihaleleri 2006 yılında yürürlüğe giren Kamu İhale Kanununa göre yürütülmektedir. Resmi ihale ve kanunlar hakkında tüm bilgiler Letonya resmi gazetetesinde "Latvijas Vestnesis." yayımlanmaktadır.
Tüm AB Ülkelerinin İhalelerin Yayınlandığı Web Siteleri:
