Dış Ticaret
Irak petrol ihracatçısı bir ülkedir. Petrol, Irak’ın ihracatında %98 gibi çok büyük bir paya sahiptir. Petrol fiyatlarının 2011-2014 döneminde 100 doların üzerinde seyretmesi, Irak’ın bu dönemde yıllık ortalama 43 milyar dolar dış ticaret fazlası vermesini sağlamıştır. Ortalama petrol fiyatlarının 2014’ün ikinci yarısından itibaren kademeli olarak 50 dolar civarına inmesi Irak’ın ihracatının hızla azalarak 55 milyar doların altına gerilemesine yol açmıştır. Irak’ın verdiği dış ticaret fazlası da büyük ölçüde düşmüştür. Irak ihracattaki kaybını telafi etmek amacıyla günlük petrol üretimini yaklaşık 1 milyon varil artırarak 4,4 milyon tona çıkarmıştır.
Irak’ın ithalatı petrol fiyatları ile doğru orantılıdır. Petrol fiyatlarının arttığı dönemlerde Irak’ın hem ihracatı hem de ithalatı artış göstermektedir. Petrol fiyatlarının düştüğü dönemlerde ise bunun tam tersi olmaktadır. 100 doların üzerinde seyreden petrol fiyatlarının Eylül 2014’ten itibaren hızla düşmesi Irak’ın ihracatının 90 milyar dolardan 50 milyar doların altına, ithalatın ise 58 milyar dolardan 40 milyar dolara gerilemesine yol açmıştır.
Son yıllarda hem petrol fiyatlarının yükselmesi hem de Irak’ın üretim miktarını artırmasıyla Irak’ın ihracat gelirleri hızla artmış, bağlı olarak da ithalatı yükselmeye başlamıştır.
Irak siyasi istikrarsızlık, altyapı ve güvenlik sorunları nedeniyle sanayi alanında henüz önemli bir gelişme gösterememiştir. Bu nedenle her türlü ihtiyaç maddesinde ithalata bağımlı durumdadır.
Mücevherat, petrol yağları, otomobil, sigara, petrol gazları, ilaç, pirinç, otomatik bilgi işlem makineleri, izole edilmiş teller ve kablolar, bisküvi, mobilya, klima cihazları, tavuk eti, buğday unu, kamyon, buğday, inşaat demiri, oto yan sanayi ürünleri, yumurta, klima cihazları, otomobil, tavuk eti, ayçiçeği yağı, yeni dış lastikler, musluk ve vanalar, seramik karolar, kan ürünleri, peynir, plastik sofra ve mutfak aletleri, şeker, telefon cihazları ve plastik ambalaj malzemeleri Irak’ın en çok ithal ettiği ürünlerdir.
Irak en çok Hindistan, Çin, ABD, G. Kore, Yunanistan, İtalya, Singapur, Hollanda, İspanya ve Tayvan’a ihracat yapmaktadır.
BAE, İran, Türkiye, Çin, Güney Kore, Hindistan, ABD, Almanya, Rusya, Ürdün ve Hollanda Irak’ın en çok ithalat yaptığı ülkelerdir.
Irak’ın Dış Ticareti* (milyon dolar)
| YILLAR | İHRACAT | İTHALAT | HACİM | DENGE |
| 2010 | 48.895 | 29.395 | 78.290 | 19.500 |
| 2011 | 76.920 | 34.162 | 111.082 | 42.758 |
| 2012 | 95.276 | 50.966 | 146.242 | 44.310 |
| 2013 | 90.361 | 56.340 | 146.701 | 34.020 |
| 2014 | 87.072 | 58.638 | 145.710 | 28.434 |
| 2015 | 54.602 | 40.054 | 94.537 | 14.838 |
| 2016 | 49.443 | 40.647 | 90.090 | 8.796 |
| 2017 | 69.018 | 50.415 | 119.433 | 18.603 |
| 2018 | 97.232 | 53.411 | 150.643 | 43.821 |
* Veriler ülkenin kendi verileri olmayıp ticaret ortaklarının verilerinden derlenmiştir.
