Genel Ekonomik Durum
Temel Ekonomik Göstergeler
| 2017a | 2018a | 2019b | 2020b | 2021b | 2022b | 2023b | 2024b | |
| GSYİH (Cari Fiyatlar -milyar $) |
221,28 | 240,9 | 236,41 | 243,23 | 253 | 262,86 | 272,89 | 283,77 |
| GSYİH Büyüme (Sabit Fiyatlar -%) |
3,51 | 2,44 | 1,91 | 1,6 | 1,5 | 1,5 | 1,5 | 1,5 |
| Kişi Başına Düşen GSYİH (Cari Fiyatlar - $) | 21 483 | 23 437 | 23 031 | 23 731 | 24 728 | 25 745 | 26 788 | 27 920 |
| Tüketici Fiyat Enflasyonu (ort, %) | 1,56 | 1,17 | 0,9 | 1,24 | 1,33 | 1,4 | 1,5 | 1,7 |
| Nüfus (milyon) | 10,3 | 10,28 | 10,27 | 10,25 | 10,23 | 10,21 | 10,19 | 10,16 |
| Cari İşlemler Dengesi (milyar $) | 0,99 | -1,45 | -1,4 | -1,73 | -1,84 | -2,88 | -3,59 | -4,39 |
Kaynak: IMF, Ekim 2019, a Gerçekleşen, b Tahmin
Ekonomik Yapı
Portekiz 1986 yılında Avrupa Topluluğu’na katılmasıyla giderek artan bir şekilde hizmet sektörü odaklı hale gelmiştir. 1960 yılında tarım, ormancılık ve balıkçılık GSYİH’nin %24’ünü oluştururken, 2017 yılında sadece %2,4’ünü oluşturmuştur. Sektör toplam işgücünün %7,5’ini istihdam etmektedir. Sanayi, inşaat, enerji ve su sektörleri GSYİH’nin %21,9’unu oluşturmakta ve işgücünün %24,5’ini barındırmaktadır. Hizmet sektörü ise GSYİH’nin %75,8’ini ve işgücünün %68,1’ini oluşturmaktadır. Portekiz’in coğrafi konumu da hizmet sektörünün büyümesini sağlamaktadır. Turizm endüstrisi hizmet sektörüne katkı sağlamaktadır.
Hizmet sektörüne yoğunlaşmanın dışında, modernizasyon sürecine giren üretimde kayda değer değişiklikler yaşanmıştır. Geleneksel üretim sektörleri büyük oranda yerini daha fazla teknoloji içeren ve ülke ekonomisinin büyümesine katkıda bulunan otomotiv ve oto yan sanayi, elektronik, enerji, ilaç ve yeni teknoloji gibi yeni sektörlere bırakmıştır.
Portekiz’in coğrafik konumu da hizmet sektörünün büyümesine katkıda bulunmaktadır. Ilıman Akdeniz iklimi ve geniş sahilleri turizm sektörünün gelişmesini sağlamaktadır.
Ekonomi Politikaları
1990'lı yıllarda ekonomik politikaları daha çok AB'nin Ekonomik ve Parasal Birliği (EMU) için yakınsaklık kriterlerine göre belirlenmiştir. Takip edilen kriterler sonucunda Ocak 1999’da Portekiz de avronun kurucu ülkeleri arasında yer almıştır. Ancak, düşük faiz oranları tüketici ve iş güveninde bir dalgalanmaya ve kredi, yatırım, tüketim ve devlet vergi gelirlerinde bir patlamaya yol açmıştır. Bu durum hayali bir servet etkisi doğurmuştur. Hükümet, kamu harcamalarını ve yatırımlarını artırmaya devam ederken en çok ihtiyaç duyulan yapısal reformları erteleme yoluna gitmiştir.
Hükümetin ekonomik politikası AB/IMF kurtarma programındaki koşullara göre şekillenmiş durumdadır. Hükümet sözkonusu programa uyum sağlamak üzere her ne kadar bazı alanlarda çok zor olsa da agresif önlemler almaya niyetlidir. Ciddi mali konsolidasyon süreci dışında, işgücü piyasasının daha esnek hale gelmesi, kapalı ürün pazarları ve korunan mesleklerin açılması ve kamu sektöründe daha geniş özelleştirmeler zorunlu yapısal ekonomik reformlardır. Sağlık sisteminin gereksiz yere kullanılmasının azaltılması ve devlet desteğinin azaltılması için hastalardan alınan katkı paylarının artırılması, ilaç şirketleriyle olan anlaşmaların tekrar müzakere edilmesi ve sağlık hizmetlerinin daha uzmanlaşmış merkezlere taşınması sözkonusudur. Eğitim alanında da tıpkı sağlık alanında olduğu gibi maliyet düşürücü önlemlere yönelme ve okulları birleştirerek verimliliği artırma yoluna gidilmektedir. Yargı reformlarıyla sistemdeki verimliliği artırma yoluyla birikmiş işlerin temizlenmesi hedeflenmektedir. Enerji, ulaştırma ve haberleşme alanlarında da bir dizi özelleştirmeler sürdürülmektedir.
Üç yıllık programın sonucunda, ülke ekonomisi birdizi makroekonomik dengesizliklerin düzeltilmesi ve birçok alanda yapısal değişikliği içeren önlemlerin uygulanmasıyla önemli gelişme sağlamıştır. Portekiz Merkez Bankası’na göre, ekonomide küresel hedeflere ulaşılmıştır. Örneğin; net finansman kapasitesinde (2010-2014 döneminde yaklaşık %8) dışarıya göre IMF ile uyumlu bir şekilde önemli yapısal düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Aynı zamanda devam eden bütçe konsolidasyonu, kaynakların ticari sektörlere transferi gibi birçok unsur sürdürülebilir büyümeye katkı sağlamaktadır.
Ekonomide Geleceğe Yönelik Beklentiler
Portekiz kamu açığını düşürmeyi hedeflemektedir. Söz konusu önlem, hane halkı borçluluğu, yüksek işsizlik, düşük rekabet gücü ve küresel ekonomik krizle birlikte daha zorlu hale gelmektedir. Finansal piyasalardan gelen yoğun baskıyla hükümet bütçe açığını azaltma çabalarını hızlandırmış olup, vergi oranlarını artırma ve harcamaları kısma yoluna gitmiştir. Ülkede borçlanma maliyetleri riski hızla yükselmektedir ve ödenmeyecek seviyelere gelmesi beklenmektedir. Portekiz, avro bölgesinde en çok sorun yaşayan ülkeler arasında varlığını sürdürmektedir.
Portekiz 2018 yılı cari fiyatlara göre, 240,9 milyar $ olacağı tahmin edilen GSYH’nın 2019 yılında 236,4 ve 2024 yılında 283,7 milyar $ olması beklenmektetedir. 2018 yılı itibariyle 191 ülke arasında dünyanın 45. büyük ekonomisi olmuştur.
2017 yılında %3,5 oranında büyüyen Portekiz ekonomisi, 2018 yılında %2,4 oranında, 2019 yılında %1,9 oranında büyümesi beklenmektedir. Reel büyüme özel tüketimin ve yatırımların beklenenden fazla büyümesi ile açıklanmaktadır. Düşük petrol fiyatları ve işsizliğin biraz düşüşü bastırılmış olan harcamaları teşvik etmeye devam edeceği öngörülmektedir.
