Pazarda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
Başlıca Ticari Merkezler ve Şehirler
Başkent Addis Ababa aynı zamanda ülkenin ticari merkezidir. Dire Dawa, Bahir Dar, Nazareth (Adama olarak değiştirilmiştir), Awassa ve Makelle gibi şehirler de hem önemli ticari yerleşim birimlerdir hem de bölgesel yönetimlerin merkezleridir. Addis Ababa aynı zamanda sanayi şehridir ve Dire Dawa, Makelle, Bahir Dar ve Nazareth gibi şehirler de sanayileşme yolundadır.
Yerel Zaman
Etiyopya Greenwich Saat Ayarı (Greenwich Mean Time-GMT)’ndan 3 saat ileridir. Türkiye’den ise Addid Ababa 1 saat ileri durumdadır.
Takvim
Etiyopya, Eylül ayının 11’inde başlayan herbiri 30 gün olan 12 eşit ay ile yıla bağlı olarak 5 veya 6 günden meydana gelen bir artık aydan (13.ay) oluşan Gregorian Güneş Takvimini kullanmaktadır. Ülkede mali yıl 8 Temmuzda başlamakta ve bir sonraki yıl 7 Temmuzda bitmektedir. Etiyopyayla ilgili tüm ekonomik istatistikler de mali yıl esasıyla toplanmaktadır.
Ülkeye Ulaşım
Türk Hava Yolları 2006 yılından itibaren İstanbul Addis Ababa arasında tarifeli direkt seferler yapmaktadır.Tarifeli seferler haftanın 7 günü karşılıklı olarak gerçekleştirilmektedir. Türk Hava Yolları ile Kahire’ye oradan da Mısır Hava Yolları ile Addis Ababa’ya ulaşmak ta mümkündür. Emirates Hava Yolları ile de Dubai üzerinden Addis Ababa’ya gidilebilir.
Şehirçi Ulaşım
Taksi ücretleri genelde yola çıkmadan şoförle pazarlık sonucunda belirlenmekte ve taksilerde taksimetre bulunmamaktadır. Şehiriçi ulaşımda taksi ücretinin 20 Birr’i aşmaması gerekir. Havaalanından şehre ulaşım ise aşağı yukarı 30 Birr civarındadır. Ulaşımda genellikle daha ucuz olan minibüsler ile birden fazla kişi tarafından tutulan taksiler tercih edilmektedir.
Vize
Etiyopya Türk vatandaşlarına vize uygulamaktadır. Vize işlemleri Etiyopya’nın Ankara’daki Büyükelçiliğinden alınmaktadır. Büyükelçiliğin adresi:
ETİYOPYA FEDERAL DEMOKRATİK CUMHURİYETİ BÜYÜKELÇİLİĞİ
Uğur Mumcu sok. No: 74/1-2, 06700 G.O.P., Ankara
Telefon: 436 04 00
Faks: 448 19 38
E-Mail:ethembank@ttnet.net.tr
Çalışma Saatleri: Pazartesi-Cuma: 08:30 – 17:30
Ticari Vize için gerekli belgeler:
1-Pasaportun aslı
2.Pasaportun resimli sayfasının, temdit sayfasının ve nüfus bilgilerinin bulunduğu sayfasının fotokopileri
3-Bir fotoğraf
4-Vize formu
5-Adına seyahat yapılacak şirket ya da kuruluşun antetli kağıdına yazılacak dilekçe (gidecek kişinin adı soyadı, seyahate gidiş-dönüş tarihleri ve gidiş nedeni detaylı olarak belirtilmelidir). Daha hızlı sonuç almak için mümkünse dilekçelerin İngilizce yazılması ve Etiyopya’ya gidiş amacı detaylı olarak belirtilmelidir.
6- Üç aydan fazla vize talep edenler Etiyopya’dan davet yazısı almak zorundadırlar.
Vize Ücretleri:
tek girişli 1 aylık vize 20 dolar
çok girişli 3 aylık vize 30 dolar
çok girişli 6 aylık vize 50 dolar
çok girişli 1 yıllık vize 100 dolar
Vize müracaatı yapılırken pasaportun geçerlilik süresi ile istenen vize süresine dikkat edilmeli, vize süresi pasaportun geçerlilik süresinden daha uzun olmamalıdır.
