Genel Ekonomik Durum
Temel Sosyal Göstergeler
Resmi Adı |
Bulgaristan Cumhuriyeti (Republic Of Bulgaria) |
Nüfus |
7,6 milyon (2011) |
Dil |
Bulgarca |
Din |
%76 Ortodoks, %10 Müslüman, Diğer Hristiyan %2 |
Yüz ölçümü |
111.002 km2 |
Başkent (nüfus) |
Sofya (1,292 milyon) |
Başlıca Kentler (nüfus) |
Filibe (716 bin), Varna (462 bin), Burgas (424 bin), Stara Zagora (371 bin), Blagoevgrad (341 bin), Pleven (312 bin), Pazarcık (311 bin) |
Yönetim Şekli |
Parlamenter Demokrasi |
Cumhurbaşkanı |
Rosan Plevneliev |
Başbakan |
Boiko Borisov |
Para Birimi |
Leva (Lv) |
Kaynak: The Economist Intelligence Unit
Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar
ACCT (Association of Community College Trustees), AG (Avustralya Grubu), BIS (Uluslararası İmar Bankası), BSEC (Karadeniz Ekonomik İş Birliği), CE (Avrupa Konseyi), CEI (Orta Avrupa Girişimi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi), EAPC (Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), EIB (Avrupa Yatırım Bankası), EU (Avrupa Birliği), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICCT (The International Council on Clean Transportation), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), IMSO (International Mobile Satellite Organizaton), Interpol, IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), IPU (Parlementolar Arası Birlik), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITSO (International Telecommunication Satellite Organization) , ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), ITUC (Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu), MIGA (Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı), NATO (Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü), NSG (Nuclear Suppliers Group), OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı) (gözlemci), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), SECI (Güney Doğu Avrupa İşbirliği Teşebbüsü), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Birleşmiş Milletler Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNMIL (Birleşmiş Milletler Liberya Geçici Yönetimi), UNMIS (Birleşmiş Milletler Sudan Geçici Yönetimi), UNWTO (Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WCO (Dünya Gümrük Örgütü), WEU (Batı Avrupa Konseyi) (ortak üye), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlılk Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC (Zangger Komitesi).
Temel Ekonomik Göstergeler
|
2013a |
2014a |
2015a |
2016a |
2017a |
2018b |
GSYİH (milyar dolar, cari fiyatlarla) |
56 |
57 |
50 |
53 |
57 |
65 |
Reel Büyüme Oranı (%) |
0.9 |
1.3 |
3.6 |
3.9 |
3.6 |
3.8 |
Kişi Başına GSYİH ($, PPP) |
16.687 |
17.563 |
18.116 |
19.231 |
20.409 |
21.823 |
Özel Tüketim Harcamaları (% reel değişiklik) |
-2.5 |
2.7 |
4.5 |
3.5 |
4.8 |
3.8 |
Kamu Harcamaları (% reel değişiklik) |
0.6 |
0.1 |
1.4 |
2.2 |
3.2 |
3.5 |
Gayrisafi Sabit Yatırımlar (% reel değişiklik) |
0.3 |
3.4 |
2.7 |
-6.6 |
3.8 |
7.0 |
İşsizlik Oranı (%, ort.) |
13 |
11.5 |
9.2 |
7.7 |
6.2 |
5.4 |
Enflasyon Oranı (%, yıl sonu) |
-1.6 |
-0.9 |
-0.3 |
0.1 |
2.8 |
2.9 |
Leva:€ (yıl sonu) |
1.96 |
1.96 |
1.96 |
1.96 |
1.96 |
1.96 |
İhracat (fob, milyar dolar) |
28 |
28 |
24 |
26 |
29 |
33 |
İthalat (fob, milyar dolar) |
-32 |
-32 |
-27 |
-27 |
-31 |
-36 |
CA/GSYİH (%) |
1.2 |
0.08 |
-0.03 |
2.2 |
4.4 |
2.9 |
Bütçe Açığı (% GSYİH) |
-1.8 |
-3.6 |
-2.8 |
1.6 |
0.9 |
-0.7 |
Kamu Borçları (% GSYİH) |
17.0 |
27 |
26 |
29 |
25 |
23 |
Kaynak: The Economist Intelligence Unit
a: Gerçek b: Tahmin, c: Öngörü
Ekonomik Yapı
Ekonomik Yapı
IMF ile imzalanan anlaşma çerçevesinde 1997 yılı Temmuz ayında Para Kurulu kurulmuştur. Para Kurulunun kurulması ve Levanın Alman Markına endekslenmesi ile birlikte ülkede makro ekonomik istikrar sağlanmış olup, 1998 yılından sonra büyüme yeniden başlamıştır. 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren ise Leva, 1,95583Lv:1€ kurundan Avro’ya endekslenmiştir.
