Pazarda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
İsviçre iş çevrelerinde dakik ve planlı olmak, en çok önem verilen konulardan biridir. İsviçreliler çalışma saatleri konusunda son derece duyarlıdırlar.. Her şeyin zamanında yapılması, iş hayatında dakik olunması iş çevrelerinin üstünde titizlikle durdukları konuların başında gelmekte olup 5- 10 dakikalık gecikme saygısızlık olarak kabul edilmektedir. Bu nedenle iyi bir iş ilişkisi için dakiklik İsviçre’de kritik öneme sahiptir Randevuya gecikmenin kaçınılmaz olması halinde durum en kısa sürede karşı tarafa bildirilmelidir. İş görüşmeleri için randevular önceden alınmalıdır,
Toplantı öncesi, toplantı gündemi toplantının amacına uygun olarak ayrıntılı olarak titizlikle planlanmalıdır.
İş görüşmeleri analitik, eleştirel ve mantıklı konuşma ve fikirler paralelinde geçmektedir. Uygulanması planlanan bir proje tüm ayrıntıları ile incelenmektedir. Verimlilik iş yaşamındaki önceliklerden biridir. Bu bağlamda görüşmeler önceden planlanmış konular ile sınırlandırılmaktadır. İş görüşmeleri resmi bir havada yapılmaktadır.
İş görüşmeleri aracılar ile değil doğrudan ilgili kişilerle yapılmaktadır. Bu nokta ticari ilişkilerin gerçekleşmesi açısından önemlidir.
Ayrıca, iş akış sürecinde, iyi organize edilmiş ve tüm detaylar plandırılmış olarak çalışmayı tercih etmektedirler.
İsviçre iş kültüründe, ticari ilişkiler ancak otoriteye sahip üst düzey yöneticilerin onayı ile başlayabilmektedir. İş yaşamında hiyerarşik yapının çok net olarak belirlenmiş olmakla birlikte, yöneticiler çalışanlarına karşı sağduyulu, nazik ve saygılı davranırlar. İş yaşamında takım çalışmasına önem verilirken diğer yandan her bir çalışanın görüşüne başvurulur. Kararların takım halinde ve görüş birliği içinde alınmasına özen gösterilir.
İsviçreli yetkililer hedef odaklı çalışırlar ve iletişimde açık sözlüdürler. Karar aşaması tartışma ve görüş alışverişi ile geçen uzun bir süreç almaktadır. Bu nedenle İsviçre tarafına baskı ve ısrara dayalı satış tekniklerinden kaçınılması ve karar sürecinin sabırla beklenilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan onlardan gelecek ayrıntılı sorulara hazırlıklı olunmalıdır.
Pasaport ve Vize İşlemleri
İsviçre’ye yapılacak seyahatlerde Umuma Mahsus (Lacivert) Pasaport hamilleri vizeye tabidir. Diplomatik (Kırmızı), Hizmet ve Hususi (Yeşil) Pasaport hamilleri ise, altı ay içinde üç ayı aşmamak kaydıyla, anılan ülkeye yapacakları seyahatlerinde vizeden muaftır.
Vize işlemleri için Ankara İsviçre Büyükelçiliği ve Türkiye’de bulunan konsolosluklarının vize servislerine başvurmak gerekmekte olup vize bölümünde randevulu sistem uygulanmaktadır.
Vize başvurusu için gerekli formlar ve belgeler ile ilgili detaylı bilgi ise İsviçre’nin Ankara Büyükelçiliği’nin http://www.eda.admin.ch/ankara adresindeki internet sayfasında bulunmaktadır.
Seyahatlerde aksama yaşanmaması için başvurular sırasında İsviçre Büyükelçiliğin ve konsoloslukların kapalı olduğu günler yukarıda verilen adresten kontrol edilmelidir.