Oturma İzni
Etiyopya’da oturma izinleri Göç ve Vatandaşlık İşleri Dairesi tarafından verilmektedir. Bir yabancı yatırımcı kendi adına aldığı yatırım iznini ibraz etmesi halinde kendisine oturma izni verilmektedir. Bir şirketin veya şubenin hisse sahibi olan bir yabancı yatırımcı ve çalışma izni olan bir yabancı personel de oturma iznine hak kazanmaktadır.
Yolcu Beraberi Eşya getirme
Kişisel efektler, çekilmemiş filmler, kameralar ve aksesuarlar gümrüksüz olarak ülkeye sokulabilmektedir. Duty free kalemleri ise şunları içermektedir. 250 gram tütün veya 200 sigara veya 50 puro, 2 litre alkol, yarım litre parfüm. Ziyaretçiler değeri 500 Birr’i geçmeyen hatıra (hediyelik) eşyaları ülke dışına çıkartabilirler.
Havaalanı Servis Ücreti
Etiyopya’dan ayrılırken kişi başına 20 $’lık bir ücretin havaalanı servis ücreti adı altında ödenmesi gerekmektedir. Bu ücret havaalanında veya havayolu bilet ofisinde ödenebilir.
İklim ve Hava Durumu
Etiyopya’da deniz seviyesinden 148 metre daha aşağı seviyelerden başlayan ve 4620 metre yükseğindeki dağlara kadar yükselen dalgalı bir arazi yapısı mevcuttur. Ülke dağlardan, kanyonlardan, yüksek platolardan, nehir boylarındaki ovalardan ve deniz seviyesinden aşağıda olan arazilerden meydana gelmektedir. 1500 metreye kadar yüksek olan bölgeler kurak bölgeler, 1500-2500 metre arasında yüksekliğe sahip bölgeler ılık ve nemli bölgeler, 2500 metre ve daha yükseklikte olan bölgeler ise tropikal yağmurlu bölgelerdir. Nüfusun önemli bir kısmının yaşadığı yüksek yerlerde ılıman iklim hakim olup, ortalama sıcaklık 15-20 derecedir. Alçak yerlerde ise sıcaklık 30 derecenin üzerindedir.
Ülkede Şubat-Mart ve Haziran-Eylül aylarında iki yağışlı dönem bulunmaktadır. En yağışlı ay ise 300 mm ile Ağustos ayıdır. Yıllık ortalama yağış miktarı 5 mm’dir. En sıcak aylar Nisan-Mayıs ayları olup, en soğuk ay ise Aralık ayıdır.
Başkent Addis Ababa yaklaşık 2500 metre rakıma sahiptir. Bu itibarla, gündüz ve gece arasında ısı farklılığı normalin üzerindedir. Yaz döneminde bile geceleri serin olabilmektedir.
Sağlık
Etiyopya’ya giderken Dünya Sağlık Örgütü kurallarına göre sarı humma aşısı olmak zorunludur. Etiyopya’ya girişten 10 gün önce sarı humma aşısı yaptırılması gerekmektedir. Aşının süresi 10 yıldır. Ülkede sağlık imkanları oldukça sınırlıdır. Addis Ababa’daki en iyi hastaneler bile imkan, ekipman, şartlar bakımından sıkıntı içerisindedirler.
Çalışma saatleri
Devlet Kurumlarında çalışma süresi haftada 39 saattir.
Devlet Kurumlarında çalışma saatleri
08.30-12.30/13.30-17.30 Pazartesi-Perşembe
08.30-11.30/13.30-17.30 Cuma
Bankalarda çalışma saatleri
08.00-16.00 Pazartesi-Cuma
08.00-12.00 Cumartesi
İşyerlerinde çalışma saatleri
08.00-12.00/13.00-17.00 Pazartesi-Cuma
Alışveriş Merkezlerinde çalışma saatleri
08.00-12.30/15.30-19.30 Pazartesi-Cuma
09.00-19.00 Cumartesi
Milli günler: Milli Gün, 28 Mayıs (1991) (MENGISTU rejiminin yenilmesi)
Resmi Tatil ve Bayramlar
Haftalık Resmi Tatil Günleri Cumartesi ve Pazar’dır.
