Genel Ekonomik Durum
Genel Ekonomik Durum
Temel Sosyal Göstergeler
|
Resmi Adı |
Litvanya Cumhuriyeti |
|
Nüfus |
3,2 milyon (2012) |
|
Dil |
Litvanyaca |
|
Din |
%79 Katolik, %4.1 Ortodoks, %1.9 Protestan, Diğer %5.5 |
|
Yüz ölçümü |
65.300 km2 |
|
Başkent (nüfus) |
Vilnius (554 bin) |
|
Başlıca Kentler (nüfus) |
Kaunas (337 bin), Klaipeda (178 bin), Siauliai (121 bin) |
|
Yönetim Şekli |
Parlamenter Demokrasi |
|
Cumhurbaşkanı |
Dalia Grybauskaite |
|
Başbakan |
Saulius Skvernelis |
|
Para Birimi |
Euro |
Kaynak: The Economist Intelligence Unit Lithuania Country Report
Temel Ekonomik Göstergeler
|
|
2013a |
2014a |
2015a |
2016a |
2017a |
2018b |
|
Nominal GDP (milyar dolar) |
47 |
49 |
42 |
43 |
47 |
55 |
|
Reel Büyüme Oranı (%) |
3.5 |
3.5 |
2.0 |
2.3 |
3.9 |
3.7 |
|
Özel Tüketim Harcamaları (% reel değişiklik) |
4.3 |
4.0 |
4.0 |
4.9 |
3.8 |
4.2 |
|
Kişi Başına GSYİH (dolar, PPP) |
26.311 |
27.895 |
28.519 |
29.458 |
31.341 |
33.386 |
|
İşsizlik Oranı (%, ort.) |
11.8 |
10.7 |
9.1 |
7.9 |
7.1 |
6.9 |
|
Enflasyon Oranı (%, ort. ) |
1.2 |
0.2 |
-0.7 |
0.7 |
3.7 |
2.9 |
|
Kredi Faiz Oranı (%, ort.) |
3.8 |
3.5 |
3.0 |
2.8 |
2.8 |
2.9 |
|
İhracat (fob, milyar dolar) |
32 |
31 |
25 |
24 |
29 |
35 |
|
İthalat (fob, milyar dolar) |
-33 |
-33 |
-27 |
-26 |
-32 |
-38 |
|
Cari işlem dengesi (%GSYİH) |
0.8 |
3.1 |
-2.8 |
-1.1 |
0.9 |
-0.1 |
|
Bütçe Açığı (% GSYİH) |
-2.6 |
-0.6 |
-0.2 |
0.3 |
0.5 |
0.6 |
|
Kamu Borçları (% GSYİH) |
39 |
41 |
43 |
40 |
37 |
33 |
Kaynak: The Economist Intelligence Unit a: Gerçek b: Öngörü
.
Ekonomik Yapı
AB üyesi olan Litvanya Ocak 2015’de Euro’ya geçmiştir. Bunun sistemsel riskleri azaltacağı ve blokla olan ticari ilişkilerin güçlendirilmesine yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bununla beraber, para politikası Avrupa Merkez Bankası’nın elinde olacağı için makro ekonomik dengesizliklerle başa çıkabilmek ve enflasyonu kontrol edebilmek için sıkı maliye politikasının talep edileceği beklenmektedir. Mali konsolidasyona ve kamu borcunun azaltılmasına ağırlık verileceği tahmin edilmektedir.
Ülkenin güçlü yönleri arasında düşük politik risk, AB ve NATO üyeliği, Euro bölgesi üyeliği, kamu maliyesinin kendine yeter olması, uluslararası sermaye piyasalarına açılabilme, etkin iş iklimi faktörleri sıralanmaktadır. Euler Hermes Economic Research Country Report)
Ülkenin zayıf yönleri arasında ise yüksek dış borç yükü ile tek büyük rafineri kompleksi Orlen Lietuva tarafından yönlendirilen sanayinin mevcudiyeti, bankacılık sektörünün kırılganlığı ve dış ticaretinin Rusya’ya yüksek seviyede bağımlı olması sıralanmaktadır. (Euler Hermes Economic Research Country Report)
Orta ve uzun vadede uluslararası rekabet gücünü artırma amacı çerçevesinde yurtdışında çalışan Litvanyalı vasıflı işçilerin ülkeye dönüşlerini teşvik etme, araştırma-geliştirmeye ve yüksek teknoloji yoğun sektörlere yönelik yatırımların artırılması konularındaki önceliklere ağırlık verilmesi planlanmaktadır.
