Pazarda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İşadamlarının Pazarda Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Ticareti Etkileyen Kültürel Faktörler
Brezilyalı ithalatçılarla iş yapmanın başlıca koşulu, E-mail veya yüz-yüze yapılan ön görüşmelerde; satış ve ödeme koşulları konusunda istikrarlı olunmasıdır. Teslim tarihi, miktarı v.b. konularda değişiklik yapmanız karşı tarafın güvenini sarsacaktır. Brezilyalı alıcı genellikle detaylı araştırma yaptığı, dünya pazarındaki mevcut tedarikçileri ve onların satış koşullarını iyi bildiği için yapacağınız teklifin istikrarlı olması hangi koşullarda teklifinizin değişebileceğini iyi anlatmanız büyük önem arz etmektedir. İş adamları genellikle İngilizce bilmektedir ancak kritik konular müzakere edilirken tercüman kullanılması tercih edilmelidir.
İş Görüşmelerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İş randevularının önceden netleştirilmesi gereklidir. Normalde iş görüşmeleri ofiste yapılmakla birlikte, süre kısıtının olduğu durumlarda otel veya evde hatta bir başka ülkede de görüşme yapılabilir.
Brezilya’ya geldikten sonra da randevunuzu tekrar konfirme etmeniz gerekmez. Normalde firmanın sekreteri olası bir değişikliği ilgili taraflara önceden bildirir. Dakiklik önemli olup trafik yoğunluğunu göz önünde bulundurmak gerekir. Randevunuz Başkent Brasilia’da ise özellikle Salı-Perşembe günleri arasında randevu alma olasılığınızın yüksek olduğunu göz önünde bulundurmalısınız.
Brezilyalı alıcı, ürüne ilişkin teknik detaylar, fiyat listesi, gümrük kodları, vergiler, depolama masrafları, liman ücretler v.b. nihai kararını etkileyecek bütün hususları açıklayan bilgiler vermenizden memnuniyet duyacaktır.
Alıcınızın nihai kararını gümrük prosedürleri de etkileyecektir. Toplantı sonrasında Pro-forma fatura göndermeniz gerekebilir. Pro-forma fatura siparişin kesinleştiği anlamına gelmemektedir. Yazışmalarda firma logosunun olduğu kağıtlar kullanılmalıdır.
Fiyatın, ödeme şeklinin sonradan değiştirilmesi hoş karşılanmaz. Nakliye süresi ve detayları, alıcının malları iç pazara satabilmesi açısından önemli bir husustur.
Brezilya’ya gönderilecek malların teslim zamanı ve miktarında beklenmeyen değişiklikler iş ilişkilerini zedeleyecek bir sorundur.
İş toplantısında teklifinize ilişkin detayları net ve istikrarlı biçimde sunmanız beklenilir. Nadiren çalan mobil telefonlar ve sekreterin bölmesi hariç toplantılar kesintisiz sürer.
Teknik detayların Portekizce’yi de içerecek şekilde birkaç yabancı dilde yazılı olması tercih edilir. Yanıtlayamadığınız sorular alıcınızın kararını belirleyici olabilir. Veri ya da bilgi eksikliği görüşmenin başarısını etkiler.
Garanti koşulları, satış sonrası hizmetler net bir şekilde açıklanmalıdır.
Küçük ve orta ölçekli işletmeler pro-forma faturayı yeterli görmektedirler. Brezilya’da iş yapmak isteyen ihracatçılarımızın sözleşme yapmaları tavsiye edilir. Sözleşme yapılması durumunda sözleşmenin iki dilde hazırlanması, anlaşmazlık durumunda hangi mahkemenin yetkili olacağının mutlaka belirtilmesi ve noter huzurunda kaydedilmesi gerekir.
Görüşmelerde müzakere edilen konuların en son hali ile faks veya e-posta yolu ile onaylanması ithalatçı tarafından istenebilir.