Yıl içerisindeki diğer resmi tatil günleri ise şu şekildedir:
7 Ocak : Yılbaşı
19 Ocak : Epiphany
2 Mart : Adowa Savaşı’nın Yıldönümü
6 Nisan : Zafer Günü
6 Mayıs : Mayıs Günü
11 Eylül : Yeni yıl Günü (New Year’s Day)
12 Eylül : Good Friday, Easter, Eid El Fitr, Eid el Ahda, Maulid
Gelenekler
Etiyopyalılar, genellikle birbirlerini başlarını eğerek selamlarlar. Diğer bir gelenek selamlaştığınızda arkadaşınızın yanaklarından üç kez öpmektir.
Etiyopya’da kahve serenomisinin özel bir yeri vardır. Günün herhangi bir saatinde ziyaretlerde kahve serenomisini gerçekleştirmek önemli bir gelenektir. Özel bir kahve serenomisi birkaç saat sürebilmektedir. Kahve taneleri elle kavrulur ve özel bir cezvede hazırlanarak bir fincana dökülür. Kahve seromonilerinde kahvenin yanısıra yemek de hazırlanmaktadır. Etiyopya’nın çoğu bölgelerinde sabah, öğle ve akşam olmak üzere günde 3 kez kahve serenomisi yapılmaktadır.
Giyim tarzı
Etiyopya halkının giyim şekli incelendiğinde her bir bölgenin geleneksel kıyafetlerinin olduğu görülmektedir. Başlıca şehir merkezlerinde batılı kıyafetler tercih edilirken ülkenin yüksek kesimlerinde kadın ve erkekler tarafından “Shemma” diye adlandırılan bir geleneksel kıyafetin sıkça giyildiği görülmektedir.
“Shemma” parlak renkli şeritlerden pamuklu beyaz bir kıyafettir. Ülkenin alçak kesimlerinde yaşayan köylüler boncuk ve deniz kabuklarından süslemeleriyle deriden mamül dış giyim eşyalarını tercih etmektedirler.
Gıda tüketimi
Ülkenin başlıca geleneksel yemekleri injera, berbere, wot ve kotcho’dur.
Injera ülkede yetişen teff adındaki hububattan yapılan tadı ekşi bir çeşit gözlemedir. İnjera’nın servisi genel olarak ya et ya da sebze soslarıyla yapılır.Teff %14 protein, %3 yağ ve %81 kompleks karbonhiratlardan oluşan son derece besleyici bir gıda maddesidir.
Berbere, Etiyopya yemeklerine karakteristik kazandıran ve baharatların karışımından oluşan bir gıda ürünüdür.
Wot, sıcak baharatlı bir biber sosu olup, sebze, et ve tavuk gibi gıda maddeleriyle tüketilmektedir.
Kotcho, “ensete” denilen bir bitki kökü ve sapından yapılan bir çeşit gözlemedir.
Etiyopya’da genel olarak ülkenin yüksek kesimlerinde pişirilmiş, kuru ya da çiğ olarak sığır ve kuzu eti; alçak kesimlerinde ise keçi ile deve eti tercih edilmektedir. Sahil bölgelerinde ise pişirilmiş ya da kurutulmuş olarak Kızıl Deniz Balığı gibi balıklar yaygın olarak tüketilmektedir..
Geleneksel olarak yemeğin yanında bir çeşit bal şarabı olan t’ej ya da yerel bir bira olan t’ella içilmektedir.
Haberleşme
Türkiye ile Etiyopya arasında otomatik telefon ve faks bağlantısı mevcuttur. Ancak, Etiyopya’da gerek ülke içinde gerekse uluslararası telefon görüşmelerinde zaman zaman sorunlarla karşılaşılabilmektedir. Ülkede telekomünikasyon sisteminin yeniden yapılandırılmasına dönük olarak çalışmalar sürdürülmektedir. Etiyopya’nın uluslararası telefon kodu 251 olup, Başlıca şehirlerin telefon kodları aşağıda verilmektedir:
Addis Ababa : 1
Awassa : 6
Dire Dawa/Harar : 5
Shashemene : 7
Jimma : 7
Nazareth : 2
Ölçü Birimi
Etiyopya’da metrik sistem kullanılmakla birlikte metrik sistemin dışında yerel bazı ölçü birimleri de kullanılmaktadır Bunlardan bazıları:
1 gasha: 40 hektar
1 kend: 0.5 metre
1 frasoulla: 17 Kg