Cari fiyatlarla GSYİH sınıflandırılmasında 193 dünya ülkesi arasında 78. Sırada yer alan olan Bulgaristan’ın 2017 yılı GSYİH’si 56.9 milyar dolar olup, 2018 yılında 64.7 milyar dolar olması beklenmektedir. (IMF World Economic Outlook Database April 2018)
2017 yılı kişi başına düşen geliri (8.064 dolar) ile Bulgaristan 193 ülke arasında 77. Sıradadır. 2018 yılında 9.226, 2019 yılında 9.810 dolar olacağı öngörülmektedir. (IMF World Economic Outlook Database April 2018)
Kişi başına gelir açısından bakıldığında Bulgaristan AB’nin en fakir ülkesi olup, AB ortalamasının üçte ikisine ulaşabilmesi için 20 yıldan fazla sürenin geçmesi gerektiği tahmin edilmektedir. (EUROMONITOR)
Bulgar hükümetlerinin sıkı para ve maliye politikaları ile AB üyeliği süreci sayesinde Bulgaristan ekonomisi krizin başlamasıyla sona eren 9-10 yıllık dönem içinde istikrarlı bir büyüme yakalamış, krize kadar 5 yıl boyunca %5-6 oranı ile büyümüştür. (E.I.U)
Uluslararası mali krizin 2008 yılının son çeyreği ile 2009 yılının tamamında ekonomi üzerinde ciddi etkileri olmuş, iç ve dış ticaret hacmi azalmış, iç ve dış yatırımlar, konut fiyatları düşmüş, üretim, tüketim, inşaat sektörü daralmıştır. (E.I.U)
2009 yılında Bulgaristan ekonomisi %5.5 oranında daralmıştır. (E.I.U)
2009 yılından beri Bulgaristan ekonomisinin durgunluktan kurtulma süreci yavaş sürmektedir.
IMF verilerine göre Bulgaristan 2016 yılında %3.9 oranında büyümüştür. 2017 yılında %3.5 oranında büyüyen ekonominin 2018 yılında %3.8 oranında büyüyeceği öngörülmektedir.
2016 yılında bütçe 2008’den beri ilk defa fazla vermiş olup, gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı %1.6 oranında gerçekleşmiştir.
2017 yılında bütçe fazlasının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı %0.9 oranında gerçekleşmiştir. 2018 yılında ise bütçe açığının oranının %0.7 olacağı tahmin edilmektedir.
Tarımın gayrisafi yurtiçi hasıla içindeki payı %4.7, sanayinin 28.3, hizmetlerin %67.
Bulgaristan’ın gerek toprak gerekse de iklim yapısı tarıma elverişlidir.
Kriz döneminde tarım en az etkilenen sektörlerden biri olmasına rağmen kredi maliyetlerinin artması, iklim şartlarının öngörülememesi, sulama sistemlerinin eskimeye devam etmesi sözkonusu sektörü riskli hale getirmektedir. (Müşavirlik Raporu)
Tarım emek yoğun bir sektör olduğu için nüfun yaşlanıp, gençlerin göç etmesi sonucu tarım alanlarını ekip, işleyecek işgücü kıtlığı yaşanmakta bu da tarım hasılasının yetersiz kalmasına yol açmaktadır. (Ülke Masası)
Tarım ürünlerinde ithalata ağırlık verilmektedir. (Ülke Masası)
Bulgaristan sanayisi genellikle doğal kaynaklara ve ucuz emek gücüne dayanmaktadır. (Müşavirlik Raporu)
Makina parkı çok eski olup, komünizmden kalan tesisler yaşlı ve AB standartlarına uymamaktadır. Makinaların yenilenmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Ekonomik Performans
2017 yılında %3.5 oranında büyüyen ekonominin 2018 yılında %3.8 oranında büyüyeceği öngörülmektedir.
Ekonomi Politikaları
Büyümeyi ivmelendirici pragmatik politikalara, mali konsolidasyona ve yatırım ortamını iyileştirmeye yönelik politikalara ağırlık vereceği beklenmektedir. 2015'in ikinci yarısından itibaren, hükümet emeklilik, sağlık ve eğitim sistemlerini reforme etmeye yönelik yasaların çıkarılması doğrultusunda çalışmıştır. Ayrıca, özelleştirmelere de önem verileceği vurgulanmıştır.