Brezilyalı iş adamları Latin orijinleri nedeniyle dakik olmadıkları sanılır. Bu çok yanlış bir kanı olup randevularınızda dakik olmanız önemlidir. Geç kalındığı durumlarda mutlaka haber verilmesi gerekir.
Giyim konusunda, resmi giyim tavsiye edilir. Erkeklerin takım elbise, bayanların ciddi ve sade giyinmeleri önerilir. Sıcak ve nemli havaya uygun hafif ve pamuklu kıyafetler önerilir. Özellikle kapkaçtan korunabilmek için değerli saat, mücevherat takılmaması, bilgisayar ve fotoğraf makinesi ve cep telefonunun dikkat çekecek şekilde taşınmaması tavsiye edilir.
Toplantıda konuya ısınma zamanı sağlanması, güncel konular, Brezilya’ya ilişkin izlenimleriniz v.b. kısa, samimi bir giriş yapabilirsiniz. Politika, ekonomik durum, uygun olmayan karşılaştırmalardan kaçınmalısınız.
Su ile birlikte küçük fincanlarda kahve ikramı şekerli veya şekersiz mi istediğiniz sorularak servis edilecektir. Kahve ritueli sırasında daha samimi bir ortam oluşacaktır. Kartviziniz ile birlikte minik bir eşantiyon hediye etmeniz için en uygun zamandır.
Karşı tarafın kartvizitini alarak, muhatabınızı tanıdıktan sonra iş görüşmesi resmen başlamış olacaktır. Konuşmanıza firmanızı ve ürününüzü tanıtarak başladıktan sonra, teknik detaya boğulmadan net ve anlaşılır biçimde sunuş yapmanız uygun olacaktır. Fiyata ilişkin bilgiler de dahil olmak üzere gerekli açıklamaları eksiksiz yapmanız önemlidir. Toplantı sırasında dışarı çıkanların olması olağandır, sunuşunuzu kesmeden devam etmeniz beklenir. Misafir olduğunuzu unutmadan, arada dikkati tekrar toplamak için kısa alıntılarla konuşmanız daha olumlu bir hava sağlayacaktır.
Kurulan iletişimin gücüne bağlı olarak öğle veya akşam yemeğine davet edilmeniz mümkündür. Sosyal aktiviteler işbirliğini daha da sağlamlaştıracaktır.
Bazı durumlarda, Brezilya’nın geleneksel içkisi “caipirinia” ikram edilmek istenebilir, bu daveti red etmeniz yanlış anlaşılmaz. Su veya alkolsüz içecek içebilirsiniz.
Görüşme esnasında bazen iş dışında “karnaval”, “futbol”, “Brezilya’nın doğal güzellikleri” gibi konularda konuşulsa da tekrar iş görüşmesine yoğunlaşılacaktır. Eğer konu sıkıntısı çekiliyorsa Brezilyalı alıcınız, aile ve kişisel konularda konuşabilecektir. Ancak bu konuda hassas davranılması önerilir.
Yemek davetinde hesabı ödemek için girişimde bulunmanız, kredi kartınızı hazırlamış olmanız, ithalatçınınız hesabı ödeyecek olsa bile hoş karşılanacak ve nezaket olarak değerlendirilecektir.
Görüşmenin sonunda, müşteriniz sizi otelinize bırakmayı teklif edecektir. Sizin güvenliğinizi düşünerek yapılan bu teklifi kibarca kabul etmeniz beklenir.
Vedalaşma sırasında ev sahibinin kapıyı açarak uğurlaması tekrar ziyaretinizden memnuniyet duyulacağı anlamına gelir. Misafirin kapıyı açması bir daha görüşmek istenmediği anlamında değerlendirilir.
Brezilyalı ithalatçıların çalışmayı tercih ettikleri ihracatçı profillerini ve çalışma şartlarını aşağıdaki şekilde ifade etmek mümkündür:
- Yerleşik bir şirket olması (En az 10-15 yıllık bir geçmişinin olması),
- Ürünlerde kalite ve standartların tutturulmuş olması,
- Kendilerinin Brezilya pazarında tek satıcı (ithalatçı) konumunda tutulması,
- İyi bir iletişim konusunda beklentilerine yanıt verilebilmesi (Karşılıklı ziyaretler, müşteri tatminine dönük çalışmalar).