Kaynak: TradeMap-ITC verileri
Irak'ın İhracatında Başlıca Ürünler (1.000 dolar)
| GTİP | ÜRÜNLER | 2016 | 2017 | 2018 | Pay (%) 2018 | 2017 - 2018 Değişim (%) |
| TOPLAM İHRACAT | 49.442.912 | 69.018.064 | 97.231.616 | 100 | 40,9 | |
| 2709 | Ham petrol (petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar) | 46.314.271 | 65.027.735 | 91.783.845 | 94,4 | 41,1 |
| 2710 | Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar | 353.870 | 1.537.416 | 3.512.834 | 3,6 | 128,5 |
| 7108 | Altın (platin kaplamalı altın dahil) (işlenmemiş veya yarı işlenmiş ya da pudra halinde) | 2.420.919 | 1.929.672 | 1.382.774 | 1,4 | -28,3 |
| 0804 | Hurma, incir, ananas, avokado ve guava armudu, mango ve mangost (taze/kurutulmuş) | 116.544 | 146.608 | 107.882 | 0,1 | -26,4 |
| 2713 | Petrol koku, petrol bitümeni ve petrol yağlarının veya bitümenli minerallerden elde edilen yağların diğer kalıntıları | 17.785 | 54.216 | 70.430 | 0,1 | 29,9 |
| 2711 | Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar | 5.325 | 69.369 | 52.028 | 0,1 | -25 |
| 2517 | Çakıl taşı, kırılmış/ezilmiş taş, çakmak ve yassı iri çakıl taşı, cüruf, moloz vs. | 15 | 0 | 46.736 | 0 | 0 |
| 7601 | İşlenmemiş aluminyum | 41.561 | 54.813 | 44.378 | 0 | -19 |
| 2715 | Esasını tabii asfalt, tabii bitümen, petrol bitümeni, mineral katran veya mineral katran zifti teşkil eden karışımlar | 1.731 | 1.233 | 36.458 | 0 | 2856,9 |
| 4707 | Kağıt ve karton döküntü ve kırpıntıları | 19.658 | 33.350 | 26.845 | 0 | -19,5 |
| 7408 | Bakır teller | 0 | 0 | 23.728 | 0 | 0 |
| 8439 | Kağıt hamuru imaline veya kağıt veya karton imaline veya finisajına mahsus makina ve cihazlar | 0 | 0 | 12.390 | 0 | 0 |
| 3915 | Plastikten döküntü, kalıntı ve hurdalar | 15.536 | 11.650 | 11.266 | 0 | -3,3 |
| 4101 | Sığır (bufalo dahil) ve at cinsi hayvanların ham post ve derileri | 9.939 | 13.667 | 10.681 | 0 | -21,8 |
| 2901 | Asiklik hidrokarbonlar | 0 | 0 | 9.316 | 0 | 0 |
| 7602 | Aluminyum döküntü ve hurdaları | 2.448 | 6.567 | 9.279 | 0 | 41,3 |
| 8517 | Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar | 2.806 | 4.632 | 5.957 | 0 | 28,6 |
| 7612 | Aluminyumdan depo, fıçı, varil, vb. kaplar; hacmi<=300 lt (sıkıştırılmış veya sıvılaştırılmış gaz için olanlar hariç) | 360 | 494 | 5.028 | 0 | 917,8 |
| 4105 | Koyun ve kuzuların dabaklanmış veya crust (ara kurutmalı) derileri | 8.781 | 10.974 | 4.851 | 0 | -55,8 |
| 7801 | İşlenmemiş kurşun | 46 | 1.914 | 3.918 | 0 | 104,7 |
* Veriler ülkenin kendi verileri olmayıp ticaret ortaklarının verilerinden derlenmiştir.