Kaynak: TC. Dış işleri Bakanlığı, www.mfa.gov.tr,İsviçre’nin Ankara Büyükelçiliği’nin http://www.eda.admin.ch/ankara
İsviçre’de Yabancıların Çalışması
İsviçre’de çalışabilmek için oturma izninin bulunması gerekmektedir.
İsviçre'de oturum izni almak için öncelikle, bulunulan yerin bağlı olduğu kantonun yabancılar dairesine başvurulması gerekmektedir.
İsviçre'de prensip olarak B kodlu Oturma İzni (Aufenthaltsbewilligung) ile C kodlu Yerleşim İzni (Niederlassungsbewilligung) verilmektedir.
B kodlu oturma izni 1 yıl süreyle geçerli olup, hamiline, izin verilmek suretiyle çalışma hakkı tanımaktadır (bu tür izne sahip olan yabancıların çalışmak için ayrıca izin almaları gerekmektedir). Bu durumda olan yabancıların çalışma izinlerine ilişkin genel izin kotası (yabancılar için her sene Federal Hükümet tarafından belirlenmektedir) ile AB ve EFTA üyesi ülke vatandaşlarına öncelik tanınmaktadır.
C kodlu Yerleşim İzni ise İsviçre'de 10 yıllık yasal ikamet süresini dolduran yabancılara verilmektedir. Ancak, 10 yıllık söz konusu süre, İsviçre vatandaşı ile evli yabancılar için 5 yıl olarak belirlenmiştir. Bu izne sahip bir yabancı, çalışma izni aranmaksızın iş piyasasına girme ve serbest ticaret yapma hakkına sahiptir.
B ve C kodlu izinlerin haricinde;
- Sınır çalışanlarına G,
- Staj yapan yabancılara L,
- Mültecilere F,
- İltica talebinde bulunanlara N,
-İnsani nedenlerle 3 aya kadar süreyle kabul edilen, korunmaya muhtaç yabancılara ise S, kodlu oturma izin belgeleri tesis edilmektedir
Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri
İsviçre’de çalışma saatleri genellikle 09:00- 12:00 ile 14:00 -18:30 saatleri arasındadır. Mesai bitiş saati ise 18:30 – 19:00 olarak değişebilmektedir. . Öğle arası ise 12:00-14:00 arasında iki saat sürmekte olup çalışanın haklarını bu konuda koruyan oldukça sıkı kanunlar bulunmaktadır. Bu uygulama resmi dairelerin yanı sıra bankaları, postaneleri, süpermarketleri ve dükkanları kapsamaktadır.
Dükkanların açılış saatleri Pazartesi- Cuma arasında 9:00- 12:00 14:00- 18:30, Cumartesi günleri 8:83- 12:00dir. Ancak büyük şehirlerde yaygınlaşmaya başlayan uygulama ile bazı dükkanlar hafta içi öğle arasında da ve Cumartesi günleri 16:00 ya kadar açık kalmakta ve bu süreyi Pazartesi günleri öğleye kadar tatil ile telafi etmektedirler.
Ülkede birçok resmi tatil günü bulunmaktadır. İsviçre’deki resmi tatil günlerine ilişkin ayrıntılı bilgiyi aşağıdaki web adresinden elde edebilirsiniz.
http://www.isyours.com/e/guide/basics/business.hours.html
Yerel Saat
İsviçre’deki yerel saat Orta Avrupa Saati bölgesinde olup, Greenwich Saatine göre 1 saat ilerdedir (GMT + 1) . Türkiye yerel saatinin ise 1 saat gerisindedir. (GMT +1),
Kaynak: http://wwp.greenwichmeantime.com/time-zone/europe/switzerland/
Telefon Kodları
Telefon Kodları
İsviçre’nin uluslar arası telefon kodu + 41dir. İsviçre’deki şehirlerin telefon kodlarına ise aşağıdaki ağ adresinden ulaşılmaktadır http://countrycode.org/switzerland
Hukuki Yapı
İSVİÇRE’DE YABANCILARIN ÇALIŞMASI
İsviçre’de çalışabilmek için oturma izninin bulunması gerekmektedir.