Sağlıklı bir iş bağlantısının kurulabilmesi için aşağıdaki konularda dikkatli olmanız ve yapmamanız tavsiye edilir:
• Müşteriden gelecek e-postalara cevap vermemek
• Üretim kapasitesinin üstünde taahhütte bulunmak
• Pro-forma faturada yazan fiyatı değiştirmek
• Söz verilen numuneleri göndermemek
• Üzerinde mutabakata varılan ödeme şeklini değiştirmek
• Müşterinin istediği teslim şeklini kabul etmemek
• Söz verilenden farklı miktarda mal göndermek
• Gerekli dokümanların gönderimini geciktirmek
• Belgelerdeki tutarsızlıklar
• Müşterinizi ülkenize davet etmemeniz
• Brezilya veya ülkenizi eleştirir tarzda konuşmanız
• Müşterinizin beklediği ürün özelliklerini karşılamamak
• Sigorta garantisi konusunda işbirliğinden kaçınmak
• Akreditif yapılamadığı durumlarda riskleri alıcınıza yüklemeniz
• Güvenmediğinizi belirtecek şekilde peşin ödeme talebinde ısrar etmeniz
• Brezilya’nın geleneklerini eleştirmek
• Brezilya’daki şehirlerin kaosundan bahsetmek
• Brezilya mutfağını eleştirmek
• Brezilya’nın büyük şehirlerindeki şiddet olaylarından korktuğunuzu vurgulamak
• Ülkenizi abartılı bir şekilde Brezilya ile karşılaştırmak
Para Kullanımı
Ülkenin para birimi “Real” (R$)’dir. Pek çok otel ve mağazada döviz ve uluslararası kredi kartları kabul edilmektedir.Günlük döviz kuru gazetelerde, otellerde, bankalarda ve seyahat acentalarında mevcuttur. Nakit ve seyahat çekleri bu yerlerde kolayca bozdurulabilir. Birçok otel ve mağaza döviz ve uluslararası kredi kartlarını kabul eder.
Para transferi - Brezilya Merkez Bankası (BACEN)
Brezilya’ya giren ve Brezilya’dan çıkan her türlü paranın Merkez Bankası üzerinden yapılması gerekmektedir. Brezilya’ya yapılacak yatırımlar da Merkez Bankası tarafından kayıt altına alınmaktadır. 2004 yılından bu yana bu kayıt işlemi internet üzerinden yapılabilmektedir.
Ülkede yapılan faaliyetler sonucu elde edilen karların Brezilya dışına transfer edilmesi durumunda yine Merkez Bankası tarafından kayıt altına alınmaktadır. Firma faaliyetlerine son verip Brezilya dışına çıkması halinde, getirmiş olduğu sermayenin üzerindeki miktar için %15 oranında stopaj ödemek durumundadır.
Pasaport ve Vize İşlemleri
Ülkeye girişte MERCOSUR üyesi ülke vatandaşları ile Brezilya’nın karşılıklı anlaşma yaptığı ülke vatandaşları dışında kalan yabancılar için vize zorunludur. Pasaportların ülkeye giriş tarihinden itibaren altı ay süreyle geçerli olması gereklidir. Turist ve transit vizeler genelde iki gün içinde hazırlanır. Vize, turistler için 90 gün, transit yolcular için 10 gün süreyle verilir. Diplomatik, Hizmet, Hususi ve Umuma Mahsus Pasaport hamili Türk vatandaşları Brezilya’ya yapacakları üç aya kadar ikamet süreli seyahatlerinde vizeden muaftır.