Kaynak: TradeMap-ITC verileri
Irak’ın İthalatında Başlıca Ürünler* (1.000 dolar)
| GTİP | ÜRÜNLER | 2016 | 2017 | 2018 | Pay (%) 2018 | 2017 - 2018 Değişim (%) |
| TOPLAM İTHALAT | 40.646.509 | 50.414.921 | 53.411.408 | 100 | 5,9 | |
| 7113 | Mücevherci eşyası ve aksamı (kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden) | 3.175.168 | 3.450.355 | 2.278.054 | 4,3 | -34 |
| 2710 | Petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar | 999.356 | 1.458.350 | 1.898.681 | 3,6 | 30,2 |
| 8703 | Otomobiller | 721.532 | 1.393.076 | 1.670.184 | 3,1 | 19,9 |
| 2402 | Tütün/tütün yerine geçen maddelerden purolar, sigarillolar ve sigaralar | 617.137 | 1.725.359 | 1.659.107 | 3,1 | -3,8 |
| 2711 | Petrol gazları ve diğer gazlı hidrokarbonlar | 18.319 | 305 | 1.045.812 | 2 | 342789,2 |
| 3004 | Tedavide veya korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış) | 682.355 | 821.946 | 883.533 | 1,7 | 7,5 |
| 1006 | Pirinç | 520.161 | 634.321 | 845.083 | 1,6 | 0 |
| 8471 | Otomatik bilgi işlem mak. bunlara ait birimler; manyetik veya optik okuyucular, verileri koda dönüştüren ve işleyen mak. | 103.418 | 409.171 | 682.349 | 1,3 | 66,8 |
| 8544 | İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler; tek tek kaplanmış liflerden oluşan fiber optik kablolar | 508.383 | 476.728 | 619.154 | 1,2 | 29,9 |
| 1905 | Tatlı Bisküvi ve Gofretler | 512.764 | 528.946 | 606.132 | 1,1 | 14,6 |
| 9403 | Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları | 489.949 | 538.825 | 600.881 | 1,1 | 0 |
| 8415 | Klima cihazları (motorlu bir vantilatör ile nem ve ısıyı değiştirmeye mahsus tertibatı olanlar) | 433.985 | 525.511 | 598.670 | 1,1 | 0 |
| 207 | Kümes hayvanlarının etleri ve yenilen sakatatı (taze, soğutulmuş veya dondurulmuş) | 536.410 | 664.281 | 586.392 | 1,1 | -11,7 |
| 1101 | Buğday unu | 501.267 | 663.643 | 578.871 | 1,1 | -12,8 |
| 8704 | Esya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar | 206.032 | 524.071 | 491.891 | 0,9 | 0 |
| 1001 | Buğday ve mahlut | 42.277 | 114.584 | 478.664 | 0,9 | 317,7 |
| 7214 | İnşaat demiri | 356.425 | 350.912 | 475.056 | 0,9 | 35,4 |
| 8708 | Karayolu taşıtları için aksam ve parçalar | 281.348 | 392.061 | 433.569 | 0,8 | 10,6 |
| 7308 | Demir veya çelikten inşaat ve inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, vb. | 460.225 | 375.966 | 425.473 | 0,8 | 13,2 |
| 407 | Kuş ve kümes hayvanlarının kabuklu yumurtaları | 299.936 | 402.724 | 396.000 | 0,7 | -1,7 |