İsviçre'de oturum izni almak için öncelikle, bulunulan yerin bağlı olduğu kantonun yabancılar dairesine başvurulması gerekmektedir.
İsviçre'de prensip olarak B kodlu Oturma İzni (Aufenthaltsbewilligung) ile C kodlu Yerleşim İzni (Niederlassungsbewilligung) verilmektedir.
B kodlu oturma izni 1 yıl süreyle geçerli olup, hamiline, izin verilmek suretiyle çalışma hakkı tanımaktadır (bu tür izne sahip olan yabancıların çalışmak için ayrıca izin almaları gerekmektedir). Bu durumda olan yabancıların çalışma izinlerine ilişkin genel izin kotası (yabancılar için her sene Federal Hükümet tarafından belirlenmektedir) ile AB ve EFTA üyesi ülke vatandaşlarına öncelik tanınmaktadır.
C kodlu Yerleşim İzni ise İsviçre'de 10 yıllık yasal ikamet süresini dolduran yabancılara verilmektedir. Ancak, 10 yıllık sözkonusu süre, İsviçre vatandaşı ile evli yabancılar için 5 yıl olarak belirlenmiştir. Bu izne sahip bir yabancı, çalışma izni aranmaksızın iş piyasasına girme ve serbest ticaret yapma hakkına sahiptir.
B ve C kodlu izinlerin haricinde;
- Sınır çalışanlarına G,
- Staj yapan yabancılara L,
- Mültecilere F,
- İltica talebinde bulunanlara N,
-İnsani nedenlerle 3 aya kadar süreyle kabul edilen, korunmaya muhtaç yabancılara ise S, kodlu oturma izin belgeleri tesis edilmektedir
İSVİÇRE’DE FİRMA KURULUŞU
Limited Şirket (GmbH – Die Gesellschaft mit beschränkter Haftung)
İsviçre’de limited şirketler bir veya birden fazla ortakla, en az 20.000,- CHF ödenmiş sermaye ile kurulabilir, ortaklar, gerçek veya hukuki şahıslar veya ticari şirketler olabilir, sermaye limiti yoktur.
Diğer taraftan, İsviçre Borçlar Kanunu’nun 814. maddesinin 3. fıkrasına istinaden, şirketin İsviçre’de mukim birisi tarafından temsil edilmesi gerekmektedir ve bu zorunluluğun gereği bir hissedar veya müdür ile yerine getirilebilir.
20.000,- CHF ödenmiş sermayeli bir limited şirket kurulurken, danışma ücreti olarak yaklaşık 2.000,- CHF, Ticaret Siciline kayıt için 900,- CHF, noter ücreti olarak 500,- CHF masraf edilmesi gerekmektedir.
Anonim Şirket (AG – Die Aktiengesellschaft)
İsviçre’de anonim şirketler bir veya birden fazla ortakla, 100.000,- CHF sermaye ile kurulabilir, en az 50.000,- CHF olmak üzere, sermayenin % 20’sinin, kuruluşa kadar bir İsviçre bankasına yatırılması gerekmektedir.
Diğer taraftan, İsviçre Borçlar Kanunu’nun 718. maddesinin 4. fıkrasına istinaden, şirketin İsviçre’de mukim birisi tarafından temsil edilmesi gerekmektedir ve bu zorunluluğun gereği bir yönetim kurulu üyesi veya müdür ile yerine getirilebilir.
100.000,- CHF sermayeli bir anonim şirket kurulurken, danışma ücreti olarak yaklaşık 2.000,- CHF, Ticaret Siciline kayıt için 900,- CHF, noter ücreti olarak 600,- CHF masraf edilmesi gerekmektedir.
(Masraflara ilişkin rakamlar bağlayıcı değildir.)