Söz konusu muafiyet sadece turistik amaçlı tek giriş vizeleri için geçerlidir. Öğrenim, çalışma, çok girişli vize, uzun süreli ikamet vb. nedenlerle yapılacak seyahatlere ilişkin vize uygulamaları hakkında Ankara’daki Brezilya Büyükelçiliği’nden bilgi alınması, resmi göreve atananların ise T.C. Dışişleri Bakanlığı ile irtibata geçmeleri gerekmektedir.
Brezilya’ya giren şahıslar giyim ve kişisel eşyalardan ayrı olarak aşağıdaki kalemlerden birer tane getirebilir: toplam değeri 500 doları geçmeyen radyo, teyp, daktilo, video kamera. Ziyaretçilerin varışlarında, yerel Duty Free Shop’tan ayrıca 500 dolarlık mal almalarına izin verilir.
Resmi Tatiller ve Çalışma Saatleri
1 Ocak : Yılbaşı
20 Ocak : Yalnızca Rio de Janeiro’da tatildir.
Şubat-Mart : Karnaval (iki gün, resmi tatil değildir)
Mart : Paskalya
21 Nisan : Tiradentes Günü (Milli Kahraman)
23 Nisan : Yalnızca Rio de Janeiro’da tatildir.
1 Mayıs : İşçi Bayramı
7 Haziran : Corpus Christi
7 Eylül : Bağımsızlık Günü
12 Ekim : Lady Aparecida (Dini tatil)
15 Kasım : Cumhuriyet Bayramı
20 Kasım : Yalnızca Rio de Janeiro’da tatildir.
25 Aralık : Noel Tatili
Brezilya kanunlarına göre işçiler için günlük maksimum çalışma süresi 8 saattir ve perakende sektörünün de dahil olduğu tüm işletmeler için haftalık 44 saattir. Perakende mağazalarının açılış saati ise yerel kanunlarca düzenlenmektedir ve işletme türüne göre değişmektedir. Büyük şehirlerde fırınlar, köşe başı dükkanları ve petrol istasyonlarındaki dükkanlar çoğunlukla 24 saat açıktır. Daha küçük şehirlerde ve kırsal alanlarda ise daha standart mesai saatleri (09.00-18.00 veya 19.00 arası) uygulanmaktadır. Süpermarketler ve hipermarketler çoğunlukla ise 21.00 veya 22.00’ye kadar açıktır. Alışveriş merkezleri Pazartesi-Cumartesi günleri 10.00-22.00 saatleri arası, Pazar günleri ise 12.00-20.00 saatleri arası açıktır. Anacadde üzerindeki mağazalar ise 09.00-18.00 ya da 10.00-19.00 veya 20.00 saatleri arası açık kalmaktadır.
Devlet daireleri ve özel şirketler normal olarak Pazartesi’den Cuma’ya 08.30-17.30 (veya daha geç) saatleri arasında çalışır. Bir saatlik yemek molası vardır. Kuzey ve kuzeydoğu bölgelerinde işe başlama saati 08.00’dir. Ülkenin çoğu bölümlerinde bölgesel değişikliklerle bankalar, haftaiçi 10.00’dan 16.00’ya kadar açıktır. Bazı bölgelerde mağazalar öğleyin de kapanabilir.
Kullanılan Lisan
Resmi dil Portekizce’dir. İş dünyasında İspanyolca ve İngilizce de kullanılmaktadır.
Ulaşım
Kiralık Araba-Ehliyet
Tüm büyük havaalanlarında ve büyük şehirlerin çoğunda şöförlü veya kendinizin kullanacağı kiralık arabalar mevcuttur.
Telefon Rehberinde Hertz, Avis, National, Localiza, Unidas, Nobre v.s. gibi şirketler için “autolocadoras” veya “locadoras de automóveis”’e bakınız. Yabancılar için uluslararası ehliyet gerekir.
Taksiler
Brezilya’nın çoğu şehirlerinde bol miktarda taksi bulunur. Yollarda normal taksimetreli taksiler bulunabilir.
Telsizli taksiler daha çoktur ve air-conditionları vardır ancak daha pahalıdır. Bunlar havaalanlarında ve büyük oteller aracılığıyla bulunabilir ve telefonla çağrılabilir. Bazı özel havaalanı taksi servisleri ön ödemelidir. Güvenlik açısından yoldan herhangi bir taksiye binmek tavsiye edilmez.