| 1512 | Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları ve bunların fraksiyonları (kimyasal olarak değiştirilmemiş) | 423.329 | 468.191 | 391.296 | 0,7 | -16,4 |
| 4011 | Kauçuktan yeni dış lastikler | 308.858 | 393.645 | 389.070 | 0,7 | -1,2 |
| 8481 | Musluk, batarya, vana ve valfler | 318.383 | 297.003 | 385.993 | 0,7 | 30 |
| 6907 | Cilasız veya sırsız seramikten döşeme veya kaplama karoları ve kaldırım taşları, mozaik küpler vb. | 16.142 | 297.478 | 380.701 | 0,7 | 0 |
| 8802 | Helikopterler, uçaklar vb; uzay araçları (uydular dahil), uzay araçlarını fırlatıcı araçlar ve yörünge-altı araçları | 42.202 | 255.369 | 378.826 | 0,7 | 48,3 |
| 3002 | İnsan kanı, hayvan kanı, serum, aşı, toksin vb. Ürünler | 359.020 | 362.491 | 376.411 | 0,7 | 3,8 |
| 406 | Peynir ve pıhtılaşmış ürünler | 349.036 | 364.802 | 371.968 | 0,7 | 2 |
| 3924 | Plastikten sofra, mutfak, ev, sağlık veya tuvalet eşyası | 331.197 | 380.024 | 369.406 | 0,7 | -2,8 |
| 1701 | Kamış/pancar şekeri ve kimyaca saf sakkaroz (katı halde) | 352.387 | 565.970 | 365.752 | 0,7 | -35,4 |
| 8517 | Telefon cihazları, ses, görüntü veya diğer bilgileri almaya veya vermeye mahsus diğer cihazlar | 253.270 | 322.660 | 360.452 | 0,7 | 11,7 |
| 3923 | Plastiklerden eşya taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus malzeme, tıpa, kapak, kapsül ve diğer kapama malzemeleri | 264.443 | 341.530 | 346.970 | 0,6 | 1,6 |
| 3926 | Plastikten diğer eşya | 250.414 | 328.836 | 346.214 | 0,6 | 5,3 |
| 8528 | Monitörler ve projektörler, televizyon alıcı cihazları | 380.242 | 495.452 | 344.319 | 0,6 | 0 |
| 3402 | Yıkama, temizleme müstahzarları (sabunlar hariç) | 310.360 | 311.964 | 325.437 | 0,6 | 4,3 |
| 3917 | Plastikten hortumlar, borular ve bağlantı elemanları (manşon, nipel, dirsek, flanşlar, vb.) | 271.411 | 308.631 | 322.746 | 0,6 | 4,6 |
| 8479 | Kendine özgü bir fonksiyonu olan diğer makinalar ve mekanik cihazlar | 248.537 | 256.214 | 307.480 | 0,6 | 20 |
| 8414 | Hava veya vakum pompaları, hava veya diğer gaz kompresörleri, fanlar, aspiratörü olan havalandırmaya mahsus davlumbazlar | 202.098 | 189.360 | 306.788 | 0,6 | 62 |
| 8413 | Sıvılar için pompalar (ölçü tertibatı olsun olmasın) ve sıvı elevatörleri | 302.063 | 254.251 | 304.575 | 0,6 | 19,8 |
| 7306 | Demir veya çelikten diğer ince ve kalın borular ve içi boş profiller | 235.939 | 253.393 | 295.419 | 0,6 | 16,6 |
| 7304 | Demir (dökme demir hariç) ve çelikten ince ve kalın borular ve içi boş profiller (dikişsiz) | 128.560 | 241.097 | 289.550 | 0,5 | 20,1 |
* Veriler ülkenin kendi verileri olmayıp ticaret ortaklarının verilerinden derlenmiştir.