İSVİÇRE’DE SERMAYE ŞİRKETLERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ
• Doğrudan Federal Vergi: Net gelirin % 8,5’i +
• Kanton ve Belediye Vergileri: Kanton ve belediyesine göre net gelirin % 2-6’sı.
• Katma Değer Vergisi: İsviçre’deki cironun, yıllık 100.000,- CHF’yi aşması durumunda, % 7,6’sı.
İSVİÇRE’DE VERGİLER
• FEDERAL VERGİLER
1. Doğrudan Federal Vergiler:
a. Gerçek Şahısların Gelirinin Vergilendirilmesi: İsviçre’de ikamet eden veya bulunan ve burada bir meslek icra eden tüm gerçek kişiler, sınırsız vergi mükellefidir. Federal gelir vergisi, artan oranda uygulanmakta ve gerek medeni duruma, gerekse kanton veya belediyeye bağlı olarak değişmektedir, ancak her halükarda % 11,5’i geçemez.
b. Tüzel Şahısların Kazanç Vergisi: Kural olarak, ikametleri veya gerçek yönetimleri İsviçre’de bulunan tüzel şahıslar vergi mükellefidir.
- Sermaye Şirketleri: Anonim şirketler, limitet şirketler ve kooperatifler sermaye şirketleridir ve net kazançları % 8,5 oranında vergilendirilir.
- Diğer Tüzel Şahıslar: Derneklerin, vakıfların ve doğrudan gayrimenkul sahibi yatırım fonlarının kazançları % 4,25 oranında vergilendirilir. 5.000,- CHF’nin altındaki kazançlar vergiden muaftır.
2. Mahsup Vergisi:
Mahsup vergisi, menkul sermaye kazançları (özellikle faiz ve temettü), piyango ikramiyeleri ve bazı sigorta ödemelerinden, kaynağında kesilir. Temelde kazancın sahibinin anonim olması durumunda, vergi kaçırılmasına engel olmak amacıyla ihdas edilmiştir. Sermaye kazançlarında ve piyango ikramiyelerinde % 35, ömür boyu alınan gelirler ve emekli maaşlarında % 15 ve diğer sigorta ödemelerinde % 8 oranında uygulanır.
İsviçre’de mukim gerçek ve tüzel kişilerin, mahsup vergisine matrah teşkil eden gelirlerinin mevzuata uygun olarak beyan edilmesinden sonra, mahsup vergisi gerçek kişilere kantonlar tarafından iade edilir, daha ziyade vergiden mahsup edilir; tüzel şahıslara ise Federal İdare tarafından iade edilir.
3. Damga Vergileri:
a. Emisyon Vergisi: Yurt içinde ortaklık haklarının (hisse senedi, limitet şirket hisseleri, kooperatif hisseleri, intifa senetleri), tahvillerin ihracında% 1 oranında ödenir. 1.000.000,- CHF vergiden muaftır.
b. Muamele Vergisi: Taraflardan veya aracılardan birinin İsviçreli olması durumunda, yerli veya yabancı kıymetli evrak devrinde ödenir. Yerli evraklarda %0 1,5, yabancı evraklarda %0 3’dür.
c. Sigorta Primlerinin Vergilendirilmesi: Mali sorumluluk sigortası, kasko sigortaları ve belli mal sigortalarının prim ödemeleri vergilendirilmektedir. Hayat, hastalık, kaza, sakatlık ve işsizlik sigortaları hariçtir.
4. Federal Kumarhane Vergisi:
Brüt oyun gelirinin azami % 80’i oranında tahsil edilir. Brüt oyun geliri, miza edilen (konulan) toplam paradan, ödenen toplam kazançların çıkarılmasıyla hesaplanır.
5. Askerlik Bedeli:
20-30 yaş arasında bulunan İsviçreli erkeklerin her sene yapmaları zorunlu olan askerlik hizmetinin kısmen veya tamamen yerine getirilmemesi durumunda ödenen vergi.