Haberleşme
Brezilya ile telefon ya da faks iletişimi kurmak için ülke kodu olarak +55 tuşlandıktan sonra, şehir kodu ve abone numarasına geçilecektir. Önemli şehirlerin kodları şöyledir: Sao Paulo (011), Rio de Janeiro (021), Brasilia (061), Belo Horizonte (031).
Dünyanın her yeriyle telefon, internet, faks ile haberleşme yapabilirsiniz. Modern iletişim sistemi Brezilya’daki tüm büyük şehirleri birbirine bağlar. Hemen hemen hepsi hem yerel ve hem de uluslararası çağrılar için direkt çevirme servisi ile donatılmıştır.
Yerel Saat
Brezilya, Greenwich zaman ayarına göre 3 saat geridedir. Türkiye’nin Brezilya ile arasındaki saat farkı 5 saattir (Türkiye 5 saat dilimi öndedir).
Ülkenin çoğunda saat Greenwich (Londra) saatinden üç saat ileridir. Bu değişiklikler gün ışığından yararlanmak için (saatler 1 saat ileri alınır) Ekim ayının 2’nci haftasından Şubat ayının sonuna kadar devam eder. Brezilya’daki çeşitli saat bölgeleri için haritaya bakınız.
Yerel Ölçü Birimleri
Ağırlık ve Ölçü Birimi
Metrik Sistem.
Telefon Kodları
Brezilya ile telefon ya da faks iletişimi kurmak için ülke kodu olarak +55 tuşlandıktan sonra, şehir kodu ve abone numarasına geçilecektir. Önemli şehirlerin kodları şöyledir: Sao Paulo (011), Rio de Janeiro (021), Brasilia (061), Belo Horizonte (031).
Dünyanın her yeriyle telefon, internet, faks ile haberleşme yapabilirsiniz. Modern iletişim sistemi Brezilya’daki tüm büyük şehirleri birbirine bağlar. Hemen hemen hepsi hem yerel ve hem de uluslararası çağrılar için direkt çevirme servisi ile donatılmıştır.
Sağlık
Sarı humma aşısı zorunlu olmamakla birlikte önerilir. Hava alanında Sağlık Denetleme Merkezinde uçuş tarihinden 10 gün önce aşı vurulabilirsiniz. Özellikle Amazon bölgesine gidecek olanların aşı vurulması gereklidir. (http://www.hssgm.gov.tr/?sf=sey_seyehat_asilari adresinde detaylı bilgiler mevcuttur)
İklim
Ülkenin büyük bölümünün güney yarımkürede bulunması dolayısıyla mevsimlerin ters olduğu unutulmamalıdır. Haziran-Ağustos ayları kış mevsiminin en sert dönemidir. Eylül-Aralık ayları arası ilkbahar, Aralık-Mart ayları arası yaz, Mart-Haziran ayları arası sonbahar, Haziran-Eylül ayları arası kış mevsimi yaşanır.
Aylar Maksimum Sıcaklık © Minimum Sıcaklık ©
Ocak 29,0 24,0
Şubat 29,0 23,0
Mart 28,0 22,0
Nisan 27,0 21,0
Mayıs 25,0 19,0
Haziran 24,0 18,0
Temmuz 24,0 17,0
Ağustos 24,0 18,0
Eylül 24,0 18,0
Ekim 25,0 20,0
Kasım 26,0 20,0
Aralık 28,0 22,0
Güvenlik
Brezilya'da kaldığınız otellerde, hırsızlığa karşı güvenliğinizle ilgili uyarılar dikkatinizi çekecektir. Özellikle değerli mücevherat takmak, cep telefonu ve lap top bilgisayarı fark edilir şekilde taşımak riskli olacaktır. Brezilyalılar sizi korumaya yönelik uyarıları içtenlikle yapacaktır.