Tarım sektörü GSYİH’nın çok küçük bir bölümünü oluşturmakta olup, ülkedeki işgücünün %9’unu istihdam etmektedir. (EUROMONITOR)
Et, sütçülük ve balık ürünleri önemli ihraç ürünleridir. (EUROMONITOR)
AB fonlarının tarım sektörünü yeniden yapılandırma çalışmalarında kullanılacağı beklenmektedir. (EUROMONITOR)
İmalat sektörünün GSYİH içindeki payı 2016 yılında %18.4 oranında gerçekleşmiştir. İşgücünün %15.4’ünü istihdam etmektedir. (EUROMONITOR)
Ekonomik Performans
Litvanya’nın 2017 yılı GSYİH’si 47.2 milyar dolar olup, ekonomik büyüklük bakımından dünyada 86. sıradadır. (IMF World Economic Outlook Database April 2018)
2017 yılı kişi başına düşen geliri (16.730 dolar) ile Litvanya 193 ülke arasında 48. Sıradadır. (IMF) 2016 yılında ekonomi %2.3 oranında büyürken 2017 yılında %3.8 oranında büyümüştür.. 2018 yılında ise ekonominin %3.1 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir. (IMF)
Ekonomik büyümeye özel tüketim harcamalarının öncülük ettiği düşünülmektedir. Özel tüketim harcamaları 2017 yılında %3.8 oranında büyümüştür. (E.I.U) Ayrıca AB fonlarının girişinin hızlanmasıyla beraber inşaat faaliyetlerinin canlanmasının yatırım harcamalarını ivmelendirerek büyümeye pozitif katkıda bulunduğu öngörülmektedir.
Ekonomi Politikaları
Göç ve işsizlik önemli politika sorunları olarak göze çarpmaktadır. İşsizlik büyük ölçüde yapısal olup, uzun vadede nüfusun azalış eğilimi kamu maliyesine baskı yapıp, büyümeyi olumsuz etkileyecektir. 2016 yılında işsizlik oranı %7.9 olup, 8 yıldan sonra ilk kez düşüş kaydetmiştir. 2017 yılında ise işsizlik oranı %7.1’e düşmüştür. 2018 yılında %6.9’a düşeceği tahmin edilmektedir. Yüksek seviyelerdeki göç ve nominal ücret büyümesi işgücü piyasasını sıkılaştırmaktadır.
Bütçe açığının GSYİH’ya oranı 2009 yılında %9.1 iken 2015 yılında %0.2'ye düşmüştür. 2016 yılında ise bütçe fazla vermiştir. Bütçe fazlasının GSYİH’ye oranı %0.3 olmuştur. 2017 yılında fazlanın oranının %0.5 olduğu tahmin edilmektedir.
2018 yılında bütçe fazlasının milli gelire oranının %0.6 olacağı tahmin edilmektedir. 2018-21 döneminde ise mali disiplinin sıkılaştırılmaya devam edileceği öngörülmektedir.
Kamu borcunun gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı 2017 yılında %36.5 oranında gerçekleşmiştir. Aynı oranın 2018 yılında %33.4 olacağı tahmin edilmektedir. Litvanya’nın mali yükümlülüklerini karşılamada sıkıntı çekmeyeceği düşünülmektedir.
Politika hedefleri arasında Litvanya’nın savunma kapasitesini geliştirme ve Rus doğal gazına bağımlılığı azaltma başta gelmektedir. Bağımlılığı azaltmak için Klaipeda yeni LNG terminalinin kullanımını artırmak ve Baltık ülkeleriyle yeni enerji hatları üzerine işbirliği yapmak planlanmaktadır.