6. Katma Değer Vergisi:
İndirimli oran % 2,4’e tabi ürünler:
• Şebeke suyu
• Alkollü içecekler hariç, yiyecek ve içecek
• Kesimlik olmasa da, at, eşek, katır, sığır, koyun, keçi, domuz, tavuk, ördek, kaz, hindi, beç tavuğu ve besin olarak kullanılacak balıklar
• Tahıl
• Tohumlar, bitki yumru ve kökleri, canlı bitkiler, çelik aşılar, kalem aşısı, kesme çiçek ve dallar, aranjmanlar, buketler, çelenkler ve benzeri şekilde işlenmişler
• Yemler, silo asitleri, hayvan yataklığı, gübreler
• Zirai ilaçlar, humus ve diğer bitkisel örtüler
• İlaçlar
• Reklam özelliği taşımayan, kitap, gazete ve dergiler.
Otelcilik hizmetlerinde % 3,6 oranında uygulanmaktadır.
Yukarıda belirtilen ürünlerin haricinde % 7,6’lık normal oran uygulanmaktadır.
7. Özel Tüketim Vergileri:
a. Tütün Vergisi
b. Bira Vergisi
c. Damıtılmış İçki Vergisi
d. Petrol Vergisi
e. Otomobil Vergisi
8. Gümrük Vergileri
• KANTONLAR VE BELEDİYELERİN VERGİLERİ
1. Gelir ve Varlık Vergileri:
a. Gerçek Şahısların Gelirinin Vergilendirilmesi
b. Gerçek Şahısların Varlıklarının Vergilendirilmesi
2. Tüzel Şahısların Kazanç ve Sermaye Vergisi:
Doğrudan federal vergilerde olduğu gibi, tüzel şahıslar, mukim oldukları veya yönetimlerinin bulunduğu veya iktisadi olarak dahil oldukları kanton ve belediyelerde vergilendirilir. Kanton ve belediyeler, sermaye şirketlerinin net kazançlarını, ödenmiş sermayelerini ve ihtiyatlarını, bazen sabit oranda, bazen artan oranda, asgari ve azami oranlar tespit edilmek suretiyle vergilendirmektedir.
Vergi Kolaylıkları: Holdingler, kantonda mukim olan ancak faaliyetinin tamamı veya bir kısmı yurt dışında olan firmalar için özel düzenlemeler bulunmaktadır. Kazancı kısmen veya tamamen yabancı iştiraklerden kaynaklanan sermaye şirketlerinin (holding ve iştirak şirketleri) vergi yükü muhtelif şekillerde hafifletilir ve bu şekilde birden fazla vergilendirmenin önüne geçilir. Kantonlar, iktisadi teşvik çerçevesinde, yeni kurulan şirketlere, belli sürelerle sınırlı, kısmen veya tamamen vergi muafiyeti tanımaktadır.
Bazı kantonlarda tüzel kişilikler, normal vergi yerine minimum bir vergi ödemektedir. Özellikle gıda alanında bir çok işletme ya çok düşük kazanca sahip olmakta ya da hiç kazanamamaktadır. Bazı kantonların vergi kanunları, bu tür işletmelerin, ekonomik önemleri sebebiyle, vergi kapsamına alınmasını öngörmektedir. Bu tür işletmelerin ciroları, malları ve sermayeleri minimum oranda vergilendirilir. Söz konusu kantonlar şunlardır: LU, OW, NW, FR, BS, SH, AR, AI, SG, TG, TI, VD, VS ve AG.
3. Nüfus Başına Alınan Vergiler:
FR, LU, NW, GR, SH, SO, TI, UR, VD, VS, GE ve ZH kantonlarında, gerçek şahıslardan 18 yaşından itibaren nüfus başına vergi alınmaktadır.
Örneğin Zürich kantonunda senede 24,- CHF nüfus başına vergi tahsil edilmektedir.