Kaynak: TradeMap-ITC verileri
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Irak’ın İhracatı* (1.000 dolar)
| 2016 | 2017 | 2018 | Pay (%) 2018 | 2017 - 2018 Değişim (%) | ||
| TOPLAM İHRACAT | 49 442 912 | 69 018 064 | 97 231 616 | 100 | 40,9 | |
| 1. | Hindistan | 9.974.378 | 15.309.425 | 23.060.996 | 23,7 | 50,6 |
| 2. | Çin | 10.663.271 | 13.814.112 | 22.466.146 | 23,1 | 62,6 |
| 3. | ABD | 6.319.321 | 11.159.119 | 12.125.501 | 12,5 | 8,7 |
| 4. | G. Kore | 5.033.139 | 6.372.396 | 9.574.174 | 9,8 | 50,2 |
| 5. | Yunanistan | 2.617.631 | 3.548.902 | 5.370.602 | 5,5 | 51,3 |
| 6. | İtalya | 3.256.434 | 3.187.296 | 4.527.176 | 4,7 | 42 |
| 7. | Singapur | 489.131 | 1.646.639 | 3.627.465 | 3,7 | 120,3 |
| 8. | Hollanda | 1.798.416 | 3.084.842 | 2.660.267 | 2,7 | -13,8 |
| 9. | İspanya | 1.376.450 | 1.434.061 | 2.147.537 | 2,2 | 49,8 |
| 10. | Tayvan | 928.174 | 1.224.582 | 1.773.462 | 1,8 | 44,8 |
| 11. | Türkiye | 836.298 | 1.527.573 | 1.420.433 | 1,5 | -7 |
| 12. | Japonya | 1.086.003 | 1.009.567 | 1.317.892 | 1,4 | 30,5 |
| 13. | Almanya | 646.191 | 1.078.785 | 1.261.031 | 1,3 | 16,9 |
| 14. | Mısır | 520.937 | 677.101 | 1.218.199 | 1,3 | 79,9 |
| 15. | Sırbistan | 177.234 | 483.560 | 686.680 | 0,7 | 42 |
* Veriler ülkenin kendi verileri olmayıp ticaret ortaklarının verilerinden derlenmiştir.
Kaynak: TradeMap-ITC verileri
Başlıca Ülkeler İtibarı ile Irak’ın İthalatı* (1.000 dolar)
| 2016 | 2017 | 2018 | Ülkenin Toplamdaki Payı (%) 2018 | 2017 - 2018 Değişim (%) | ||
| TOPLAM İTHALAT | 40.646.509 | 50.414.921 | 53.411.408 | 100 | 5,9 | |
| 1. | BAE | 5.364.000 | 12.244.720 | 11.313.179 | 21,2 | -7,6 |
| 2. | İran | 6.131.482 | 6.425.016 | 8.960.694 | 16,8 | 39,5 |
| 3. | Türkiye | 7.636.670 | 9.054.612 | 8.346.276 | 15,6 | -7,8 |
| 4. | Çin | 7.547.858 | 8.330.415 | 7.917.674 | 14,8 | -5 |
| 5. | G. Kore | 1.438.370 | 1.462.088 | 1.911.777 | 3,6 | 30,8 |
| 6. | Hindistan | 973.693 | 1.259.847 | 1.854.473 | 3,5 | 47,2 |
| 7. | ABD | 1.266.311 | 1.204.777 | 1.312.297 | 2,5 | 8,9 |
| 8. | Almanya | 808.364 | 759.132 | 844.726 | 1,6 | 11,3 |
| 9. | Rusya | 916.810 | 255.565 | 765.468 | 1,4 | 199,5 |
| 10. | Ürdün | 498.262 | 542.745 | 703.550 | 1,3 | 29,6 |
| 11. | Hollanda | 380.381 | 458.716 | 671.973 | 1,3 | 46,5 |
| 12. | S. Arabistan | 402.183 | 502.537 | 651.557 | 1,2 | 29,7 |
| 13. | Ukrayna | 374.409 | 479.480 | 644.038 | 1,2 | 34,3 |
| 14. | Kuveyt | 265.058 | 691.990 | 623.854 | 1,2 | -9,8 |
| 15. | Brezilya | 455.499 | 810.749 | 588.481 | 1,1 | -27,4 |
* Veriler ülkenin kendi verileri olmayıp ticaret ortaklarının verilerinden derlenmiştir.
Kaynak: TradeMap-ITC verileri