4. Veraset ve Hediye Vergisi
5. Gayrimenkul Kazanç Vergisi:
Gayrimenkul kazanç vergisi, gayrimenkullerin, tapuya kayıtlı hakların ve maden ocaklarının veya paylarının el değiştirmesinden kaynaklanan kazançlardan tahsil edilir.
Örneğin Zürich Kantonunda Gayrimenkul Kazanç Vergisi:
% 10 ilk 4.000,- CHF için
% 15 bir sonraki 6.000,- CHF için
% 20 bir sonraki 8.000,- CHF için
% 25 bir sonraki 12.000,- CHF için
% 30 bir sonraki 20.000,- CHF için
% 35 bir sonraki 50.000,- CHF için
% 40 100.000,- CHF üzeri için
Yukarıda belirtilen vergi oranları mülkiyet süresine bağlı olarak artmaktadır:
- 1 seneden az mülkiyet durumunda % 50 ve
- 2 seneden az mülkiyet durumunda % 25.
Gayrimenkulün mülkiyet süresinin 5 yıldan fazla olması halinde gayrimenkul kazanç vergisi % 5 oranında düşer. Sonraki her sene için % 3 oranında düşer, 20 yıllık mülkiyetten sonra % 50 oranında indirim talep edilebilir.
6. Alım-Satım Vergisi:
Bu vergi, gayrimenkullerin el değiştirmesinde, satış fiyatının % 1-3’ü oranında tahsil edilir. Zürich Kantonunda 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren kaldırılmıştır.
7. Piyango ve Toto Kazançları Vergisi:
SZ, JU, TI ve VS kantonlarında, piyango ve benzeri oyun kazançları, diğer gelirlerden farklı olarak özel vergilendirilir. Diğer kantonlarda bu kazançlar normal gelire eklenir ve normal gelir vergisi uygulanır.
8. Diğer Vergiler
a. Motorlu Taşıt Vergisi:
Aracın özelliklerine ve kantonlara göre değişmektedir.
b. Köpek Vergisi:
Tüm kantonlarda, çoğu zaman köpeğin büyüklüğüne ve ağırlığına göre değişen köpek vergisi alınmaktadır. Çoğu kantonda, körler için olan köpekler, kurtarma ve hizmet köpekleri için vergi kolaylıkları veya muafiyeti bulunmaktadır.
c. Eğlence Vergisi:
AR, BE, FR, GR, JU, LU, NE, SG, SO, TI ve VD kantonlarında, umuma açık organizasyonlarda bazen bilet vergisi olarak bazen de götürü usulüyle, kural olarak % 10 oranında tahsil edilir.
d. İbate Vergisi:
Çoğu kantonda alınan nispeten küçük bir vergi.
e. Damga Vergisi:
Federal damga vergisinin yanı sıra, BS, TI, VD, VS ve GE kantonlarında ayrıca damga vergisi alınmaktadır. Mahkeme veya idari makamlar tarafından özel şahıslar için düzenlenen belgeler (ilamlar, kimlik yazıları, sicil kayıt örnekleri), özel şahıslar tarafından anılan makamlara verilen belgeler (dava yazışmaları, dilekçeler, şikayetler) ve her türlü hukuki işleme ilişkin belgeler (sözleşmeler, vasiyetnameler, makbuzlar) vergilendirilmektedir. Wallis (VS) kantonunda iskambil kağıtlarından da damga vergisi alınmaktadır. Cenevre (GE) kantonunda kayıt harcı tahsil edilmektedir.
f. Reklam Tabelası Vergisi:
Uri (UR) kantonunda, kamuya açık yerlerdeki ticari amaçlı reklam düzenlemeleri, görsel ve sesli reklamlar vergilendirilmektedir.
g. Piyango Vergisi:
Çoğu kantonda piyango düzenlenmesi vergiye tabidir.
h. Hidroelektrik Santral Vergisi:
NW, GL, GR ve VS kantonları bu vergiyi, imtiyazlı hidroelektrik santrali sahiplerinden almaktadır.
